Η αποχώρηση του Αλέξη Τσίπρα από την ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ το καλοκαίρι του 2023 ήταν το κομβικό σημείο της χρονιάς που φεύγει για την Αριστερά, καθιστώντας συγχρόνως το 2024 μια χρονιά «υπαρξιακής αγωνίας», η οποία συνδέεται άμεσα με τον ζωτικό πολιτικό χώρο που επιχειρεί να κατακτήσει η νέα ηγεσία του κόμματος υπό τον Στέφανο Κασσελάκη. Ενα στοίχημα ιδιαίτερα δύσκολο, όπως γνωρίζει και ο νέος πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ, καθώς μέχρι στιγμής το κόμμα καταγράφει ιδιαίτερα χαμηλές πτήσεις στις δημοσκοπήσεις. Κυρίαρχο στοιχείο εξάλλου της νέας ηγεσίας σε αυτές τις σχεδόν 100 ημέρες ήταν η αποχώρηση των 11 βουλευτών, αλλά και άλλων πολλών ιστορικών στελεχών με σημαντικό αποτύπωμα στην Αριστερά.
Σε αυτές τις συνθήκες, οι ψηφοφόροι εμφανίζονται μουδιασμένοι, ενώ στελέχη και μέλη αναμένουν τις εξελίξεις το επόμενο διάστημα και κάποια σημάδια ανασύνταξης που θα περιορίσει τις φυγόκεντρες δυνάμεις. Οπως φάνηκε από μια σειρά κινήσεων και δηλώσεων του κ. Κασσελάκη, ο ΣΥΡΙΖΑ υπό την ηγεσία του επιδιώκει να κερδίσει και κεντρώους ψηφοφόρους. Από την άλλη πλευρά όσοι αποχώρησαν έχουν χαράξει ένα μονοπάτι που κανείς δεν μπορεί να προεξοφλήσει πού θα οδηγήσει. Η απήχησή τους μέχρι στιγμής είναι μικρή, δεν έχουν καταφέρει να κάνουν δυνατή επανεκκίνηση και η Νέα Αριστερά, όπως ονομάστηκε η ΚΟ των βουλευτών που αποχώρησαν, θα επιδιώξει να κερδίσει πόντους με την παρουσία της στο Κοινοβούλιο και να δείξει ότι αξίζει της στήριξης των ψηφοφόρων. Πολύπλοκη εξίσωση και γι’ αυτή, σε ένα έτος βαθύτατα υπαρξιακό και για όσους αποχώρησαν.
Στις ευρωεκλογές με υποψήφιους από εσωτερικό δημοψήφισμα
«Το λαμπρό σου άστρο θα σβήσει αν πολεμάς για καιρό σε τρία μέτωπα» γράφει ο Μίμης Ανδρουλάκης στο «Μαύρο Κουτί» και ο Στέφανος Κασσελάκης εμφανίστηκε ακριβώς έτσι στον ΣΥΡΙΖΑ – ως «λαμπρό άστρο». Μένει να φανεί όμως κατά πόσο θα λάμψει το 2024 και εάν θα καταφέρει να προσελκύσει ψηφοφόρους και να δημιουργήσει ρεύμα. Η νέα χρονιά είναι κρίσιμη για τον πρόεδρο του ΣΥΡΙΖΑ που πρέπει να επικεντρωθεί κυρίως σε ένα μέτωπο, αυτό κατά της Νέας Δημοκρατίας. Το κομβικό σημείο της, εκ των πραγμάτων, τοποθετείται στις ευρωεκλογές, από το αποτέλεσμα των οποίων θα κριθεί σε μεγάλο βαθμό το μέλλον του. Πήχης συνειδητά δεν τίθεται, αλλά πολιτικός στόχος υπάρχει: η μείωση της δύναμης της ΝΔ και την ίδια στιγμή η ενίσχυση του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ.
Πολλές δυσκολίες αλλά και αισιοδοξία
Το εγχείρημα κρίνεται ως «υψηλού βαθμού δυσκολίας». Πολλά θα κριθούν από τις κινήσεις του και από την ικανότητά του να κλείσει το ρήγμα που έχει δημιουργηθεί με σημαντικό τμήμα του εκλογικού του ακροατηρίου. Οι συντριπτικές στρατηγικές ήττες του περασμένου καλοκαιριού από τη ΝΔ έχουν επιδράσει σημαντικά, αλλά στο μεταξύ συρρικνώθηκε ακόμη περισσότερο η εκλογική του επιρροή. Σύμφωνα με την τελευταία μέτρηση της Metron Analysis που ήταν και η τελευταία της χρονιάς, ενώ τον Σεπτέμβριο του 2023 το 37% των ψηφοφόρων δήλωναν ότι δυνητικά θα μπορούσαν να ψηφίσουν ΣΥΡΙΖΑ, αυτό το ποσοστό στα τέλη του έτους υποχώρησε στο 26%. Το πιο εντυπωσιακό όμως – και αυτό είναι ένα ζήτημα που καλείται να αντιμετωπίσει ο Στ. Κασσελάκης – είναι ότι το 73% δηλώνει ότι δεν θα ψήφιζε ποτέ ΣΥΡΙΖΑ.
