Ηταν μόλις το 2017 όταν οι Jeffrey C. Hall, Michael Rosbash και Michael W. Young τιμήθηκαν με το Βραβείο Nobel Ιατρικής και Φυσιολογίας για τις μελέτες τους στους μοριακούς μηχανισμούς που ελέγχουν τον κιρκάδιο ρυθμό των έμβιων όντων. Είναι όμως εκατομμύρια τα χρόνια που από τα πρώτα απλά βακτήρια μέχρι τους πιο σύνθετους οργανισμούς, τα κύτταρα ανεξάρτητα αλλά και συλλογικά ανέπτυξαν τη ρουτίνα τους στο περιβάλλον και τον χρόνο, σε έναν πλανήτη ζωτικό και κοσμικά σοφά τοποθετημένο γύρω από το λαμπρό άστρο του. Ο κιρκάδιος ρυθμός, ή όπως συνηθίζουμε να τον αποκαλούμε «βιολογικό ρολόι», αντιπροσωπεύει τις ημερήσιες φυσιολογικές και βιοχημικές μεταβολές στον οργανισμό μας, που προκύπτουν από εσωτερικά και εξωτερικά ερεθίσματα και τον βοηθούν να προσαρμοστεί στις διάφορες αλλαγές και δραστηριότητες του 24ώρου.
Κάθε εξωτερικό ερέθισμα που επηρεάζει τον ρυθμό μας αποκαλείται zeitgeber (χρόνος+δότης στη γερμανική γλώσσα) και ξεκινά ανάλογα μία αντίδραση από τον οργανισμό. Ο βασικός χρονοδότης του κιρκάδιου ρυθμού είναι το φως και η εναλλαγή του με το σκοτάδι για όλους ανεξαιρέτως τους οργανισμούς. Αν κάποιος προσπαθήσει να «σπάσει» τον κιρκάδιο ρυθμό του αγνοώντας τον ύπνο για κάποιες ημέρες, θα προκύψουν ψυχολογικά προβλήματα. Το ανθρώπινο σώμα μπορεί να μάθει να λειτουργεί σε κύκλους μεταξύ 18 και 28 ωρών, οπότε οποιαδήποτε μεταβολή μεγαλύτερη ή μικρότερη από αυτό, συνήθως αναγκάζει το σώμα να επανέλθει σε 24ωρο κύκλο. Ακόμα και στις περιοχές με συνεχή ηλιοφάνεια, όπως στους πόλους, το σώμα έχει καθορίσει τους κύκλους του ύπνου και της αϋπνίας, όταν αυτό ρυθμιστεί την πρώτη φορά.
Περιεχόμενο για συνδρομητές
Το παρόν άρθρο, όπως κι ένα μέρος του περιεχομένου από tovima.gr, είναι διαθέσιμο μόνο σε συνδρομητές.
