Μια ζωή τον θυμούνται να φεύγει

Εκδόσεις Ροπή

σελ. 560, τιμή 23,85 Ευρώ

Ο Τζέιμς Χάνσεν είναι ομότιμος καθηγητής της Ιστορίας σε πανεπιστήμιο της Αλαμπάμα. Και έχει ακόμη και τον τίτλο του ιστορικού της NASA. Το σημαντικό όμως με τον κ. Χάνσεν είναι πως αποφάσισε κάποια στιγμή να στείλει ένα μήνυμα στον Νιλ Αρμστρονγκ και με αυτό του ζητούσε να συνεργαστούν για να μπορέσει να γράψει τη βιογραφία του. Διότι υπήρξαν και άλλες απόπειρες να γραφούν βιβλία για τον πρώτο άνθρωπο που περπάτησε στη Σελήνη στις 20 Ιουλίου 1969, αλλά σε καμία δεν είχε δεχθεί ο ίδιος ο Αρμστρονγκ να μιλήσει και να δώσει στοιχεία.

Οπως αποδείχθηκε όμως, μετά από τρία χρόνια προσπαθειών από τότε που έγινε αυτή η πρώτη πρόταση, είχε έλθει η ώρα. Πραγματοποιήθηκαν 55 ώρες συνεντεύξεων με τον ίδιο τον Αρμστρονγκ. Αλλά ο συγγραφέας, ακολουθώντας και εκείνος μια πολύ καλή παράδοση, που τη διατηρούν εμμονικά στις Ηνωμένες Πολιτείες πολλοί συγγραφείς τέτοιων βιβλίων, προσπάθησε να μιλήσει με οποιονδήποτε άλλον είχε έστω και την πιο αμυδρή σχέση με τον πρωταγωνιστή.

Τίποτε από τα δύο δεν ήταν πολύ εύκολο. Το αποδεικνύουν οι 14 πυκνογραμμένες σελίδες στο τέλος του βιβλίου, με πολύ μικρά γράμματα μάλιστα, με τη βιβλιογραφία, τα άρθρα στον Τύπο και τα άλλα κείμενα για τον Αρμστρονγκ. Ο ίδιος ο Αρμστρονγκ επίσης, από όσο καταλαβαίνουμε προχωρώντας προς το τέλος του βιβλίου, δεν είναι και κάποιος πολύ εύκολος συνομιλητής, ούτε καν εύκολος να ζεις μαζί του. Αλλωστε και μόνον αυτό που αναφέρει στον πρόλογό του ο συγγραφέας, ότι αφού τυπώθηκε το βιβλίο ζήτησε από τον Αρμστρονγκ να του υπογράψει δύο αντίτυπα για να τα δώσει στους γιους του και ο Αρμστρονγκ του είπε «θα το σκεφτώ» και ουδέποτε τελικά τα υπέγραψε, μας επιτρέπει να αναρωτηθούμε από τι μέταλλο ήταν φτιαγμένος τελικά αυτός ο άνθρωπος.

Διαβάζοντας βέβαια το βιβλίο μέχρι το τέλος καταλαβαίνουμε ότι για να πιλοτάρει αεροπλάνα και μετά διαστημικές κάψουλες, για να δίνει λύσεις αεροναυπηγικές ήταν the right staff. Ψύχραιμος, με τεράστια πτητική εμπειρία. Από ελικόπτερα και ανεμόπτερα έως τους πιο εξελιγμένους τύπους αεροπλάνων, που μαζί τους έκανε συνήθως και κορυφαίες επιδόσεις οδηγώντας τα στα όριά τους. Αυτό δεν είναι έκπληξη βέβαια, διότι για να σε επιλέξουν για αστροναύτη πρέπει να είσαι άνθρωπος που τίποτε άλλο πέρα από το να πετάς δεν θα μπορεί να αποσπάσει περισσότερο την προσοχή σου.

Και η επιβεβαίωση έρχεται όταν σε κάποιο σημείο του βιβλίου ο συγγραφέας αναφέρει ότι σε μια ομάδα είκοσι αστροναυτών που έφθασαν στη Σελήνη υπήρξαν δεκατρία διαζύγια. Κάτι που δεν το γλίτωσε ούτε ο Αρμστρονγκ.

Μαθαίνουμε πολλά και για την προσωπική του ζωή, αφού ο συγγραφέας έχει μιλήσει και με την πρώτη και με τη δεύτερη σύζυγό του, αλλά και για τον θάνατο της δίχρονης κόρης του στον πρώτο του γάμο, από γλοίωμα, έναν κακοήθη όγκο στο μεσαίο τμήμα του εγκεφάλου. Οπως αναφέρεται στο βιβλίο, η σύζυγος του Αρμ-στρονγκ πληγώθηκε πολύ από το γεγονός ότι εκείνος μετά την κηδεία γύρισε σχεδόν αμέσως στη δουλειά ενώ τον χρειαζόταν τόσο πολύ κοντά της.

Ο υποψήφιος αναγνώστης προφανώς θα θέλει να γνωρίζει αν διαβάζοντας ένα τόσο ογκώδες βιβλίο θα μάθει κάποια πράγματα. Η απάντηση είναι ναι. Ο συγγραφέας δεν διστάζει να ασχοληθεί και με τις πιο τετριμμένες πλέον απορίες, όπως το αν βλέπουν οι αστροναύτες Ιπτάμενους Δίσκους (όχι είναι η απάντηση), αν φαίνεται το Σινικό Τείχος από εκεί ψηλά (όχι και εδώ), γιατί οι φωτογραφίσεις στη Σελήνη φαίνονταν σαν να ήταν σκηνοθετημένες και πολλά άλλα.

Το ύφος του κειμένου είναι κάπως στεγνό, αλλά δεν πρόκειται για βαρετό βιβλίο, υπάρχουν διάσπαρτα πολλές ενδιαφέρουσες πληροφορίες για το Διάστημα γενικά, και κάποιες άλλες, λιγότερες είναι η αλήθεια, που επειδή έρχονται από αρκετά πίσω στον χρόνο θα φανούν στους φανατικούς κάπως «μπαγιάτικες». Πάντως οι φαν του Διαστήματος ας μην το χάσουν.

Σχετικά με τη μετάφραση δύο παρατηρήσεις: 1. Γιατί έμειναν σε πολλά σημεία οι αγγλοσαξονικές μονάδες των διαφόρων μεγεθών χωρίς μετατροπή στο δικό μας μετρικό σύστημα; Δεν είναι βολικό για τον αναγνώστη να διαβάζει για λίβρες, ίντσες, πόδια κ.λπ.

2. Η μετάφραση κάποιων τεχνικών όρων σε αφήνει άναυδο. Βγαλμένη από επαγγελματικό βιβλίο για πιλότους ίσως ή αεροελεγκτές, αλλά ο μη ειδικός αναγνώστης τι θα καταλάβει από όρους όπως «ισχυογενής κάθοδος», «υπερπενταηχητικό», «δομοστοιχειωτή μονάδα φύλαξης εξοπλισμού» και πολλά άλλα τέτοια;

Τουλάχιστον ο εκδοτικός οίκος ας είχε την προνοητικότητα να βάλει στο τέλος έναν πίνακα των αγγλικών όρων που έδωσαν αυτές τις ελληνικές εκφράσεις. Η καλύτερα έναν πίνακα αλφαβητικών όρων. Κρίμα.