Από τις εκλογές του Σεπτεμβρίου 2015 είχαμε να δούμε οκτακομματική Βουλή. Ήταν τότε που στον απόηχο της υπογραφής του τρίτου μνημονίου ο Αλέξης Τσίπρας προχωρούσε σε εκλογικό αιφνιδιασμό προκειμένου να διατηρήσει την πολιτική κυριαρχία του. Μέσα στο έκρυθμο πολιτικό περιβάλλον της περιόδου, μια κοινοβουλευτική «Βαβέλ» με κόμματα όλων των χρήσεων θα κάνει την εμφάνισή της: ΣΥΡΙΖΑ, ΝΔ, Χρυσή Αυγή, ΠαΣοΚ-ΔΗΜΑΡ, ΚΚΕ, Ποτάμι, ΑΝΕΛ, Ενωση Κεντρώων. Οκτώ χρόνια μετά ζούμε ένα νέο παράδοξο: από τις κάλπες της απλής αναλογικής να προκύπτει πεντακομματική Βουλή, ενώ από τις κάλπες της ενισχυμένης αναλογικής να αναδεικνύεται μια οκτακομματική Βουλή-«μπαξές».

Οι επιπτώσεις είναι εμφανείς: ραγδαία συρρίκνωση της αριθμητικής δύναμης και του ρόλου της αξιωματικής αντιπολίτευσης και κατακερματισμός της ελάσσονος αντιπολίτευσης, η οποία έχει εμπλουτιστεί με ακροδεξιούς «νοσταλγούς» του χρυσαυγιτισμού σε ρόλο «δούρειου ίππου» του έγκλειστου Κασιδιάρη και «θεόσταλτους» κήρυκες της «Ρωμιοσύνης», μαζί με τους τηλεπωλητές του «εθνικοπατριωτισμού» και προσωποπαγή κομματίδια φορείς ενός ιδιότυπου «βοναπαρτισμού».

«Πολλοί σχηματισμοί στη Βουλή δεν σημαίνουν κατ’ ανάγκη δημοκρατική πολυφωνία, αλλά ίσως να προκαλούν πολιτική κακοφωνία» σχολίασε σχετικά στο πρώτο Υπουργικό Συμβούλιο ο Κυριάκος Μητσοτάκης, δηλώνοντας ότι σε κάθε περίπτωση «το πολίτευμά μας ξέρει πολύ καλά να αυτοπροστατεύεται και πάντα ο κοινοβουλευτισμός έχει τη δύναμη να αποκαλύπτει τα ψεύτικα είδωλα»…

Κανείς δεν μπορεί να προβλέψει με βεβαιότητα πώς θα εξελιχθεί η νέα Βουλή που αναδείχθηκε από τις κάλπες της 25ης Ιουνίου. Το βέβαιο είναι ότι δεν θα πλήξουμε και σε κάθε περίπτωση, μετά τη δραματική εμπειρία της περιόδου της οικονομικής κρίσης και της κοινωνικής αποσάρθρωσης που επικράτησε, τίποτε δεν θα μας ξενίσει. Σε αυτά προστίθενται και η απρόβλεπτη παράμετρος της παραίτησης του Αλέξη Τσίπρα και ο αντίκτυπος που θα έχει στον χώρο της αντιπολίτευσης.

Κώστας Τασούλας ξανά για Πρόεδρος

Το ζητούμενο είναι να λειτουργήσει το Κοινοβούλιο χωρίς θεσμικές ακροβασίες, ευτελείς συμπεριφορές και ακρότητες που θα το μετέτρεπαν από πεδίο άσκησης πολιτικής και παραγωγής νομοθετικού έργου σε ένα διαρκές talk show προς άγραν τηλεοπτικού κοινού. Μένει να διακριβωθεί ο βαθμός της πλειοδοσίας σε εθνικιστικές και υπερπατριωτικές κορόνες και το μέγεθος της γραφικότητας που ενδέχεται να εκδηλωθεί. Το προεδρείο της Βουλής θα έχει να διαχειριστεί μια νέα συνθήκη και προς αυτή την κατεύθυνση νέα πρόσωπα στις θέσεις των τριών αντιπροέδρων της ΝΔ θα κληθούν να σηκώσουν μεγάλο βάρος (είναι η «τριανδρία» Γιάννης Πλακιωτάκης, Γιώργος Γεωργαντάς και Θανάσης Μπούρας, ενώ έντονες συζητήσεις στους διαδρόμους της Βουλής έχει προκαλέσει ο αποκλεισμός του έμπειρου και δοκιμασμένου σε δύσκολες καταστάσεις Α’ αντιπροέδρου Νικήτα Κακλαμάνη).

