Στο αστρόπλοιο για τον Αρη

Ηταν η ημέρα και η ώρα μου να ξυπνήσω. Το κάθισμα  ξαφνικά είχε ζεσταθεί, ο ήχος που μόνον εγώ έπρεπε να ακούσω μέσα από τα ακουστικά ήταν κι αυτός στην ημέρα και στην ώρα του. Οι άλλοι συνέχιζαν ναρκωμένοι το ταξίδι.

Ενα ταξίδι που διαρκεί έξι μήνες τουλάχιστον και χωρίς διακοπή δεν το κάνεις όπως τα άλλα στη Γη και γύρω από αυτήν. Μετά την επιβίβαση στο τεράστιο αστρόπλοιο (μήκους 122 μέτρων τη στιγμή της εκτόξευσης), οι επιβάτες θα υποστούν τη Στοχευμένη Υποθερμική Διαδικασία (Targeted Temperature Management, TTM). Αυτή θα τους κρατάει σε θερμοκρασία περίπου 32,7 βαθμών Κελσίου. Σε έναν παρατεταμένο κατασταλτικό ύπνο, δηλαδή σε νάρκωση για περιορισμό στις ανάγκες ως προς το νερό, το φαγητό (κατά 75% λιγότερες), τουαλέτα, μακριά από ψυχολογικές μεταπτώσεις λόγω της διάρκειας του ταξιδιού. Που θα προκαλούσαν άλλωστε και συγκρούσεις. Κάποιες στιγμές μέσα στο ταξίδι, με τη σειρά τους και όχι όλοι μαζί, θα ξυπνήσουν. Για να μην πιαστούν, να μην τους συμβούν θρομβώσεις, να φάνε κάτι.

Προσδοκίες και αντιδράσεις

Είμαστε οι πρώτοι που κινούνται προς τον κόκκινο πλανήτη, στρατολογημένοι από τον Ιλον Μασκ, πιστεύοντας  πως εκεί βρίσκεται ένα κάποιο μέλλον. Βγαίνοντας από τη γήινη ατμόσφαιρα έχουμε επιτέλους αφήσει πίσω μας και τις τελευταίες εικόνες από τον χώρο εκτόξευσης. Εκεί που ήταν συγκεντρωμένο και ένα πλήθος κόσμου να διαδηλώνει επί ημέρες ενάντια στο ταξίδι αυτό.

55 εκατ. χιλιόμετρα είναι η απόσταση Γης – Αρη. Ανάλογα με τη θέση των δύο πλανητών (μπορεί να διαφέρει από 62 ως 101 εκατ. χιλιόμετρα έως και 401 εκατ. χιλιόμετρα) το ταξίδι μπορεί να διαρκέσει ακόμη και 8-9 μήνες.

Εργαζόμενοι ακόμη και στη NASA, περιβαλλοντολόγοι, ερευνητές και πλήθος άλλοι. Ακόμη και το ζεύγος Κέλι και Ζαχ Βάινερσμιθ (K. & Z. Weinersmith) που έγραψαν ολόκληρο βιβλίο «A City on Mars» με το ερώτημα: «Να εγκατασταθούμε στο Διάστημα; Το έχουμε σκεφθεί καλά;». Πήραμε μαζί μας και κάποιες βασανιστικές αμφιβολίες, είναι η αλήθεια, καθώς τα τεκμηριωμένα επιχειρήματά τους σε έβαζαν σε σκέψη. Από υπαρξιακά έως και «κόντρα στοιχεία» σχετικά με το ανθρώπινο σώμα. Το οπλοστάσιό τους διαθέτει πολλά. Να πάμε στο Διάστημα αλλά την κατάλληλη στιγμή και να αρχίσουμε από το κατάλληλο σημείο. Ετσι κατέληγαν πάντα. Και απέναντί τους ο Ιλον Μασκ να επαναλαμβάνει πεισματικά: Ενα εκατομμύριο Γήινοι μέχρι το 2050 στον Αρη.

Το επιθυμητό φαινόμενο του θερμοκηπίου

Εμείς, μόλις πατήσουμε στον κόκκινο πλανήτη θα πρέπει να φροντίσουμε να προκύψει νερό από τους πάγους  στους πόλους, υγρό οξυγόνο από το άφθονο διοξείδιο του άνθρακα και μεθάνιο. Καύσιμο δηλαδή για την επιστροφή του σκάφους. Αμέσως μετά οξυγόνο για να αναπνέουμε, να στηθούν τα πρώτα καταλύματα και πολλή δουλειά για να αλλάξει, κυριολεκτικά, η ατμόσφαιρα. Από διοξείδιο του άνθρακα σε οξυγόνο όπως έγινε κάποτε και στη Γη. Χρειαζόμαστε πολύ διοξείδιο που ελπίζουμε θα απελευθερωθεί με το λιώσιμο των πάγων. Το φαινόμενο του θερμοκηπίου, αυτό δηλαδή που δεν θέλουμε να γίνεται στη Γη, το παρακαλάμε να γίνει στον Αρη. Για να ζεσταθεί η ατμόσφαιρα. Οι άλλοι όμως έχουν κάνει υπολογισμούς και η εξίσωση δεν βγαίνει, το διοξείδιο του άνθρακα δεν φθάνει.

7-24 λεπτά κάνει να φθάσει ο ήχος μιας συνομιλίας ανάμεσα στους δύο πλανήτες.

