Μπορεί η Δικαιοσύνη να λύσει τα πολιτικά αδιέξοδα μιας κυβέρνησης; Ακριβέστερα, είναι θεμιτό να καλείται ο Εισαγγελέας του Αρείου Πάγου να γνωμοδοτήσει για τα όρια των αρμοδιοτήτων μιας ανεξάρτητης Αρχής;
Ο Ισίδωρος Ντογιάκος βρίσκεται από την περασμένη Πέμπτη στη δύσκολη θέση να πρέπει να ερμηνεύσει τον νέο νόμο για την ΕΥΠ και τις παρακολουθήσεις, σε ένα πολωμένο περιβάλλον, και, όπως επισημαίνουν σημαίνοντες νομικοί, χωρίς να έχει αρμοδιότητα. Πηγές με γνώση του θέματος εκτιμούν ότι ο ίδιος δεν θα ήθελε να κάνει βιαστικές κινήσεις, παρότι έχει τεθεί μια άτυπη προθεσμία για την 28η Δεκεμβρίου, αλλά δεν αποκλείουν να ταλαντεύεται λόγω των πιέσεων.
Η κατάσταση είναι ρευστή, καθώς την Τετάρτη έγινε γνωστό ότι επίκεινται αυτεπάγγελτοι έλεγχοι της Αρχής Διασφάλισης του Απορρήτου των Επικοινωνιών (ΑΔΑΕ).
Υποκλοπές: Νέα έγγραφα στο φως από τον ΣΥΡΙΖΑ για άδειες εξαγωγής του Predator – ΕΔΕ στο ΥΠΕΞ
Στη δίνη του κυκλώνα
Τη στιγμή που η νομική υπηρεσία της Cosmote ζήτησε από τον κ. Ντογιάκο να διατυπώσει τη γνώμη του για τον έλεγχο που ήθελε να διενεργήσει η Αρχή Διασφάλισης του Απορρήτου των Επικοινωνιών (ΑΔΑΕ), ο Εισαγγελέας του Αρείου Πάγου βρέθηκε στη δίνη του κυκλώνα. Τις επόμενες ώρες υπήρξαν δημοσιεύματα και μια διάχυτη φημολογία ότι ο κ. Ντογιάκος επρόκειτο να γνωμοδοτήσει άμεσα για το αν η ΑΔΑΕ μπορεί να ελέγξει τον πάροχο μετά την ψήφιση του νόμου 5002/2022.
Ο νέος νόμος, ως γνωστόν, προβλέπει ότι ο παρακολουθούμενος μπορεί να λάβει γνώση για την παγίδευση του τηλεφώνου του τρία χρόνια μετά την ολοκλήρωση της έρευνας.
Η ομιλία του κ. Ντογιάκου στη Γενική Συνέλευση της Ένωσης Δικαστών και Εισαγγελέων έστρεψε σε άλλα ζητήματα το ενδιαφέρον, αλλά το βασικό ερώτημα αν θα συγκρουστεί με την ΑΔΑΕ, που έχει αρχίσει και πάλι ελέγχους στους παρόχους κινητής τηλεφωνίας για το θέμα των υποκλοπών, παραμένει ανοιχτό. Οι νέοι έλεγχοι της ΑΔΑΕ αφορούν πολιτικά πρόσωπα και δημοσιογράφους που έχουν προσφύγει στην ΑΔΑΕ ή υπουργούς και άλλους αξιωματούχους οι οποίοι, σύμφωνα με δημοσιεύματα, είχαν τεθεί υπό παρακολούθηση με «νόμιμη επισύνδεση».
Ο νόμος και τα διλήμματα
Σύμφωνα με τις παραπάνω πηγές, που γνωρίζουν καλά τα πολιτικοδικαστικά παρασκήνια, ο κ. Ντογιάκος θα χρειαστεί χρόνο προκειμένου να μελετήσει και να ερμηνεύσει τον νέο νόμο. Είναι λογικό, αν συνυπολογιστεί ότι τον Ιούνιο λήγει η θητεία του και δεν έχει κανέναν λόγο να ρίξει μόνος του σκιές πάνω σε μια μακρά καριέρα. Και αυτό γιατί γνωρίζει ότι αν αναλάβει το βάρος να απαγορεύσει τους ελέγχους της ΑΔΑΕ, θα βρει απέναντι του την Ανεξάρτητη Αρχή, την πλειονότητα του νομικού κόσμου και πιθανόν μια διαφορετική απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας.