Παρά πάντως το αρνητικό δημοσκοπικό τοπίο, ο Στ. Κασσελάκης δείχνει να μην έχει χάσει την αυτοπεποίθησή του. Στη συνάντηση που είχε με τους διαπιστευμένους πολιτικούς συντάκτες τις παραμονές των Χριστουγέννων, λίγο πριν από την αναχώρησή του για τις ΗΠΑ, όπου βρέθηκε για μια εβδομάδα, εμφανίστηκε αισιόδοξος για την ανάκαμψη του ΣΥΡΙΖΑ. Εδειξε να το πιστεύει, χωρίς από την άλλη να παραγνωρίζει τις δυσκολίες του εγχειρήματος, έχοντας επιπλέον τα ηνία ενός κόμματος που εμφανίζει σημάδια πρόωρης πολιτικής γήρανσης.
Επιδίωξη μιας νέας δεξαμενής στελεχών
Η αντιστροφή αυτής της τάσης επιδιώκεται με τη δημιουργία μιας νέας δεξαμενής στελεχών, και αυτό είναι το νόημα του think tank του οποίου προΐσταται η Διάνα Βουτυράκου. Εκεί ευελπιστεί σε ένα στελεχιακό δυναμικό 5.000 – 7.000 μελών που θα μπορέσουν να αλλάξουν και την εικόνα του κόμματος προς την κοινωνία.
Εκτός από τη Διάνα Βουτυράκου, που έχει την κεντρική ευθύνη, στην επιτροπή που θα έχει τον έλεγχο αυτών των think tank θα συμμετέχουν ο καθηγητής Μενέλαος Γκίβαλος, ο βουλευτής Επικρατείας και καθηγητής στο Χάρβαρντ, Οθων Ηλιόπουλος, ο επίτιμος αρχηγός ΓΕΕΘΑ και στενός συνεργάτης του Στ. Κασσελάκη, Ευάγγελος Αποστολάκης, ο Λευτέρης Κρέτσος με την πανεπιστημιακή καριέρα στη Σκωτία, ο Σπύρος Κασάπης και ο άνθρωπος που αποτελεί τον κινητήριο μοχλό του προεδρικού συστήματος, ο διευθυντής του πολιτικού γραφείου του προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ και νομικός Μανώλης Καπνισάκης. Στην ομάδα αυτή ποντάρει πολλά η νέα ηγεσία και ειδικά σε έναν συνδυασμό επικοινωνιακού μάρκετινγκ και πολιτικής ουσίας, για την οποία θα παίξει ρόλο και η λίστα των υποψηφίων ευρωβουλευτών.
«Ποιοτική αναβάθμιση»
Στο ψηφοδέλτιο σίγουρα θα είναι οι δυο νυν ευρωβουλευτές, Κώστας Αρβανίτης και Ελενα Κουντουρά, καθώς οι υπόλοιποι της ευρωομάδας αποχώρησαν. Τα υπόλοιπα πρόσωπα θα επιλεγούν από εσωκομματικό δημοψήφισμα.
Τα μέλη θα αποφασίσουν ποιοι θα είναι οι υποψήφιοι ευρωβουλευτές, απόφαση που προβάλλεται ως «ποιοτική αναβάθμιση των εσωκομματικών διαδικασιών». Σύμφωνα με αυτή την ανάγνωση, «το προνόμιο του αρχηγού μένει στην άκρη». Οπως σημείωσε μάλιστα ο ίδιος, εάν επέλεγε αυτός πρόσωπα και έμπαιναν στη διαδικασία της ψηφοφορίας, θα ήταν σαν να έδινε το σήμα ποιοι θα ψηφιστούν. Πρόσωπα επιλογής θα υπάρξουν ωστόσο, όπως ο καθηγητής Νικόλας Φαραντούρης, ο οποίος είναι και σύμβουλος του Στ. Κασσελάκη σε θέματα ευρωπαϊκής πολιτικής.
