Το τελευταίο διάστημα πολλή συζήτηση γίνεται παγκοσμίως για τη γρίπη των πτηνών και την πιθανότητα να είναι εκείνη η «ένοχη» για την επόμενη πανδημία. Για ποιον λόγο τόσος θόρυβος; Διότι αυτή τη στιγμή καταγράφεται η μεγαλύτερη επιδημία γρίπης σε πτηνά (και άλλα ζώα) που έχει «δει» ποτέ η Ευρώπη. Και παρότι πολύ λίγοι άνθρωποι έχουν μέχρι σήμερα νοσήσει εξαιτίας του στελέχους Η5Ν1, περί ου ο λόγος – και ως φαίνεται όλοι τους είχαν στενή επαφή με μολυσμένα ζώα -, δεν είναι παράλογο το ότι οι επιστήμονες ανησυχούν μήπως το συγκεκριμένο στέλεχος αποκτήσει χαρακτηριστικά τα οποία θα του επιτρέπουν την εύκολη μετάδοση μεταξύ ανθρώπων.
Το στέλεχος Η5Ν1 δεν είναι άγνωστο. Πρωτοεμφανίστηκε το 1997 και από το 2003 έχει μολύνει περί τα 850 άτομα παγκοσμίως. Παρότι αυτός ο αριθμός νοσήσεων ανθρώπων είναι πολύ μικρός, υπάρχει μια παράμετρος που φοβίζει: το ποσοστό θνητότητας είναι της τάξεως του 50%-60%. Το 2020 αναδύθηκε ένα στέλεχος Η5Ν1 υψηλής παθογονικότητας το οποίο τα τελευταία χρόνια έχει «σαρώσει» τους πληθυσμούς άγριων και μη πτηνών – έχει μάλιστα οδηγήσει σε θανάτωση εκατομμυρίων πουλερικών – αλλά έχει μεταπηδήσει και σε είδη θηλαστικών όπως τα μινκ, οι χοίροι, οι αρκούδες, τα δελφίνια, οι ασβοί, οι ενυδρίδες, τα θαλάσσια λιοντάρια. Είναι χαρακτηριστικό ότι στη Γαλικία της Ισπανίας τον περασμένο Οκτώβριο κατεγράφη επιδημία σε 52.000 εκτρεφόμενα μινκ και οι επιστήμονες δεν έχουν καταλήξει αν υπήρξε μετάδοση μεταξύ των θηλαστικών ή αν όλα κατανάλωσαν μολυσμένη με τον ιό τροφή.
Λιγότερα από 10 άτομα έχουν μολυνθεί από το συγκεκριμένο στέλεχος (σύμφωνα τουλάχιστον με τις επίσημες καταγραφές) και τουλάχιστον ένα πέθανε – επρόκειτο για ένα 11χρονο κορίτσι στην Καμπότζη το οποίο πιθανότατα ήλθε σε επαφή με άγριο μολυσμένο πτηνό. Το παιδί παρουσίασε αρχικώς πυρετό, βήχα και πονόλαιμο και στη συνέχεια βαριά πνευμονία.
Η μόλυνση των ανθρώπων
Ο φόβος ωστόσο είναι μήπως τώρα που το Η5Ν1… βρήκε τον δρόμο του ώστε να μολύνει θηλαστικά, ανακαλύψει το μονοπάτι και της εύκολης μετάδοσης μεταξύ ανθρώπων (ο άνθρωπος άλλωστε είναι και αυτός θηλαστικό). «Παρότι υπάρχουν μεγάλες επιδημίες του Η5Ν1 σε εκτρεφόμενα πουλερικά και σε άγρια πτηνά – οι μεγαλύτερες που έχουν καταγραφεί ποτέ λαμβάνουν χώρα τα τελευταία τρία χρόνια – οι μολύνσεις ανθρώπων με τη γρίπη των πτηνών είναι ένα πολύ σπάνιο γεγονός» αναφέρει ο δρ Κράμαρτς του ECDC και συμπληρώνει ότι υπάρχει εγρήγορση σε όλες τις χώρες λόγω της επιδημίας στα πτηνά. «Εθνικά εργαστήρια των ευρωπαϊκών χωρών διεξάγουν μεγάλο αριθμό τεστ αλλά και πολλές αλληλουχήσεις για τη γρίπη των πτηνών, ενώ αυξήθηκε και η δυναμικότητα σε ό,τι αφορά τη δυνατότητα διενέργειας εξετάσεων». Σύμφωνα με τον δρα Κράμαρτς τα ξεσπάσματα της γρίπης των πτηνών «απαιτούν ενιαία προσέγγιση και οι χώρες γνωρίζουν την κατάσταση, γνωρίζουν τα γεγονότα μετάδοσης σε διαφορετικά είδη θηλαστικών και έχουν ενισχύσει την απόκρισή τους με αυξημένη επιτήρηση και διαγνωστικά τεστ σε εκτεθειμένα άτομα».
Η γρίπη των πτηνών χρειάζεται συνεχή επιτήρηση και βρίσκεται στο «μικροσκόπιο» των Αρχών και των επιστημόνων, σημειώνει από την πλευρά του ο κ. Παρασκευής, ο οποίος προσθέτει πάντως πως «αυτή τη στιγμή δεν φαίνεται ότι μπορεί να μεταδοθεί εύκολα από άνθρωπο σε άνθρωπο. Το γεγονός ότι προσβάλλει εκτός από πτηνά και θηλαστικά μάς απασχολεί και γι’ αυτό υπάρχει παγκοσμίως συστηματική επιτήρηση. Ωστόσο ο ιός δεν φαίνεται να έχει υποστεί – τουλάχιστον αυτή τη στιγμή – γενετικές αλλαγές τέτοιες που να καθιστούν εύκολη τη διασπορά του στους ανθρώπους. Βρισκόμαστε πάντως σε εγρήγορση».
