Με ύψος 8,85 χιλιόμετρα από το επίπεδο της θάλασσας, το όρος Έβερεστ όχι μόνο είναι το ψηλότερο βουνό του κόσμου, αλλά επιπλέον συνεχίζει να ψηλώνει και να ψηλώνει. Το Έβερεστ και ολόκληρη η οροσειρά των Ιμαλαΐων ανυψώνονται εδώ και 50 εκατομμύρια χρόνια, μια πελώρια πτυχή που εμφανίστηκε στην επιφάνεια της Γης όταν η υποήπειρος της Ινδίας συγκρούστηκε με την υπόλοιπη Ασία.

Ομως το Έβερεστ ψηλώνει ταχύτερα από ό,τι θα περίμενε κανείς από αυτή την τεκτονική διαδικασία. Και οι γεωλόγοι πιστεύουν ότι βρήκαν επιτέλους το γιατί: έχει να κάνει με τη συγχώνευση δύο ποταμών της περιοχής.

Το Έβερεστ έχει κερδίσει 15 με 50 μέτρα ύψους λόγω αυτής της αλλαγής, η οποία ξεκίνησε όταν ο ποταμός Κόσι άλλαξε πορεία και ενώθηκε με τον μικρότερο ποταμό Αρούν πριν από περίπου 89.000 χρόνια, εκτιμά η νέα μελέτη.

Το φαινόμενο, γνωστό ως «ισοστατική ανύψωση», αφορά την ανοδική κίνηση μιας περιοχής του γήινου φλοιού όταν το βάρος στην επιφάνεια μειώνεται – όπως η επιφάνεια του στρώματος επανέρχεται όταν σηκωθούμε από το κρεβάτι. Σε αυτή την περίπτωση, η ένωση των δύο ποταμών είχε ως αποτέλεσμα να επιταχυνθεί η ροή του νερού και κατά συνέπεια η διάβρωση του εδάφους.

Τα νερά παρέσυραν μεγάλες ποσότητες πετρωμάτων, με αποτέλεσμα να μειωθεί το βάρος της περιοχής γύρω από το Έβερεστ. Η ισοστατική αναπήδηση, έδειξαν τα μαθηματικά μοντέλα των ερευνητών, αντιστοιχεί έτσι στο 10% του ρυθμού ανύψωσης του όρους.

Η ίδια γεωλογική διαδικασία μπορεί εξάλλου να παρατηρηθεί και σε άλλες περιοχές, επισήμαναν οι ερευνητές. Ενα κλασικό παράδειγμα είναι η Σκανδιναβία, η οποία ανυψώνεται ως αποτέλεσμα της τήξης των πάγων που κάλυπταν την περιοχή την τελευταία εποχή των παγετώνων. Η ανύψωση αυτή συνεχίζεται μέχρι και σήμερα, χιλιάδες χρόνια μετά την υποχώρηση των πάγων.

Στα Ιμαλάια, το κρίσιμο στοιχείο είναι ότι η ισοστατική ανύψωση συμβαίνει ταχύτερα από ό,τι η διάβρωση από το νερό, τον άνεμο και τον πάγο, η οποία σταδιακά μειώνει το ύψος των βουνών. Το ίδιο φαινόμενο βοηθά να πάρουν μπόι και άλλες γειτονικές κορυφές των Ιμαλαΐων, όπως το Λότσε, το τέταρτο ψηλότερο βουνό του κόσμου, και το Μακάλου, το πέμπτο ψηλότερο.