Αλήθεια, τι γέννησε τους μύθους για γίγαντες, τιτάνες και τέρατα στην αρχαία Ελλάδα; Θα μπορούσε άραγε να είναι (και) η ανεύρεση απολιθωμένων σκελετών γιγάντιων ζώων που έζησαν χιλιάδες χρόνια νωρίτερα από τους αρχαίους προγόνους μας;
Θετική απάντηση φαίνεται να δίνει στο παραπάνω ερώτημα μια εργασία με τίτλο «Πρώιμες αποδείξεις συλλογής απολιθωμάτων μεγάλων ζώων στην ηπειρωτική Ελλάδα, στις Μυκήνες της Εποχής του Χαλκού», η οποία δημοσιεύθηκε πρόσφατα στην επιστημονική επιθεώρηση «Scientific Reports» και την οποία συνυπογράφουν οι Ζακλίν Μεγιέρ, Βασιλική Πλιάτσικα και Κιμ Σέλτον.
Σύμφωνα με τα ευρήματα που περιγράφονται στην εργασία, οι Μυκηναίοι συνέλεγαν απολιθωμένα οστά μεγάλων ζώων.
Ειδικότερα, η εργασία αναφέρεται στην ασφαλή χρονολόγηση απολιθωμένου οστού (ονομάστηκε Mycenae astragalus), το οποίο ανακτήθηκε από ανασκαφές τη δεκαετία του 1970 και αναλύθηκε πρόσφατα στο Μουσείο των Μυκηνών.
Διαπιστώθηκε ότι επρόκειτο για έναν απολιθωμένο αστράγαλο ρινόκερου (Stephanorhinus hundsheimensis). Τα στοιχεία δείχνουν ότι μεταφέρθηκε στις Μυκήνες, όπου κατατέθηκε κοντά σε μια σειρά αντικειμένων σε έναν αποθηκευτικό χώρο υπογείου στη Νοτιοδυτική Συνοικία (των Μυκηνών), κάποια στιγμή τον 13ο αιώνα π.Χ.
Το απολίθωμα δεν βρέθηκε τυχαία στις Μυκήνες. Δεδομένων των εμπορικών αλληλεπιδράσεων των Μυκηναίων, θα μπορούσε να προέρχεται είτε από τη Βόρεια Ελλάδα είτε από μια πιο μακρινή τοποθεσία, όπως η λεκάνη Denizli στην Τουρκία.
Ασφαλής χρονολόγηση
Το γεγονός ότι το απολίθωμα χρονολογείται με ασφάλεια από τον 13ο αιώνα π.Χ. το καθιστά το παλαιότερο τεκμηριωμένο εύρημα χρήσης απολιθωμάτων στην ηπειρωτική Ελλάδα.
Αυτή η ανακάλυψη όχι μόνο εμπλουτίζει την κατανόησή μας για την Υστερη Εποχή του Χαλκού, αλλά ανοίγει επίσης νέες προοπτικές για τη μελέτη της αλληλεπίδρασης των αρχαίων κοινωνιών με το φυσικό τους περιβάλλον και τα απολιθώματα που ανακάλυπταν.
Όπως αναφέρεται στην έρευνα, τα απολιθώματα έπαιξαν σημαντικό ρόλο στις κοινωνικές, τελετουργικές και συμβολικές δραστηριότητες του παρελθόντος, επηρεάζοντας ιδιαίτερα τις μυθολογικές ιδεολογίες της αρχαίας Ελλάδας.
Σύμφωνα με τους ερευνητές, η χρήση του μπορεί να κάλυπτε από τυχερά παιχνίδια (ζάρια), μαγεία, αρχαία μονάδα βάρους, τυχερό ή θρησκευτικό αντικείμενο. Υπερφυσική του ιδιότητα θα μπορούσε να συνδεθεί με ένα γιγάντιο μυθικό ον.
Ο πολύ μεγάλος αστράγαλος των Μυκηνών θα μπορούσε να συνεισφέρει στη διαμόρφωση ενός τοπικού μύθου, όπως αυτός των Κυκλώπων, των γιγάντων της μεταγενέστερης ελληνικής μυθολογίας που χρησιμοποιήθηκαν για να εξηγήσουν τις ογκώδεις οχυρώσεις των Μυκηνών.
Επαιξε άραγε με αυτό το ιδιότυπο ζάρι ο Αγαμέμνονας; Η δρ Πλιάτσικα εξήγησε ότι «αν και ο Αγαμέμνονας εξακολουθεί να συναρπάζει τη φαντασία των ανθρώπων μέχρι και σήμερα, δεν μπορούμε επιστημονικά να αποδείξουμε ότι υπήρξε ποτέ βασιλιάς με το όνομα «Αγαμέμνονας» και ότι βασίλεψε στις Μυκήνες.
Αυτό που μπορούμε να πούμε με βεβαιότητα – και αυτό ίσως είναι ακόμη πιο σημαντικό – είναι ότι οι Μυκήνες και οι ηγεμόνες τους έπαιξαν πρωταγωνιστικό ρόλο στην ηπειρωτική Ελλάδα της Υστερης Εποχής του Χαλκού και σημαντικό ρόλο στην πολιτική της Ανατολικής Μεσογείου.
Αυτή η συλλογή του απολιθώματος του ρινόκερου χρονολογείται σε μια πολύ ενδιαφέρουσα εποχή ιστορικά για τις Μυκήνες, όταν γνωρίζουμε με βεβαιότητα ότι οι ηγεμόνες τους είχαν έντονο ενδιαφέρον για την ιστορία και την αρχαιολογία τους.
Στον 13ο αιώνα π.Χ. επεξέτειναν τα τείχη της ακρόπολης για να συμπεριλάβουν τον Ταφικό Κύκλο Α, που περιείχε τους λακκοειδείς τάφους των προγόνων τους, χρονολογούμενοι στον 16ο αιώνα, και δημιούργησαν ένα εντυπωσιακό μνημείο δίπλα στην Πύλη των Λεόντων».
