Mόνον τυχαίο δεν ήταν το εξώφυλλο του τρέχοντος τεύχους του «Economist», το οποίο απεικονίζει την πρόεδρο της Κομισιόν και επικεφαλής υποψήφια του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος (ΕΛΚ) στις σημερινές ευρωεκλογές, τη Γερμανίδα Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, τη Μαρίν Λεπέν, ηγέτιδα του γαλλικού ακροδεξιού Εθνικού Συναγερμού (RN), και την Τζόρτζια Μελόνι, την υπερδεξιά πρωθυπουργό της Ιταλίας.
Τα αποτελέσματα που θα πετύχουν σήμερα τα κόμματα που στηρίζουν οι τρεις πολιτικοί θα καθορίσουν την επόμενη πενταετία της ΕΕ. Σε μια κρίσιμη συγκυρία, οι τρεις ευρωπαίες πολιτικοί συμβολίζουν τον τρόπο που θα χειριστεί η ΕΕ τον λαϊκισμό, όπως σημειώνει ο «Economist» – και την Ακροδεξιά, θα προσθέταμε εμείς.
Ουδείς αμφισβητεί ότι η ΕΕ, στην παρούσα συγκυρία, με πλείστα όσα μέτωπα ανοιχτά (πόλεμος στην Ουκρανία, ενδεχόμενο νίκης του Ντόναλντ Τραμπ στις αμερικανικές προεδρικές εκλογές του Νοεμβρίου, ο οποίος αναμένεται να υποσκάψει τον ρόλο της ΕΕ και του ΝΑΤΟ που εγγυάται την ασφάλεια της Ευρώπης) έχει ανάγκη από μια στιβαρή ηγεσία. Σε αυτό το πλαίσιο, η νέα Κομισιόν, η οποία θα προκύψει μετά τις σημερινές ευρωεκλογές, θα πρέπει να είναι επίσης ισχυρή και ο επικεφαλής της να μην αμφισβητείται.
Η εκλογή του 2019
Η Φον ντερ Λάιεν, απερχόμενη πρόεδρος της Κομισιόν, επιδιώκει μια δεύτερη θητεία στο αξίωμα, η οποία όμως δεν είναι δεδομένη. Υπενθυμίζεται ότι μετά τις ευρωεκλογές του 2019 και αφού παρακάμφθηκε το σύστημα των spitzencandidaten, του «κορυφαίου υποψηφίου» που είχε προτείνει κάθε μία από τις ομάδες του Ευρωκοινοβουλίου για την προεδρία της Επιτροπής, η Φον ντερ Λάιεν επελέγη τελικώς από τη Γερμανία και τη Γαλλία και έλαβε τις ψήφους 383 ευρωβουλευτών, μόλις εννέα περισσότερες από όσες απαιτείτο για να εκλεγεί (τότε ψήφιζαν ακόμη και οι βρετανοί ευρωβουλευτές). Και σήμερα, όπως και το 2019, η Φον ντερ Λάιεν έχει τη στήριξη του ΕΛΚ, των Ευρωπαίων Σοσιαλιστών και των Φιλελευθέρων (Renew).
Ωστόσο δεν είναι βέβαιο ότι όλοι οι ευρωβουλευτές αυτών των ομάδων θα ψηφίσουν υπέρ της στη μυστική ψηφοφορία για την ανάδειξη του προέδρου της Κομισιόν, η οποία αναμένεται να διεξαχθεί στα μέσα Ιουλίου. To νέο Eυρωκοινοβούλιο θα αριθμεί 720 μέλη. Ο «μαγικός αριθμός» για την εκλογή προέδρου της Κομισιόν είναι 361 ευρωβουλευτές.
