Πέμπτη ξημερώματα, το κυβερνητικό Embraer ακόμα δεν έχει «πατήσει» Τρίπολη. Το σκοτάδι κόβει στα δύο η γραμμή της ανατολής του ήλιου και το πρόγραμμα των 12 ωρών στη Λιβύη του Νίκου Δένδια δεν έχει αρχίσει. Η προσγείωση ωστόσο αποδείχθηκε «ανώμαλη», αφού πριν καν κατέβει η σκάλα του αεροπλάνου ο Δένδιας ενημερώθηκε ότι στο αεροδρόμιο τον περιμένει για «επίσημη υποδοχή» η ομόλογός του της μεταβατικής κυβέρνησης, η οποία μόλις ενάμιση μήνα πριν συνυπέγραψε το νέο τουρκολιβυκό μνημόνιο με τον Μεβλούτ Τσαβούσογλου. Στημένοι έξω από την είσοδο του αεροδρομίου φωτογράφοι, κάμεραμεν και η Νάιλα Μανγκούς που ήθελε τις αποδείξεις από τη χειραψία. Εκεί και η σύμβουλος Τύπου της ελληνικής πρεσβείας στην Τρίπολη, η μόνη που παραμένει μετά την επιστροφή του πρέσβη Νίκου Κοτροκόη πριν καν δώσει τα διαπιστευτήριά του στην κυβέρνηση.
Η πρόβλεψη και η αντίδραση
Ο Νίκος Δένδιας δεν έδειξε να εκπλήσσεται για την προσπάθεια της Μανγκούς να δημιουργήσει την ψευδή εντύπωση ότι η μεταβατική κυβέρνηση είναι αποδεκτή από την Ελλάδα και να προσπαθήσει εμμέσως να νομιμοποιήσει και το δικαίωμά της να υπογράψει συμφωνίες όπως το τουρκολιβυκό μνημόνιο. Η κίνηση είχε προβλεφθεί καθώς και η αντίδραση. Ωστόσο το αίτημα του προέδρου του προεδρικού συμβουλίου Μοχάμεντ Μένφι για επίσκεψη στην Τρίπολη δεν μπορεί να αγνοηθεί. Και για κάποιους δίνει στην ελληνική αποστολή το «διαβατήριο» για την επίσκεψη στη χώρα ενάντια σε κάθε ενδεχόμενη προσπάθεια παρεμπόδισης είτε κατά τον σχεδιασμό είτε κατά την πτήση.
Τα όσα ακολούθησαν είναι λίγο πολύ γνωστά, με τον κ. Δένδια να καθιστά σαφές κατά την άφιξή του στη Βεγγάζη ότι η Αθήνα θέλει συμφωνία και συνομιλίες με την κυβέρνηση της Λιβύης, αλλά με την κυβέρνηση που θα προκύψει από εκλογές. Ο κ. Δένδιας δεν ήθελε τη χειραψία με τη Μανγκούς τόσο για τη σύνδεση με το τουρκολιβυκό μνημόνιο όσο και για τη διατήρηση ισορροπίας με τους Αιγύπτιους, που έχουν δηλώσει ξεκάθαρα τη θέση τους πως η θητεία της κυβέρνησης Ντμπέιμπα έχει λήξει, καλώντας μάλιστα τα Ηνωμένα Εθνη και την ΕΕ να πράξουν το καθήκον τους στην κατεύθυνση των εκλογών. Ενδεχόμενη συνάντηση Δένδια επομένως θα προκαλούσε και αντίδραση του Καΐρου, στο οποίο η Αθήνα στηρίζεται για την προώθηση των συμφερόντων της στα τραπέζια που στρώνονται για την υπόθεση της Λιβύης και η ίδια δεν προσκαλείται.
Διπλωματικό επεισόδιο
Η κίνηση της Μανγκούς έγινε αιτία για διπλωματικό επεισόδιο, με τη λίβυα ΥΠΕΞ να ανακαλεί τον επιτετραμμένο της στην Αθήνα για διαβουλεύσεις στην Τρίπολη, δηλώνοντας προσβεβλημένη από την απόφαση του Δένδια να της πει «αντίο» χωρίς καν να κατέβει από το αεροσκάφος και παραλείποντας τη νομιμοποίηση που επιδίωκε από μια εκ του σύνεγγυς «καλημέρα» και μια χειραψία ενώ θα άστραφταν τα φλας. Κίνηση που καταδίκασε και ο Μοχάμεντ Μένφι το βράδυ της Πέμπτης, επαναβεβαιώνοντας τη σαφή βούληση του προεδρικού συμβουλίου για διατήρηση καλών σχέσεων με την Ελλάδα.
Το αεροπλάνο απογειώθηκε για Βεγγάζη, με την Τρίπολη να ενημερώνεται ότι επιστρέφει στην Αθήνα και το σχέδιο πτήσης να αλλάζει στο FIR της Μάλτας.
Πέραν του επεισοδίου που αναμένεται σαφώς να επιδεινώσει τις ήδη τεταμένες σχέσεις Αθήνας – Τρίπολης, δίνοντας ενδεχομένως άλλοθι για δηλώσεις και από την Αγκυρα, η επίσκεψη για την Αθήνα χαρακτηρίστηκε πολύ σημαντική. Και αυτό λόγω της προσπάθειας της Αγκυρας για ενδυνάμωση των σχέσεων και με την Ανατολική Λιβύη και τις πρόσφατες συναντήσεις τόσο του προέδρου της Βουλής των Αντιπροσώπων Αγκίλα Σάλεχ, βουλευτών και όχι μόνο με τον πρόεδρο Ερντογάν. Με την Τουρκία να αναλαμβάνει πρωτοβουλίες, η Αθήνα έπρεπε να αποφασίσει αν θα επιτρέψει τα κενά ή αν θα προσπαθήσει να τα εξαλείψει.
