Καθώς ο κόσμος μεταβάλλεται με ταχείς ρυθμούς, οι νέες τεχνολογίες έρχονται να καλύψουν (ή και να υπερκεράσουν) τις ανθρώπινες ανάγκες. Το αν θα είναι προς το καλύτερο ή όχι, θα φανεί στο μέλλον.

«Φίλοι» και προσωπικοί βοηθοί

Θα είναι άραγε η επιτυχία τού 2025; Μικρό, ελαφρύ, με στρογγυλό σχήμα, που χωράει στην παλάμη του ενός χεριού. Χάρη σε ένα κορδόνι θα κρέμεται μόνιμα από τον λαιμό του ιδιοκτήτη του, αλλά και από τα χείλη του. Τι είναι; Κάτι που ο εφευρέτης του, εξομολογούμενος σε μια συνέντευξη τη δική του μοναξιά, το ονόμασε Friend.

Δίνει την εντύπωση κοσμήματος αλλά πρόκειται για εργαλείο. Με ένα πλήκτρο που ξεχωρίζει στο κέντρο, είναι εξοπλισμένο με λογισμικό Τεχνητής Νοημοσύνης (ΑΙ). Καταχωρίζεις σε αυτό τις σκέψεις σου μιλώντας του για τα πάντα και, χάρη σε μια σύνδεση Bluetooth, εκείνο αντιδρώντας στέλνει τις δικές του σκέψεις – απαντήσεις – απόψεις στην οθόνη του iPhone σου.

Ενας φίλος που χωρά στην παλάμη – Κολιέ με Τεχνητή Νοημοσύνη «συζητά» με τον ιδιοκτήτη του

Ανατέλλοντας το 2025 θα είναι στα χέρια όσων… ψήνονται για κάτι τέτοιο. Και διαθέτουν 99 δολάρια. Θα προκαλέσει άπειρες συζητήσεις περί μοναξιάς και υποκατάστατων της κλασικής επικοινωνίας ενώ έρχονται και πολλές μεταλλάξεις της ιδέας αυτής στο μέλλον, που ήδη συζητιούνται.

Τι άλλο αξιοπρόσεκτο αναμένεται να εμφανιστεί στη σκηνή του μέλλοντος; Τα μικρά (σε όγκο και κόστος) θα προκύψουν από τα Project Astra, Project Mariner, Genie 2. Πίσω τους είναι η Google και τα υποστηρίζει η νέα της βάση ΑΙ, η Gemini 2.0. Το Project Astra όταν δοθεί στους χρήστες θα είναι «προσωπικός βοηθός».

Παίρνοντας εντολές από εσάς θα βρίσκει πληροφορίες για τα πάντα, από τις διαδρομές μέχρι το πώς θα πρέπει να πλυθούν τα ρούχα με βάση την ετικέτα τους, όλα σε διάφορες γλώσσες. Το Project Mariner θα είναι η πολύ προηγμένη επέκταση του Chrome, ενώ με το Genie 2 θα φτιάχνει κανείς πανεύκολα σχεδόν όποιο παιχνιδοπεριβάλλον φανταστεί για να αναπτύξει το game που έχει σκεφτεί.

Μια αρχική εικόνα σπόρος, από όπου ένας κατασκευαστής μπορεί να ξεκινήσει την αφήγηση ενός δικού του παιχνιδιού

Ενέργεια και πυρηνική σύντηξη

Ενα γραμμάριο ουρανίου μπορεί να παράγει συνολική ενέργεια όσο 500 κυβικά μέτρα φυσικού αερίου ή 500 λίτρα πετρελαίου. Αυτή η (πυρηνική) ενέργεια με τη μορφή των Μικρών Αρθρωτών Αντιδραστήρων (Small Modular Reactors, SMRs) ίσως γίνει κομμάτι του ενεργειακού μείγματος (και) στην Ελλάδα. Οι SMRs αναμένεται να είναι διαθέσιμοι για χρήση στο πεδίο μέχρι το τέλος της τρέχουσας δεκαετίας.

Είναι ένας εξελιγμένος τύπος αντιδραστήρων μικρότερων σε μέγεθος και με ισχύ έως 300 MW (περίπου το ένα τρίτο της ισχύος των παραδοσιακών πυρηνικών αντιδραστήρων). Χαρακτηρίζονται ως αρθρωτοί (modular) γιατί μπορούν να κατασκευαστούν σε εργοστάσια και στη συνέχεια να μεταφερθούν στον χώρο λειτουργίας τους όπου συναρμολογούνται επιτρέποντας να προστεθούν σταδιακά κι άλλοι αντιδραστήρες ώστε να καλύψουν μεταβαλλόμενες ενεργειακές ανάγκες.

Υπάρχουν όμως και αυτοί που δεν θέλουν να ακούν για πυρηνική ενέργεια. Θέλουν αντίθετα να μαθαίνουν για τις μελλοντικές προοπτικές της πυρηνικής σύντηξης. Εκεί τα νέα είναι μεν καλά αλλά δεν προβλέπεται να γίνει κάτι πριν από το 2040-2050. Κυρίως με τη σύντηξη πυρήνων Δευτερίου (1 πρωτόνιο + 1 νετρόνιο) με Τρίτιο (1 πρωτόνιο + 2 νετρόνια) που παράγουν 1 άτομο Ηλίου (He, 2 πρωτόνια + 1 νετρόνιο) αποδίδοντας ενέργεια. Οπου από 4 περίπου λίτρα θαλασσινού νερού (παίρνοντας τα υδρογόνα) θα παίρνουμε ενέργεια ίση με την καύση 1.136 λίτρων πετρελαίου.