Πάντως ο Πρόεδρος της Βουλής Κώστας Τασούλας έχει προβλέψει ότι «όλα θα πάνε κατ’ ευχήν», ενώ όσον αφορά τους αντιπροέδρους των άλλων κομμάτων δεν αποκλείεται, όπως συνέβη και στην περίπτωση της Χρυσής Αυγής, οι «Σπαρτιάτες» να μην εξασφαλίσουν την απαιτούμενη στήριξη για να εκλέξουν αντιπρόεδρο (απαιτούνται κατ’ ελάχιστον 75 ψήφοι). Μέσα σε αυτό το τοπίο, δεν είναι καθόλου τυχαία η παρουσία και ο ρόλος που θα διαδραματίσει ο υπουργός Επικρατείας Μάκης Βορίδης, ο οποίος αναλαμβάνει έναν επιτελικό ρόλο εξ ονόματος του κ. Μητσοτάκη όσον αφορά τα κοινοβουλευτικά θέματα, ρόλο που δεδομένων των νέων συσχετισμών στα δεξιά της ΝΔ περιλαμβάνει και αυτή την παράμετρο.

Η αποψιλωμένη αξιωματική αντιπολίτευση

Η συντριπτική εκλογική ήττα του ΣΥΡΙΖΑ του αφαίρεσε ακόμα και τα θεσμικά «όπλα» που παρέχουν το Σύνταγμα και ο Κανονισμός της Βουλής στην αξιωματική αντιπολίτευση, γεγονός πρωτοφανές, καθώς δεν έχει αριθμητικά τη δυνατότητα ούτε να υποβάλει πρόταση δυσπιστίας κατά της κυβέρνησης ή μέλους της.

Σημειώνεται ότι απαιτούνται 50 υπογραφές, ενώ η ΚΟ του ΣΥΡΙΖΑ έχει 48 βουλευτές, κάτι που σημαίνει ότι μόνο σε συνεννόηση με άλλο κόμμα της αντιπολίτευσης μπορεί να προχωρήσει στο κορυφαίο αυτό μέσο κοινοβουλευτικού ελέγχου της πλειοψηφίας. Αλλά και το προνόμιο που δίνει το νέο Σύνταγμα στη μειοψηφία για σύσταση δυο εξεταστικών επιτροπών ανά κοινοβουλευτική περίοδο (τετραετία) πάει περίπατο, καθώς για να ψηφιστεί απαιτούνται 120 ψήφοι. Μια επιπλέον παράμετρος της οκτακομματικής σύνθεσης της Βουλής είναι και η κατανομή της κρατικής χρηματοδότησης, η οποία υπολογίζεται ότι θα επηρεαστεί από την είσοδο επιπλέον κομμάτων.

Αναμένοντας τα πρώτα δείγματα γραφής

Η νέα Βουλή ορκίζεται αύριο το πρωί και οι προγραμματικές δηλώσεις της κυβέρνησης θα συζητηθούν 6-8 Ιουλίου, όπου εκεί θα δοθούν τα πρώτα δείγματα γραφής των ενισχυμένων άκρων. Από την ακραία εθνικιστική Δεξιά των «Σπαρτιατών» έως την «απ’ τα κόκαλα βγαλμένη των Ελλήνων τα ιερά» «Νίκη» και την Ελληνική Λύση, που αποτάσσει τον όρο «Ακροδεξιά» απειλώντας με μηνύσεις, το «υπερπατριωτικό» τόξο εμφανίζεται αθροιστικά ισχυροποιημένο καθώς συγκέντρωσε 12,7%.

Οι «Σπαρτιάτες» από το πουθενά βρέθηκαν πέμπτο κόμμα (με 4,64%, 241.632 ψήφους και 12 έδρες), πάνω από την Ελληνική Λύση (4,44%) που μέχρι τώρα εξέφραζε «κατ’ αποκλειστικότητα» στο Κοινοβούλιο την «εθνικοπατριωτική» γραμμή. Με δεδομένη την εξάρτηση από τον Κασιδιάρη, ένα ερώτημα είναι πώς θα κινηθούν στο Βουλευτήριο. Αν δηλαδή θα υιοθετήσουν το αποκρουστικό μοντέλο των Χρυσαυγιτών με τις ύβρεις και τους τραμπουκισμούς ή θα ενδυθούν το θεσμικό περίβλημα, όπως και θεωρείται το πιθανότερο. Εικάζεται ότι θα επιχειρήσουν να εμφανίσουν ένα μετριοπαθές προφίλ τουλάχιστον ως προς το ύφος.