Η δημοσκόπηση Poll of Polls του Politico (3/6/2024) έδινε στο ΕΛΚ 171 ευρωβουλευτές, στους Σοσιαλιστές 142, στο Renew 76, στους Ευρωπαίους Συντηρητικούς και Μεταρρυθμιστές (ECR) 75 και στην ομάδα Ταυτότητα και Δημοκρατία (ID) 69 ευρωβουλευτές. Ο βασικός κορμός του ECR είναι οι Αδελφοί της Ιταλίας (FdI), το κόμμα της Μελόνι, ενώ στην Ταυτότητα και Δημοκρατία (ID) ηγείται ο γαλλικός Εθνικός Συναγερμός της Λεπέν.
Στους ECR περιλαμβάνονται υπερσυντηρητικοί ευρωσκεπτικιστές, εθνικιστές και «ήπιοι ακροδεξιοί». Αντιθέτως, η ID απαρτίζεται από «ακομπλεξάριστους» ακροδεξιούς, παρά το γεγονός ότι την προηγούμενη πενταετία η ομάδα αυτή ήταν απομονωμένη στην Ευρωβουλή. Αν οι προβλέψεις των δημοσκοπήσεων επαληθευτούν, τότε το άθροισμα των ευρωβουλευτών των ομάδων ECR και ID θα είναι 144 και η ευρύτερη Ακροδεξιά ενδέχεται να καταστεί, έτσι, δεύτερη δύναμη στην Ευρωβουλή.
H «επίθεση φιλίας»
Αντιλαμβανόμενη τον κίνδυνο, η Φον ντερ Λάιεν έχει επιδοθεί από καιρό σε «επίθεση φιλίας» προς την ιταλίδα πρωθυπουργό θεωρώντας ότι θα της εξασφαλίσει την επανεκλογή της στην προεδρία της Κομισιόν. Ομως η δήλωσή της, στις 23 Μαΐου, ότι «έχω συνεργαστεί πολύ καλά με την κυρία Μελόνι», προκάλεσε την οργή των ευρωπαίων φιλελεύθερων, τόσο των Γάλλων όσο και των Γερμανών, οι οποίοι βλέπουν στο πρόσωπο της Μελόνι μια φίλη του ακροδεξιού πρωθυπουργού της Ουγγαρίας, Βίκτορ Ορμπαν, και δεν της συγχωρούν τις ρατσιστικές κορόνες και τις συνωμοσιολογικές απόψεις τις οποίες έχει εκφράσει στο παρελθόν. Διότι από τη στιγμή που εξελέγη στην πρωθυπουργία της Ιταλίας τον Σεπτέμβριο του 2022, η Μελόνι εγκατέλειψε την αντιευρωπαϊκή ρητορική, τάσσεται αταλάντευτα στο πλευρό της ΕΕ στην υπεράσπιση της Ουκρανίας έναντι της Ρωσίας αλλά και σε σειρά ζητημάτων, όπως το Μεταναστευτικό, η ασφάλεια και η οικονομία.
Αν τελικώς η Φον ντερ Λάιεν, η οποία είναι επικρατέστερη για το αξίωμα της προέδρου της Κομισιόν – το όνομα του πρώην πρωθυπουργού της Ιταλίας, Μάριο Ντράγκι, έχει επίσης αναφερθεί ως υποψηφίου προέδρου αλλά χωρίς πιθανότητες –, συνεργαστεί με τη Μελόνι, θα έχει κατορθώσει να διασπάσει την ευρωπαϊκή Ακροδεξιά και να ματαιώσει τις ελπίδες της Μαρίν Λεπέν για την ανασύσταση του ακροδεξιού ευρωπαϊκού χώρου που δεν θα μπορούσε να επιτευχθεί χωρίς την ιταλίδα πρωθυπουργό.
Η Μελόνι αναδεικνύεται συνεπώς σε πρόσωπο-κλειδί για τις εξελίξεις αναφορικά με την εκλογή νέου προέδρου της Κομισιόν, δεδομένου ότι αν θεωρήσει ότι δεν θα αποκομίσει πολιτικά οφέλη από τη στήριξή της στη Φον ντερ Λάιεν, ενδέχεται να συμπράξει με τη Μαρίν Λεπέν. Και αυτό το σενάριο θα είναι μόνον επιβλαβές για την Ευρώπη.