Αρα, νέα φρουρά, νέοι ρόλοι, νέα πρόσωπα, νέες προτάσεις, νέες νομαρχιακές επιτροπές με στόχο μια νέα εικόνα στον δρόμο για τις ευρωκάλπες της 9ης Ιουνίου. Ο πρώτος σταθμός για αυτή την κρίσιμη αναμέτρηση είναι το συνέδριο του κόμματος στα τέλη Φεβρουαρίου με κάποιες ενδιάμεσες στάσεις.
Μετά τις γιορτές, στις 13-14 Ιανουαρίου θα διεξαχθεί η Κεντρική Επιτροπή του κόμματος όπου θα εγκριθούν τα κείμενα του προσυνεδριακού διαλόγου. Σε αυτό το πλαίσιο ετοιμάζεται και το πρόγραμμα του κόμματος, την ευθύνη του οποίου έχει ο Θανάσης Θεοχαρόπουλος. Ο προσυνεδριακός διάλογος θα εκκινήσει την επομένη, δηλ. στις 15 Ιανουαρίου έως τις 16 Φεβρουαρίου. Θα ακολουθήσει στις 17-18 Φεβρουαρίου, η εκλογή των συνέδρων, η ανάδειξη νέων συντονιστικών οργανώσεων μελών και οι νέες νομαρχιακές επιτροπές.
Η αποτύπωση των νέων ισορροπιών
Αυτές οι διαδικασίες κρίνονται σημαντικές, καθώς θα αποτυπώσουν και τις νέες ισορροπίες στο κόμμα, αν και αυτές παραμένουν εύθραυστες. Αλλά και μια νέα ανθρωπογεωγραφία από την οποία θα γίνει σαφές ποιοι έχουν επιρροή και σε ποιον βαθμό στη βάση του κόμματος. Μια σημαντική παράμετρος που συνυπολογίζεται είναι ο χρόνος. Οπως σημειώνουν έμπειρα στελέχη, σε λιγότερο από 40 μέρες, δηλαδή μετά την ΚΕ, «πρέπει να γίνουν πάρα πολλά». Εκεί θα φανεί κατά πόσο θα προλάβει την κούρσα ο ΣΥΡΙΖΑ κι ενώ την ίδια στιγμή έχει μπροστά του και κρίσιμες κοινοβουλευτικές μάχες, με πρώτη αυτή για την ίδρυση μη κρατικών ΑΕΙ.
Το θετικό για τον ΣΥΡΙΖΑ στην παρούσα χρονική στιγμή είναι ότι υπάρχει, έστω επιφανειακή, ηρεμία και έχει δοθεί ρόλος σε πολλά πρόσωπα που δεν είναι στη σκληρή προεδρική ομάδα. Ο Στ. Κασσελάκης επιχειρεί μια δύσκολη ισορροπία. Πώς πρέπει να εμφανίζεται στην πράξη ως πρώτος μεταξύ ίσων (primus inter pares), χωρίς όμως να ακυρώνεται το προεδρικό δικαίωμα σε μια σειρά αποφάσεων.
Με «πολλή δουλειά» και τρέξιμο για το νέο κόμμα
Στην οργανωτική της συγκρότηση προχωρεί η Νέα Αριστερά, που προσπαθεί να κάνει αισθητή την παρουσία της. Οι δημοσκοπήσεις δεν είναι ευνοϊκές μέχρι στιγμής καθώς την εμφανίζουν στη ζώνη του 2,5%, αν και το επιχείρημα των βουλευτών και στελεχών της είναι πως είναι πολύ σύντομο το χρονικό διάστημα που έκανε την εμφάνισή του το σχήμα και, όπως χαρακτηριστικά λέγεται, «θέλει δουλειά». Γι’ αυτό και πρώτος σημαντικός σταθμός είναι η οργανωτική συγκρότηση της Νέας Αριστεράς, που – σύμφωνα με τα στελέχη της – «προχωράει με γρήγορα και αποφασιστικά βήματα».
«Στόχος και κεντρική στρατηγική είναι η Νέα Αριστερά να εξελιχθεί από μια ΚΟ σε κοινωνικό, πολιτικό ρεύμα με παρουσία και παρέμβαση μέσα και έξω από τη Βουλή» αναφέρουν χαρακτηριστικά. Η εμφάνιση στο Κοινοβούλιο επί πέντε μέρες στη συζήτηση επί του προϋπολογισμού ήταν ένα κομβικό σημείο που είχε ιδιαίτερη σημασία για τη Νέα Αριστερά, η οποία στο προσκήνιο έχει τέσσερα κυρίως στελέχη της νεότερης γενιάς: Τον Αλέξη Χαρίτση που είναι και ο επικεφαλής της ΚΟ, την Εφη Αχτσιόγλου που προγραμματίζει πολύ πιο συχνές εμφανίσεις στο εξής, τον Νάσο Ηλιόπουλο στο στρατηγικό πεδίο και τον Δημήτρη Τζανακόπουλο στο οργανωτικό.