Η «Νίκη», με διασυνδέσεις με μονές του Αγίου Ορους και παραεκκλησιαστικούς χώρους, φιλοδοξεί να ασκήσει «πραγματική αντιπολίτευση» με αιχμή το τρίπτυχο «πίστη, πατρίδα, οικογένεια». Βρίσκεται σε ανοιχτό «πόλεμο» με την Ελληνική Λύση, η οποία έχει βρεθεί ανάμεσα στα δυο άκρα, διεκδικώντας να εκφράσει πιο αυθεντικά την ίδια ατζέντα. Είναι μια διάσταση με ενδιαφέρον η παρουσία των τριών μορφωμάτων, καθώς δημιουργείται ένα πεδίο έντονου ανταγωνισμού για την πρωτοκαθεδρία στον χώρο των εθνικιστικών, ξενοφοβικών και ομοφοβικών ιδεών.

«Θα τους αλλάξουμε τα φώτα»

Στο παζλ του νέου Κοινοβουλίου προστίθεται η παράμετρος της Πλεύσης Ελευθερίας, που κινείται σε δική της ρότα («Ούτε αριστερά ούτε δεξιά, αλλά μπροστά») και αναμένεται να έχει ιδιαίτερα αισθητή παρουσία, όπως έχει προαναγγείλει η Ζωή Κωνσταντοπούλου δηλώνοντας ότι «θα τους αλλάξουμε τα φώτα».

Η επίκληση από μέρους της των προνομίων της ως πρώην Προέδρου της Βουλής αναμένεται να προκαλέσει συνεχείς αναταράξεις, δοκιμάζοντας τα όρια και τις αντοχές όλων των πτερύγων της Βουλής, με αρμόδιες κοινοβουλευτικές πηγές να διαμηνύουν ότι «δεν μπορεί να το έχει δίπορτο και άρα θα κληθεί να διαλέξει αν θα βρίσκεται στη Βουλή ως πρόεδρος ΚΟ ή πρώην ΠτΒ», χωρίς μάλιστα να αποκλείουν ακόμα και προσαρμογές στον Κανονισμό της Βουλής προκειμένου να αποκλειστεί η όποια δυνατότητα εργαλειοποίησής του κατά το δοκούν.

Πώς θα λυθεί το ζήτημα της… χωροταξίας

Η οκτακομματική Βουλή φέρνει και χωροταξικές ανακατατάξεις στον χώρο του Βουλευτηρίου, προκαλώντας πονοκέφαλο στον Πρόεδρο της Βουλής, ο οποίος βρίσκεται εν όψει της αυριανής ορκωμοσίας σε διαρκείς διαβουλεύσεις με τα μικρά κόμματα προκειμένου να διευθετηθεί το σύνθετο πρόβλημα που έχει ανακύψει με δεδομένη τη διάταξη των κοινοβουλευτικών ομάδων στα μπροστινά έδρανα όπως έχει καθιερωθεί ιστορικά και δεν αλλάζει.

Μάλιστα, οι «Σπαρτιάτες» φέρονται να ζήτησαν από τον Κώστα Τασούλα να τους δοθούν τα μπροστινά δεξιά έδρανα της ΝΔ, κάτι που τους διευκρινίστηκε ότι δεν μπορεί να συμβεί με βάση τη σειρά που έχει καθιερωθεί. Δεν θα είναι όμως στα πίσω έδρανα της ΝΔ, εκεί που είχαν τοποθετηθεί στο παρελθόν οι χρυσαυγίτες. Η πολυπληθής ΚΟ της ΝΔ θα είναι «μασίφ» και θα φτάνει μέχρι και τα ορεινά προκειμένου οι 158 βουλευτές να χωρέσουν.

Με βάση μια λογική διάταξη τα μικρά κόμματα θα καθίσουν στο πίσω διάζωμα αλλά πάντα με πρόσωπο στον διάδρομο που χωρίζει το «πέταλο» της αίθουσας, όπως κάθονταν στην προηγούμενη Βουλή οι ΚΟ της Ελληνικής Λύσης και του ΜέΡΑ25 ή και άλλα κόμματα παλαιότερα. Μόνο που τώρα θα πρέπει να «βολευτούν» τέσσερις ΚΟ: οι «Σπαρτιάτες», η Ελληνική Λύση (η οποία δεν θέλει να γειτνιάζει με τους «Σπαρτιάτες»), η «Νίκη» και η Πλεύση Ελευθερίας. Ενώ οι βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ και του ΠαΣοΚ θα χρειαστεί να καταλάβουν και επιπλέον έδρανα εκτός αυτών που τους ανήκουν στην μπροστινή πτέρυγα, κάτι που στην περίπτωση του ΣΥΡΙΖΑ ίσχυε και στην προηγούμενη Βουλή (πίσω από το ΚΚΕ).