Ανθρώπινα όργανα γεννημένα στο εργαστήριο

Το 2006 «ξεφουρνίστηκε» το πρώτο όργανο εργαστηρίου από ερευνητές στο Πανεπιστήμιο Γουέικ Φόρεστ της Βόρειας Καρολίνας και έτσι άνοιξε μια νέα σελίδα στο πεδίο της αναγεννητικής ιατρικής. Επρόκειτο για ουροδόχο κύστη η οποία δημιουργήθηκε με χρήση κυττάρων του ίδιου του ασθενούς. Εκτοτε δεκάδες άτομα έχουν λάβει ουροδόχο κύστη εργαστηρίου. Το 2008 έγινε η πρώτη μεταμόσχευση τραχείας σε μια Κολομβιανή που έπασχε από χρόνια φυματίωση (να σημειωθεί βέβαια ότι η μεταμόσχευση έγινε από τον «έκπτωτο» πλέον επιστήμονα Πάολο Μακιαρίνι, ο οποίος κατηγορείται για επιστημονική απάτη, όχι όμως σε ό,τι αφορά εκείνη την πρώτη μεταμόσχευση). Το 2011 και πάλι η ομάδα του Γουέικ Φόρεστ δημιούργησε ουρήθρες εργαστηρίου, τις οποίες και μεταμόσχευσε σε ασθενείς. Και μπορεί στο διά ταύτα η επιστήμη να έχει μείνει στα… απλά, ωστόσο οι έρευνες συνεχίζονται εντατικά για τη δημιουργία πιο σύνθετων οργάνων εργαστηρίου που θα μπορούν να μεταμοσχευθούν σε ανθρώπους. Πέρυσι ερευνητές του Πανεπιστημίου του Τέξας έκαναν ένα τέτοιο σημαντικό βήμα καθώς, σύμφωνα με δημοσίευσή τους στο «Science Translational Medicine», δημιούργησαν στο εργαστήριο ένα άκρως πολύπλοκο όργανο, τον πνεύμονα – και μάλιστα όχι έναν αλλά τέσσερις πνεύμονες χοίρων. Οι πνεύμονες μεταμοσχεύθηκαν με επιτυχία σε χοίρους, δημιούργησαν ισχυρά δίκτυα αιμοφόρων αγγείων τα οποία έχουν ανάγκη για να επιβιώσουν, ενώ δύο μήνες μετά τη μεταμόσχευση δεν εμφάνιζαν κανένα σημάδι απόρριψης από το ανοσοποιητικό σύστημα των ληπτών. Αν όλα πάνε καλά, οι ειδικοί από το Πανεπιστήμιο του Τέξας εκτιμούν ότι σε 5 ως 10 χρόνια θα είναι σε θέση να δημιουργήσουν πνεύμονες εργαστηρίου που θα μπορούν να μεταμοσχευθούν σε ανθρώπους. Σημαντικός αρωγός των επιστημόνων στη δημιουργία οργάνων στο εργαστήριο έχει σταθεί ο… εκτυπωτής. Τρισδιάστατοι εκτυπωτές που ψεκάζουν κύτταρα αντί για μελάνι και «χτίζουν» ιστούς στρώμα-στρώμα με το ακριβές σχήμα και τις διαστάσεις που απαιτούνται κάθε φορά. Η πρώτη πατέντα εκτύπωσης κυττάρων κατοχυρώθηκε το 2003 από ερευνητές του Πανεπιστημίου Κλέμσον στη Νότια Καρολίνα και ήδη η μέθοδος έχει εφαρμοστεί για την εκτύπωση πλήθους ιστών – από δερματικό, νεφρικό και ηπατικό ιστό ως το έξω ους, αιμοφόρα αγγεία και κερατοειδή χιτώνα. Μάλιστα η εταιρεία Βιοτεχνολογίας Organovo έχει ανακοινώσει ότι το 2020 θα διεξαγάγει σε ανθρώπους την πρώτη μερική μεταμόσχευση εκτυπωμένου ήπατος.       θ.τ.