Η συζήτηση για τον αγωγό
Είναι σαφές άλλωστε ότι η Αθήνα, στη σκιά των μεθοδεύσεων της Αγκυρας, επιβάλλεται να κάνει τις δικές της κινήσεις προκειμένου να θωρακίσει τα συμφέροντά της και να καθιερώσει τις σχέσεις με τους δικούς της συνομιλητές στη Λιβύη για την επόμενη ημέρα. Σημαντική για την Αθήνα και η τοποθέτηση, πριν από μερικές ημέρες, του προέδρου της Εθνικής Εταιρείας Πετρελαίου της Λιβύης, που μίλησε για πιθανό αγωγό που θα τη συνδέει με την Ελλάδα, στο πλαίσιο της αναγνώρισης της Ελλάδας ως ενεργειακού κόμβου στην ευρύτερη περιοχή και του γεωπολιτικού της ρόλου.
Σε αυτό το πλαίσιο, πηγές του ΥΠΕΞ αποτιμούν ως θετικές τις διαβεβαιώσεις που έλαβαν από τον στρατάρχη Χαλίφα Χαφτάρ στη Βεγγάζη περί σταθερής καταδίκης των τουρκολιβυκών μνημονίων αλλά και απαίτησης να αποχωρήσουν οι τουρκικές δυνάμεις από τη χώρα. Διαβεβαιώσεις που έδωσε και ο Αγκίλα Σάλεχ, τον οποίο συνάντησε στο αρχηγείο του στην Αλ Κούμπα. Σε μια χώρα που η κανονικότητα είναι σαφές ότι απέχει πολύ από την… κανονικότητα.
Αιχμές για τη χαμένη ευκαιρία
Σε αυτό το πλαίσιο, επιβεβλημένη ήταν και η συνάντηση με τους εκπροσώπους των κοινοβουλευτικών επιτροπών. Η Βουλή της Λιβύης δεν έχει επικυρώσει τα τουρκολιβυκά μνημόνια και η Αθήνα ήθελε να έχει γνώση της συλλογιστικής της. Αξίζει να σημειωθεί ότι σε όλες τις συναντήσεις ήταν και οι σύμβουλοι του ΥΠΕΞ για ζητήματα θαλασσίων ζωνών προκειμένου να εξηγούν σαφώς και χωρίς περιθώρια παρερμηνειών τις ελληνικές θέσεις. Με διπλωματικές πηγές να αφήνουν αιχμές για την επιλογή να μην υπογραφεί συμφωνία με τη Λιβύη πριν από το 2012, όταν υπήρχε δυνατότητα, σημειώνοντας παράλληλα πως αν δεν είχε επιτευχθεί ο συμβιβασμός με την Αίγυπτο ή είχε επικρατήσει ο Μοχάμεντ Μόρσι και κατάφερνε να υπογράψει συμφωνία με τον Ταγίπ Ερντογάν, η Ελλάδα κινδύνευε να μετατραπεί σε «νησίδα σε τουρκική θάλασσα».
Το ταξίδι στο Κάιρο
Στο πλαίσιο των προσπαθειών έμπρακτης κατάργησης του τουρκολιβυκού μνημονίου του 2019, ο κ. Δένδιας αναχωρεί για Κάιρο την Τρίτη μαζί με τον υπουργό Εθνικής Αμυνας Νίκο Παναγιωτόπουλο, ο οποίος θα υπογράψει με τον αιγύπτιο ομόλογό του – όπως αναφέρουν πληροφορίες του «Βήματος» – συμφωνία για κοινές επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης στην περιοχή των συνόρων των θαλασσίων ζωνών τους. Μια συμφωνία που συζητείται πολύ καιρό και είναι ένα ακόμα βήμα στην κατεύθυνση της έμπρακτης ακύρωσης του τουρκολιβυκού μνημονίου. Συμφωνία και για την είσοδο 5.000 αιγύπτιων εποχικών εργατών στην Ελλάδα θα υπογράψει από την πλευρά του ο Μιλτιάδης Βαρβιτσιώτης με τον ομόλογό του.
Επιμένει στις… βραδινές επισκέψεις ο Ερντογάν
Ο Ταγίπ Ερντογάν συνεχίζει την επιθετική του ρητορική απέναντι στην Αθήνα ακόμα και από το βήμα του G20 στο Μπαλί, επιμένοντας σε απειλές και προειδοποιήσεις, όπως το «θα έρθουμε ένα βράδυ». Μήνυμα στην Ουάσιγκτον θέλησε να στείλει για μία ακόμα φορά και ο τούρκος ΥΠΕΞ Μεβλούτ Τσαβούσογλου μέσω Αθήνας και Λευκωσίας. Μίλησε για διατάραξη ισορροπιών στις σχέσεις Ελλάδας – Κύπρου – ΗΠΑ – Τουρκίας και διεμήνυσε ότι η Τουρκία δεν θα πάρει άδεια από την Ουάσιγκτον για κινήσεις όπως η ανακήρυξη του ψευδοκράτους ως παρατηρητή στον Οργανισμό Τουρκικών Κρατών. Σημειώνοντας ότι «ο τουρκικός αιώνας ξεκίνησε, η τουρκική άνοιξη ξεκίνησε».
