Βέτο του ΔΝΤ και σχέδια για πρόωρη εξόφλησή του

Η κυβέρνηση στην προσπάθειά της να ανακτήσει το χαμένο πολιτικό έδαφος με ορίζοντα τις πολλαπλές εκλογικές αναμετρήσεις του 2019 επιδιώκει με κάθε τρόπο να πετύχει και να «πουλήσει» στο εσωτερικό της χώρας τη μη περικοπή των συντάξεων και την ίδια στιγμή να καταφέρει να φτάσει σε μια επιτυχή έκδοση ομολόγων στις διεθνείς αγορές.

Στη διπλή αυτή προσπάθεια συναντά ως εμπόδιο το ΔΝΤ, το οποίο τάχθηκε πλέον ανοιχτά «υπέρ της περικοπής των συντάξεων το 2019, όπως έχει ήδη νομοθετηθεί», συνδέοντας μάλιστα την εφαρμογή του μέτρου αυτού με την προσπάθεια επιστροφής της χώρας στις αγορές όπου το κλίμα παραμένει αρνητικό και τα spreads των δεκαετών ομολόγων απαγορευτικά.

Ωστόσο ο άσος που κρατούν το οικονομικό επιτελείο, ο Ευκλείδης Τσακαλώτος, ο αναπληρωτής του Γιώργος Χουλιαράκης και ο ΟΔΔΗΧ είναι η πρόωρη εξόφληση των δανείων του ΔΝΤ, μια κίνηση που ασφαλώς θα αφοπλίσει το Ταμείο που δεν συμμετέχει πλέον στο πρόγραμμα και θα μειώσει το μέσο κόστος δανεισμού για τη χώρα την περίοδο 2019 – 2022.

Για τη μη περικοπή των συντάξεων και αντίθετα με το κλίμα που επικρατεί στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το Ταμείο διά του εκπροσώπου του Τζέρι Ράις δήλωσε την Πέμπτη ότι «η εφαρμογή των συμφωνηθέντων θα βελτιώσει τις μακροπρόθεσμες προοπτικές της Ελλάδας και ταυτόχρονα θα στείλει μήνυμα στους επενδυτές ότι η Αθήνα τηρεί τις δεσμεύσεις της και παραμένει πιστή στις μεταρρυθμίσεις».

Ο κ. Ράις μάλιστα υπενθύμισε ότι δεν πρόκειται για καινούργιο μέτρο, καθώς έχει συμφωνηθεί από το 2017 και επισήμανε ότι «η περικοπή των συντάξεων θα διευρύνει την κοινωνική πολιτική της Ελλάδας πέρα από τον στενό κύκλο των συνταξιούχων, καθώς θα δώσει δημοσιονομικό χώρο για αύξηση των «χαμηλών» δαπανών πρόνοιας υπέρ άλλων ηλικιακών ομάδων».

Απαντώντας ουσιαστικά στον κ. Ράις ο υπουργός Οικονομικών μιλώντας σε επενδυτές στο Roadshow για την ελληνική οικονομία στο Λονδίνο, διαβεβαίωσε ότι «οι όποιες επεκτατικές κινήσεις στον προϋπολογισμό θα κινούνται εντός του δημοσιονομικού χώρου», δηλαδή πέραν του στόχου του πρωτογενούς πλεονάσματος 3,5% του ΑΕΠ ετησίως και ότι «δεν θα υπάρξουν εκπλήξεις στην άσκηση της οικονομικής πολιτικής μετά το πρόγραμμα».

Σε ό,τι αφορά τις συντάξεις, επεσήμανε ότι η ακύρωση του μέτρου για τη μείωση της προσωπικής διαφοράς δεν θα επηρεάσει το ασφαλιστικό σύστημα μετά το 2030 λέγοντας μάλιστα ότι «δεν είναι καθόλου σίγουρος ότι σήμερα το ΔΝΤ εκτιμά ακόμη ότι το μέτρο είναι διαρθρωτικό».

Οπως είπε, το θέμα συζήτησε και στο Βερολίνο με τον γερμανό υπουργό Οικονομικών Ολαφ Σολτς και τον επίτροπο Πιερ Μοσκοβισί. Οι συζητήσεις θα συνεχιστούν το δίμηνο Οκτωβρίου και Νοεμβρίου, όταν η Κομισιόν θα αξιολογήσει το προσχέδιο του προϋπολογισμού του 2019 και τα τεχνικά κλιμάκια θα εκπονήσουν την πρώτη μεταμνημονιακή έκθεση για τα δημοσιονομικά. Οριστικές αποφάσεις αναμένεται να ληφθούν στο Eurogroup της 2ας Δεκεμβρίου.

Στο φλέγον ζήτημα της επιστροφής στις αγορές η κυβέρνηση κινείται προσεκτικά. Σύμφωνα με έγκυρες πληροφορίες στις αρχές Δεκεμβρίου, μετά και την κατάθεση του προϋπολογισμού του 2019, ο Οργανισμός Διαχείρισης Δημοσίου Χρέους θα ανακοινώσει το πρόγραμμα δανεισμού για το 2019.

Ο μέχρι στιγμής σχεδιασμός προβλέπει τα εξής:

1. Το Ελληνικό Δημόσιο προτίθεται να δανειστεί εντός του επόμενου έτους 6-7 δισ. ευρώ.