Αρκεί για τον βομβαρδισμό των υδρογόνων να έχουμε ακτίνες λέιζερ θερμοκρασίας 39 εκατομμυρίων βαθμών Κελσίου. Ηδη στο βρετανικό εργαστήριο JET της Οξφόρδης παρήγαγαν 69 MJoules καθαρής ενέργειας (έχοντας, δηλαδή, αφαιρέσει όση δαπανήθηκε) σε χρόνο 5 δευτερολέπτων, όση χρειάζεται για να ζεστάνει 5 μπανιέρες με νερό. Η σκυτάλη τώρα πηγαίνει στον γαλλικό ITER, που ετοιμάζεται.

Στο βρετανικό εργαστήριο JET της Οξφόρδης παρήγαγαν 69 MJoules καθαρής ενέργειας σε χρόνο 5 δευτερολέπτων, όση χρειάζεται για να ζεσταθούν 5 μπανιέρες με νερό

Κβαντικοί υπολογιστές και ΑΙ

Θολό το τοπίο για τους κβαντικούς υπολογιστές στο άμεσο μέλλον. Μπορεί να αναγγέλθηκε από την Google μόλις προ δυο εβδομάδων το Willow (= Ιτιά), ένα πολύ βελτιωμένο «ολοκληρωμένο» κύκλωμα όπου εργάζονται σε αυτό 105 qbits (τα κβαντομηχανικά ισοδύναμα ας πούμε των συμβατικών bits), αλλά για να είναι χρήσιμα στην καθημερινότητα πρέπει να φθάσουμε σε ολοκληρωμένα με τουλάχιστον χιλιάδες qbits.

Ηδη γίνεται λόγος η Τεχνητή Νοημοσύνη να πάρει εργασίες που προορίζονταν για τους κβαντικούς υπολογιστές.

Περιττό να πούμε ότι η Τεχνητή Νοημοσύνη εμφανίζεται πλέον παντού. Και ξεπερνάει κάθε φαντασία για το τι μπορεί να κάνει στο μέλλον. Αρκεί ένα πολύ φρέσκο παράδειγμα: Ερευνητές από Στάνφορντ και Google Deep Mind έπεισαν 1.000 ανθρώπους με διαφορετικά υπόβαθρα να δώσουν λεπτομερέστατες συνεντεύξεις.

Από αυτές έφτιαξαν τις απομιμήσεις τους, δηλαδή 1.000 τεχνητές προσωπικότητες. Μετά έβαλαν και τις δυο «ομάδες» να απαντήσουν σε τεστ προσωπικότητας, λύσεων λογικών ασκήσεων, κοινωνικών απόψεων, ακόμη και δηλώσεων. Οι τεχνητές προσωπικότητες συνέπεσαν με τις αντίστοιχες φυσικές τους σε ποσοστό 85%. Τη μελλοντική χρήση τους τώρα για τη συνέχεια ας τη φανταστεί ο καθένας.

Τα σύννεφα επάνω από το CERN

Το 2035 αναμένεται να ξεκινήσει στο CERN η κατασκευή του FCC (Future Circular Collider). Θα λειτουργήσει δοκιμαστικά το 2045 περίπου και θα φθάσει σε πλήρη λειτουργία το 2070. Πραγματικά ένας μαραθώνιος με διάρκεια τρία τέταρτα του αιώνα. Για μια μηχανή παραγωγής (και) σωματιδίων Higgs κατά βούληση, ένα «εργοστάσιο», όπως αναφέρει μια σχετική μελέτη. Και όχι μόνο.

Το έργο είναι γιγάντιο. Η περιφέρεια της σήραγγας του FCC που θα πρέπει να σκαφτεί σε 200 μέτρα βάθος είναι περίπου 95 χιλιόμετρα, 4 φορές μεγαλύτερη από τον σημερινό επιταχυντή LHC (Linear Hadron Collider), θα διαθέτει διπλή δέσμη (ενέργεια δέσμης 100 TeV, επτά φορές μεγαλύτερη από τον σημερινό LHC, που θα σταματήσει να λειτουργεί από το 2041), στο πρώτο βήμα δέσμη με συγκρούσεις μεταξύ ηλεκτρονίων – ποζιτρονίων και στο δεύτερο βήμα άλλη μια δέσμη σε αντίθετη φορά με συγκρούσεις πρωτονίων. Θα γίνουν όμως όλα αυτά;

Ο καιρός θα δείξει διότι:

-Η Γερμανία, ο μεγαλύτερος χρηματοδότης (21% του προϋπολογισμού), δήλωσε τον Μάιο πως δεν συμφωνεί να γίνουν τα παραπάνω με αυτό το κόστος. Σήμερα τα πράγματα έχουν γίνει χειρότερα για την οικονομία της.
– Η οικονομία της Γαλλίας, στο έδαφος της οποίας θα βρίσκεται μέρος της σήραγγας και κάποιοι από τους 8 επιφανειακούς σταθμούς πρόσβασης, βρίσκεται επίσης σε ύφεση.
-Η μελέτη βιωσιμότητας θα δοθεί τον Μάρτιο και τον Μάιο θα γίνει στο Μπιλμπάο πολύ σκληρή συζήτηση επάνω σε αυτή με τελικές αποφάσεις τον Σεπτέμβριο. Τίποτα δεν είναι σίγουρο πλέον.