Τα σημερινά παιδιά δεν μπορούν να διανοηθούν τον κόσμο χωρίς υπολογιστή, τάμπλετ, κινητά τηλέφωνα και διαδικτυακά παιχνίδια. Πιθανότατα δεν έχουν αντικρίσει ποτέ στη ζωή τους κασετόφωνο, δεν ξέρουν πώς είναι η ασπρόμαυρη τηλεόραση και δεν χρειάζονται ραδιόφωνο – ακούνε διαδικτυακούς σταθμούς και «κατεβάζουν» τη μουσική τους από το Διαδίκτυο. Κι εμείς που μεγαλώνοντας ζήσαμε μεταβάσεις (π.χ. από τα βινύλια στα CD) είμαστε τόσο συνηθισμένοι στην ευκολία του κινητού τηλεφώνου που δεν μπορούμε καν να θυμηθούμε πώς ήταν να περιμένεις τηλεφώνημα καθηλωμένος στο γραφείο ή στο σπίτι. Οι ακόμα μεγαλύτεροι από εμάς μπορεί να θυμούνται περιοχές της Ελλάδας χωρίς ηλεκτρισμό, ή εποχές που τα ψυγεία λειτουργούσαν με πάγο, ή εποχές κατά τις οποίες η ασπιρίνη και το αλγκόν ήταν τα μόνα παυσίπονα στο φαρμακείο.
Δεν χωρεί αμφιβολία ότι οι επιστημονικές πρόοδοι χαρακτηρίζουν την εκάστοτε ιστορική περίοδο. Οπως δεν χωρεί αμφιβολία ότι η ταχύτητα με την οποία οι επιστημονικές πρόοδοι αλλάζουν την καθημερινότητα των ανθρώπων είναι σήμερα μεγαλύτερη παρά ποτέ. Η αναγεννητική ιατρική και η γονιδιακή θεραπεία ήταν σχεδόν ανήκουστες πριν από δύο δεκαετίες. Σήμερα, χάρη σε αυτές ασθενείς θεραπεύονται απο κληρονομικά νοσήματα. Οι δυνατότητες των υπολογιστών μας αυξάνονται εκθετικά με τον χρόνο και μόλις μισόν αιώνα από την πρώτη επανδρωμένη αποστολή στη Σελήνη συνεχίζουμε την «κατάκτηση του Διαστήματος» με αποστολές που πριν από μερικά χρόνια ενέπιπταν στη σφαίρα της επιστημονικής φαντασίας.
Τι «σημάδεψε» άραγε τη χρονιά που πέρασε από επιστημονικής απόψεως; Αυτό το ερώτημα θέσαμε στους εαυτούς μας προκειμένου να ετοιμάσουμε τον ετήσιο απολογισμό που ακολουθεί. Περιττό να πούμε ότι ο όγκος των ανακαλύψεων και των επιτευγμάτων μάς ανάγκασε να γίνουμε πολύ επιλεκτικοί. Στην πραγματικότητα, δεν επιχειρήσαμε καν να γίνουμε διεξοδικοί. Θελήσαμε όμως να μην περιοριστούμε στα προφανή: ναι, είναι πολύ σημαντικό να υπάρχει θεραπεία για την παράλυση, ναι, θα ήταν ενδιαφέρον να μεγαλώνουμε χωρίς να γερνάμε, ναι, είναι αξιοθαύμαστο ότι μπορούμε να «ταξιδεύουμε» στις εσχατιές του Σύμπαντος, αλλά είναι εξίσου σημαντικό να βλέπουμε και από πού ξεκινήσαμε (η αρχαιότερη, μέχρι στιγμής τουλάχιστον, βραχογραφία έχει ηλικία 40.000 ετών), να βλέπουμε ότι ο πλανήτης αυτός που θεωρούμε τόσο δεδομένο ήταν μια χαρά χωρίς εμάς, τότε που φιλοξενούσε μεγάλους δεινοσαύρους και φτερωτούς «τιτάνες».
Στην πραγματικότητα, την απάντηση στο ερώτημα «ποιο ήταν το επιστημονικό επίτευγμα που σημάδεψε το 2018» θα τη δώσει ο χρόνος. Μπορεί να μην είναι κανένα από αυτά που θα διαβάσετε σήμερα. Μπορεί να είναι μια ανακάλυψη που έγινε σε κάποιο εργαστήριο και στην οποία δεν έχει δοθεί ακόμη η πρέπουσα σημασία. Μπορεί όμως χάρη σε αυτήν να αλλάξει αύριο ο κόσμος μας. Ελπίζουμε ότι θα είμαστε όλοι εδώ για να το ζήσουμε: εμείς να σας μεταφέρουμε τα νεότερα κι εσείς να μας διαβάζετε και να μας γράφετε τα νέα σας και τις παρατηρήσεις σας. Καλά Χριστούγεννα!