Αυτό όμως που φθάνει και περισσεύει είναι η έκθεση στις ακτίνες Χ. Υπολόγισαν πως ανάλογα με το πού θα κινηθούν οι αστρο-μετανάστες, με την ατμόσφαιρα να είναι 100 φορές αραιότερη από αυτήν της Γης και την έλλειψη προστατευτικής θωράκισης χάρη στη γήινη μαγνητόσφαιρα, θα δεχθούν ακτινοβολία ισοδύναμη με το να κάνεις από 150 έως και 6.000 ακτινογραφίες θώρακος. Και δεν είναι μόνον αυτό. Η κατά 62,5% μικρότερη βαρύτητα θα επηρεάσει απρόβλεπτα ακόμη, αλλά σίγουρα αρνητικά, το ανθρώπινο σώμα. Τα δέντρα που θα φυτρώσουν κάποτε στον Αρη ναι, θα είναι ψηλότερα από αυτά στη Γη αλλά και τα υγρά που θα ανεβαίνουν πιο εύκολα μέχρι την κορυφή του ανθρώπινου σώματος, στον εγκέφαλο υπάρχουν φόβοι πως θα τον επηρεάσουν αρνητικά. Ακόμη και την τόσο πολύτιμη όρασή του.

40% είναι προς το παρόν το ποσοστό επιτυχίας της προσεδάφισης διαφόρων αποστολών στον Αρη. Συντρίμμια υπάρχουν ήδη αρκετά.

Και το μυαλό του. Που φαίνεται πως ήδη πριν ξεκινήσει από τη Γη λειτουργεί όπως ίσως δεν θα έπρεπε. Διότι οι αρνητές των πρώιμων αυτών διαπλανητικών ταξιδιών βάζουν και θέματα πολύ πιο διαπολιτισμικά. Υπάρχουν επιστήμονες που καλούν την ανθρωπότητα να αναλάβει πραγματικά συμπαντικές ευθύνες. Λύνοντας και το αίνιγμα αν υπάρχει ζωή και αλλού και σε ποια μορφή.

Εποικισμός ή κοσμικός βανδαλισμός;

Το πρόβλημα μπαίνει ως εξής: Πριν από 3-4 δισεκατομμύρια χρόνια ο Αρης είχε ένα περιβάλλον πολύ κοντά στο γήινο. Βλάστηση, νερά, ποτάμια, λίμνες και κάποιες μορφές ζωής. Αργότερα αυτά χάθηκαν. Υπάρχει όμως ακόμη η ελπίδα μέσα σε απόκρυφα προς το παρόν μέρη να υπάρχουν ενδείξεις για τις μορφές αυτές της ζωής, που εννοείται πως θα καταστραφούν όταν θα αρχίσει η εδαφο-μορφοποίηση όπως την ονειρεύονται οι «άποικοι». Οι αντιφρονούντες κάνουν λόγο για «κοσμικό βανδαλισμό» αλλά το θέμα τίθεται με ακόμη πιο σοβαρούς όρους.

Ο Κρις Μακ Κέι το διατυπώνει λιτά και καθαρά:  1. Εχει η ζωή μεγαλύτερη αξία από τη φύση;  2. Ποια είναι η ηθική αξία της γέννησης μιας δεύτερης μορφής ζωής;

Η κρυπτογραφική αυτή διατύπωση σίγουρα χρειάζεται εξήγηση. Επάνω στη Γη το 1 δεν έχει νόημα. Πάντα ο άνθρωπος ταύτιζε τη φύση με τη ζωή. Εξω όμως από τη Γη αντικρίζουμε φύσεις που δεν έχουν σχέση με ζωή. Στη Γη προστασία της φύσης σημαίνει και προστασία της βιοποικιλότητας. Πηγαίνοντας όμως στον Αρη έχεις τη φύση που υπάρχει τώρα και τη ζωή που υπήρξε κάποτε. Και τη ζωή που φέρνεις εσύ εκεί. Ποιος θα πρέπει να προηγηθεί; Για να γίνει αυτό ακόμη πιο σαφές: Κάποιοι επιστήμονες ερευνούν ακόμη αν υπάρχει και άλλη μορφή ζωής εκτός από αυτήν που γνωρίζουμε έως τώρα. Επικαλούνται μάλιστα το γνωστό αξίωμα του Ισαάκ Ασίμοφ: Υπάρχουν στον κόσμο μόνον το 0, το 1 και το άπειρο. Για τη ζωή δεν ισχύει το 0 διότι ξέρουμε πως υπάρχει ήδη μια μορφή της. Αν όμως υπάρχει άλλη μία ή άλλες και τη βρούμε στο πλανητικό μας σύστημα θα υπάρχουν και αλλού. Εχουμε ηθική υποχρέωση να μην καταστρέψουμε τις τυχόν ενδείξεις;

100 χρόνια θα χρειαστούν για να ζεσταθεί έστω επιφανειακά ο Αρης.

Στο αφτί μου ηχεί το σήμα για επιστροφή στη θέση μου. Θυμάμαι τον μικρό ιταλό μαθητή που έγραψε: «Ο κόσμος είναι αηδία. Η γη είναι αηδία. Το ανθρώπινο πλάσμα είναι αηδία…». «Εγώ ελπίζω να τη βολέψω» με το «πάμε και όπου βγει…».