2. Από τα χρήματα αυτά και δεδομένου ότι δεν υπάρχουν νέες δανειακές ανάγκες αφού ο προϋπολογισμός του επόμενου έτους θα είναι ισοσκελισμένος (το πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ υπερκαλύπτει τις προβλεπόμενες δαπάνες για τόκους που θα ανέλθουν σε 5,7 δισ. ευρώ) το Δημόσιο θα αποπληρώσει:

l Τα τοκοχρεολύσια από τα δάνεια του ΔΝΤ για το 2019 (περί τα 2,6 δισ. ευρώ) και το μεγαλύτερο μέρος από το σύνολο των δανείων του ΔΝΤ προς την Ελλάδα που ανέρχονται σε 10,6 δισ. ευρώ.

Σκοπός του ΟΔΔΗΧ είναι να πέσει ο δανεισμός της χώρας κάτω από τα 3 δισ. ευρώ, ποσό που αντιστοιχεί στη συμμετοχή της Ελλάδας στο Ταμείο. Κάτω από αυτό το όριο το επιτόκιο δανεισμού από το Ταμείο είναι χαμηλότερο του 2% όταν για τον υπερβάλλοντα δανεισμό ξεπερνά το 3,8% και το 4% ετησίως!

l Ελληνικά ομόλογα που διακρατούν η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα ή άλλες κεντρικές τράπεζες και δεν έχουν κουρευτεί με βάση τα προγράμματα SMP και ANFA. Τα ομόλογα αυτά έχουν πολύ υψηλά επιτόκια, κοντά στο 6%

Με αυτές τις κινήσεις ο ΟΔΔΗΧ στοχεύει να μειώσει το κόστος δανεισμού και να ελαφρύνει κι άλλο τους τόκους της νέας περιόδου.

Οπως λένε στελέχη του «ο στόχος πρέπει να είναι, βάσει και των δεδομένων των διεθνών αγορών, κάθε πράξη νέου δανεισμού να εξασφαλίζεται με καλύτερους όρους, με χαμηλότερο επιτόκιο από το υφιστάμενο χρέος».

Οι ίδιες πηγές προβλέπουν ότι πριν από το τέλος του έτους δεν πρόκειται να γίνει καμία κίνηση. Αυτό που αναμένεται είναι η έκδοση δεκαετούς ομολόγου εντός του 2019, αν και πιο εύκολο εγχείρημα φαίνεται η έκδοση πενταετών ή επταετών ομολόγων, προσπάθεια που είχε στεφθεί με επιτυχία στις δύο τελευταίες εκδόσεις.

Υπενθυμίζεται ότι πέρυσι τον Ιούλιο το επιτόκιο του πενταετούς ομολόγου που εξέδωσε το Ελληνικό Δημόσιο διαμορφώθηκε στο 4,62%. Τον περασμένο Φεβρουάριο υπερκαλύφθηκε το ποσό των 3 δισ. ευρώ από την έκδοση του επταετούς ομολόγου με επιτόκιο στο 3,5%. Οπως λένε χαρακτηριστικά πηγές που διαχειρίζονται το χρέος «δεν είμαστε αφελείς στον ΟΔΔΗΧ, θα περιμένουμε τις κατάλληλες συνθήκες για την επόμενη κίνηση».

Η απόδοση του δεκαετούς ελληνικού ομολόγου βρίσκεται στο 4,08% όταν πριν από την αναταραχή λόγω Ιταλίας είχε υποχωρήσει σε χαμηλότερα επίπεδα στο 3,8%. Η απόδοση του ιταλικού 10ετούς που επηρεάζει τις εξελίξεις βρίσκεται στο 2,81%.

Μέσα σε αυτό το κλίμα η Κύπρος είναι αυτή που επέστρεψε επιτυχώς στις αγορές με την έκδοση δεκαετούς ομολόγου ύψους 1,5 δισ. ευρώ και με κόστος δανεισμού (2,4%) που είναι χαμηλότερο και από αυτό της Ιταλίας.

Το γεγονός αυτό πυροδότησε τα αντιπολιτευτικά πυρά. Η ΝΔ διά του Χρήστου Σταϊκούρα κατακεραύνωσε την κυβέρνηση λέγοντας: «Η Κύπρος βγήκε από το Μνημόνιο και δανείζεται από τις αγορές με χαμηλό κόστος. Η Ελλάδα ολοκλήρωσε το τρίτο αχρείαστο πρόγραμμα, δυστυχώς όμως συνεχίζει να υλοποιεί μνημονιακές πολιτικές και παραμένει εκτός των αγορών. Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ δεν δημιούργησε τις προϋποθέσεις για ασφαλή χρηματοδότηση της χώρας από τις διεθνείς αγορές.

Προϋποθέσεις όπως η κυβερνητική σοβαρότητα και εμπιστοσύνη, η υλοποίηση ενός συνεκτικού προγράμματος μεταρρυθμίσεων, η άρση των κεφαλαιακών περιορισμών, η συμμετοχή της χώρας στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης.

Ομως ο κ. Τσίπρας αδιαφορεί για την έξοδο στις αγορές, αφού, όπως ανέφερε στη ΔΕΘ,“κάποια στιγμή μέσα στα επόμενα χρόνια θα βρεθεί η κατάλληλη στιγμή”. Παραβλέπει όμως ότι η χρήση του ταμειακού αποθέματος θα στείλει ανησυχητικό μήνυμα στις αγορές, αυξάνοντας κι άλλο το κόστος δανεισμού».