Η αναγέννηση του ναού

Η πυρκαγιά η οποία τον Απρίλιο του 2019 κατέστρεψε τη σκεπή και το κωδωνοστάσιο, το ομορφότερο ίσως τμήμα της Παναγίας των Παρισίων (Notre Dame de Paris), προκάλεσε τεράστια θλίψη όχι μόνο στη Γαλλία αλλά και διεθνώς. Δεν είναι να απορεί κανείς λοιπόν με την άμεση απόφαση για την αποκατάσταση του ναού. Πώς όμως αποκαθιστά κανείς ένα γοτθικό κτίριο ηλικίας 850 ετών; Για να δοθούν απαντήσεις σε αυτό το ερώτημα έχουν επιστρατευθεί περισσότεροι από 100 επιστήμονες διαφόρων ειδικοτήτων, εργαζόμενοι σε διαφορετικά εργαστήρια του γαλλικού Εθνικού Κέντρου για την Επιστημονική Ερευνα (CNRS). Στόχος τους είναι να αναζητήσουν στα απομεινάρια του πληγωμένου κτιρίου τα μυστικά της αρχικής κατασκευής προκειμένου να καθοδηγήσουν το έργο της αναστήλωσης. Παραδείγματος χάριν, η ανάλυση του ασβεστοκονιάματος θα καθορίσει το είδος του «συνδετικού» υλικού που θα χρησιμοποιηθεί.

Τα παραπάνω είναι μάλλον αναμενόμενα. Αλλά η ερευνητική δουλειά προ της αναστήλωσης δεν έχει μόνο χρηστικό χαρακτήρα και σαφώς δεν περιορίζεται στην αναστήλωση αυτή καθαυτή: τα ερείπια του ναού αποτελούν ένα χρυσωρυχείο πληροφορίας και οι επιστήμονες δεν θέλουν να χάσουν την ευκαιρία να «καταδυθούν στις στοές του». Το πολυτιμότερο μάλιστα αντικείμενο ερεύνης φαίνεται πως είναι τα καμένα δοκάρια: αρχαιολόγοι, ιστορικοί, βιογεωχημικοί, κλιματολόγοι, δασολόγοι, δενδροχρονολογητές, μηχανικοί, δεν βλέπουν την ώρα να παραλάβουν (σε τρεις μήνες, σύμφωνα με το πρόγραμμα) τα περισσότερα από 1.000 δοκάρια, στην πλειονότητά τους απανθρακωμένα. Γιατί; Επειδή, μεταξύ άλλων, τα δένδρα λειτουργούν ως κλιματικό αρχείο και επειδή ο ναός κτιζόταν από τον 11ο μέχρι τον 13ο αιώνα, περίοδος η οποία είναι γνωστή ως η θερμότερη των μεσαιωνικών χρόνων (medieval climate optimum). Με άλλα λόγια, αυτό που θέλουν να πετύχουν οι επιστήμονες μελετώντας τους δακτυλίους στην απανθρακωμένη ξυλεία του ναού είναι να εξαγάγουν συμπεράσματα για τις θερμοκρασίες και τη βροχόπτωση κατά τη φυσικά θερμή εκείνη περίοδο και να τη χρησιμοποιήσουν ως μέτρο σύγκρισης με την ανθρωπογενώς θερμή περίοδο που διανύουμε.