Το κάλεσμα και τα ιδιωτικά ΑΕΙ
Πριν από τα Χριστούγεννα πραγματοποιήθηκε μαζική σύσκεψη στελεχών από όλη την Ελλάδα και ήδη εκκινούν οι διαδικασίες συγκρότησης των πρώτων νομαρχιακών και τοπικών συντονιστικών. Μέχρι το τέλος του Ιανουαρίου η Νέα Αριστερά έχει προγραμματίσει να προχωρήσει σε ανοιχτές συνελεύσεις με την παρουσία βουλευτών και στελεχών σε όλους τους νομούς.
«Σε αυτό το πλαίσιο απευθύνουμε κάλεσμα συμμετοχής στους νέους και στις νέες που βιώνουν την ακρίβεια και τις ανισότητες και ζουν την Οδύσσεια αναζήτησης στέγης. Που βλέπουν την κλιματική κρίση ως τη μέγιστη πρόκληση της εποχής μας αλλά νιώθουν ότι η πολιτική είναι κάτι μακρινό και ξένο, στους προοδευτικούς και αριστερούς πολίτες που αναζητούν μια πειστική και αξιόπιστη εναλλακτική απέναντι στην κυριαρχία της Δεξιάς του Κ. Μητσοτάκη» τονίζουν με έμφαση.
Κορυφαίο ζήτημα στην ατζέντα της Νέας Αριστεράς είναι η οργάνωση της παρέμβασης απέναντι στα ιδιωτικά πανεπιστήμια. Οπως ανέδειξε σε εκτενή του δήλωση ο Αλέξης Χαρίτσης, «η Νέα Αριστερά θα δώσει τη μάχη, μέσα και έξω από τη Βουλή, για να μην περάσει το νομοσχέδιο της Νέας Δημοκρατίας και να ανοίξει μια σοβαρή, συντεταγμένη συζήτηση για αυτό που όντως χρειάζεται η χώρα μας: την αναγέννηση της δημόσιας τριτοβάθμιας εκπαίδευσης». Το αμέσως επόμενο διάστημα οργανώνονται συσκέψεις πανεπιστημιακών και πρωτοβουλίες στο επίπεδο των φοιτητών και φοιτητριών. «Βλέποντας ότι τα άλλα δύο κόμματα του δημοκρατικού χώρου στο συγκεκριμένο θέμα αμφιταλαντεύονται, εκφράζουν θολές θέσεις ή και προσφέρουν συναίνεση στον κ. Μητσοτάκη, η Νέα Αριστερά αντιλαμβάνεται το βάρος της ευθύνης και το αναλαμβάνει» λένε κεντρικά στελέχη της.
Αναζήτηση συμμαχιών
Ο βασικός στόχος τους πρώτους μήνες του 2024 με σταθμό σημαντικό τις ευρωεκλογές, είναι να ξεπεράσει τον σκόπελο του 3%. Το αμέσως επόμενο διάστημα θα γίνουν πιο συντεταγμένες κινήσεις στο πλαίσιο της προετοιμασίας για τις ευρωεκλογές με συμμαχία που θα γίνει με «πράσινες» και οικολογικές δυνάμεις. Ως εκ τούτου, θεωρείται δεδομένη η συνεργασία με τον ευρωβουλευτή Πέτρο Κόκκαλη, αλλά δεν μένουν μόνο εκεί, καθώς επιζητούν και άλλες συμμαχίες. Εδώ και καιρό υπάρχει ώσμωση με διάφορες δυνάμεις, κυρίως ανένταχτους, ενώ όπως λένε κεντρικοί παράγοντες της Νέας Αριστεράς, «στόχος μας είναι να εκπροσωπήσουμε αριστερούς, προοδευτικούς και δημοκρατικούς πολίτες». Και αυτό θα γίνει με στρατηγική που θα έχει στο επίκεντρο την απεύθυνση σε εκλογικά ακροατήρια στα οποία απευθύνονται τόσο ο ΣΥΡΙΖΑ όσο και το ΠαΣοΚ.
Η πολιτική εξίσωση για τη Νέα Αριστερά είναι δύσκολη, πολυπαραγοντική και δεν υπάρχουν πολλές ευκαιρίες. Οι ευρωεκλογές είναι ζωτικής και υπαρξιακής σημασίας για τους σαραντάρηδες που αποφάσισαν να δοκιμάσουν την πολιτική τους τύχη εκτός των τειχών του ΣΥΡΙΖΑ.