Υπόκεινται, όμως, οι έλεγχοι της ΑΔΑΕ στη ρύθμιση για την τριετία; Η απάντηση του προέδρου της Ανεξάρτητης Αρχής Χρήστου Ράμμου, μετά τον ντόρο που ξεσηκώθηκε από το δημοσίευμα του Euractiv για τις παρακολουθήσεις Κύρτσου – Τέλλογλου και την εμπλοκή Ντογιάκου στους ελέγχους της, είναι αρνητική. Η τριετία αφορά την ενημέρωση αυτού που έχει τεθεί υπό παρακολούθηση και όχι τον διαρκή έλεγχο που ασκεί η ΑΔΑΕ. Αλλωστε, αν δεν γνωρίζει η ΑΔΑΕ πότε συντελείται άρση του απορρήτου, πώς θα υπολογίζεται η τριετία για την ενημέρωση αυτού που τέθηκε υπό παρακολούθηση και δεν προέκυψαν εναντίον του στοιχεία που οδηγούν σε ποινική δίωξη;
Υποκλοπές: Πώς έκλεψαν την τσάντα του Τέλλογλου στο αεροδρόμιο της Θεσσαλονίκης
Τα νομικά πηγαδάκια
Όπως ειπώθηκε σε διάφορα νομικά πηγαδάκια που σχηματίστηκαν στο συνέδριο για τα 100 χρόνια από τη γέννηση του Αριστόβουλου Μάνεση, η Cosmote έκανε λάθος να απασχολήσει με το συγκεκριμένο ερώτημα τον Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου, σε αντίθεση με τη στάση που κράτησαν οι δύο άλλοι πάροχοι, και εκείνος κακώς ενεπλάκη σε μια διαμάχη που δεν εμπίπτει στις αρμοδιότητές του. Ορισμένοι μάλιστα έφτασαν να μιλούν για κατάχρηση εξουσίας, αν ο κ. Ντογιάκος παρακωλύσει τελικά τους ελέγχους της ΑΔΑΕ και παρεμποδίσει τη διερεύνηση ποινικών αδικημάτων που έχουν τελεστεί από τους «παρακολουθούντες».
Σύμφωνα με δήλωση του ίδιου του Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου, η αρχική του απάντηση στη νομική υπηρεσία της Cosmote ήταν ότι μπορούσε να γίνει κανονικά ο έλεγχος, στη συνέχεια όμως είδε πιο προσεκτικά τον νέο νόμο και επικοινώνησε ξανά με την εταιρεία, λέγοντας ότι κατά την επικρατούσα άποψη δεν μπορούσε να γίνει ο έλεγχος.
Η δήλωση Γεραπετρίτη
Στο συνέδριο για τον Μάνεση, που διεξήχθη το προηγούμενο Σαββατοκύριακο στην Αίθουσα Τελετών του Πανεπιστημίου Αθηνών, το θέμα αυτό ήταν τόσο κυρίαρχο, ώστε όταν μπήκε στην αίθουσα ο κ. Ράμμος, οι παριστάμενοι τον υποδέχθηκαν με ένα θερμό χειροκρότημα. Λίγο νωρίτερα, ο υπουργός Επικρατείας Γιώργος Γεραπετρίτης είχε πει στην ομιλία του στη Βουλή, στη συζήτηση για τον προϋπολογισμό, αναφερόμενος στην ΑΔΑΕ, ότι «οι Ανεξάρτητες Αρχές δεν είναι κράτος εν κράτει». Κάποιοι συνέκριναν τη δήλωση αυτή με τις δηλώσεις του Νίκου Παππά για το ΕΣΡ την εποχή του ατυχούς διαγωνισμού για τις τηλεοπτικές άδειες.
Η παραδοχή Οικονόμου
Το θέμα δεν είναι καθόλου απλό, ειδικά μετά την πρόσφατη δήλωση του κυβερνητικού εκπροσώπου Γιάννη Οικονόμου, ο οποίος παραδέχθηκε ουσιαστικά την παρακολούθηση του Κωστή Χατζηδάκη και κρατικών αξιωματούχων, χωρίς να διευκρινίσει αν ο όρος αυτός περιλαμβάνει και ανώτατους αξιωματικούς των Ενόπλων Δυνάμεων. Κατά τον κυβερνητικό εκπρόσωπο, η ΕΥΠ ενήργησε «εκτός πλαισίου» και άρα εν αγνοία του Πρωθυπουργού. Η δήλωση αυτή θα αρκούσε από μόνη της για να κινήσει η ΑΔΑΕ διαδικασία ελέγχων, πολύ περισσότερο όταν ο κυβερνητικός εκπρόσωπος παρατηρεί ότι η ΕΥΠ ενεργούσε «εκτός πλαισίου», συνεπώς παράνομα.
Η ερμηνεία
Το ζήτημα που έχει προκύψει αφορά στην ερμηνεία του νέου νόμου για τις υποκλοπές και αν περιορίζει ή όχι το χρονικό πλαίσιο της δικαιοδοσίας της ΑΔΑΕ να ασκεί ελέγχους. Η ΑΔΑΕ έχει ως αποστολή τη διασφάλιση του απορρήτου των επικοινωνιών και η ύπαρξή της προβλέπεται από το Σύνταγμα, μετά τη συνταγματική αναθεώρηση του 2001.
