Ενα ερώτημα είναι τι επιδιώκει και τι ζητεί ο Ερντογάν.
Ενα δεύτερο ερώτημα είναι αν υπάρχουν διατεθειμένοι να μπουν στην κουβέντα για να του δώσουν αυτό που ζητεί.
Στο πρώτο ερώτημα η απάντηση είναι ότι ο Ερντογάν επιδιώκει την περιφερειακή κυριαρχία στην Ανατολική Μεσόγειο.
Στο πλαίσιο αυτό θα ήθελε μια υποτακτική Ελλάδα περιορισμένης αυτοτέλειας και εθελοντικού αυτοπεριορισμού, ουσιαστικά δεμένης στο γεωπολιτικό άρμα μιας επικυρίαρχης Τουρκίας.
Στο δεύτερο ερώτημα η απάντηση είναι ότι δεν βλέπω έλληνα πολιτικό ή κυβέρνηση που θα έμπαινε σε τέτοια κουβέντα, ούτε ευρωπαϊκό θεσμό ή κράτος που θα μπορούσε να το ζητήσει.
Πού οδηγούν αυτά; Σε αδιέξοδο. Η Τουρκία ζητεί κάτι που η Ελλάδα δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να δώσει.
Σε αυτή την αυτονόητη εξίσωση προσκρούουν όσοι φαντασιώνονται λύσεις «έντιμου συμβιβασμού», διευθετήσεις «win-win» ή «καζάν-καζάν» που λέει κι ο Ερντογάν.
[Μια αναλυτική παρουσίαση των τουρκικών απόψεων στο Αλ. Ηρακλείδης, «Αιγαίο και Ανατολική Μεσόγειος: 50+1 όψεις των ελληνο-τουρκικών διενέξεων», Θεμέλιο, 2020].
Κανείς που επιδιώκει «έντιμο συμβιβασμό» (αν υπάρχει τέτοιος συμβιβασμός…) δεν σουλατσάρει τον στόλο του στο Αιγαίο, ούτε προχωρεί σε αλλεπάλληλες μονομερείς επιθετικές ενέργειες, ούτε υιοθετεί τόσο ακραία και εμπρηστική ρητορική, όπως η τουρκική κυβέρνηση.
Ακόμη κι η προσφυγή στη διεθνή Δικαιοσύνη που προτείνει η Ελλάδα είναι παρακινδυνευμένη.
Ολοι ξέρουμε ότι δεν υπάρχει αδιαμφισβήτητο σώμα διεθνούς δικαίου και ότι τα διεθνή δικαστήρια (όπως η Χάγη…) λειτουργούν «κατά βάση» με τη βολική αλλά αφηρημένη αρχή της ευθυδικίας και με «τη λογική της ανεύρεσης μιας μέσης λύσης που στόχο έχει να μην αδικηθεί κανένα από τα διάδικα κράτη» (Ηρακλείδης, σ. 112-113).
Στην πραγματικότητα όμως μια «μέση λύση» θα επινοηθεί σε βάρος εκείνου που έχει τις λιγότερες διεκδικήσεις, δηλαδή της Ελλάδας.
Και γι’ αυτό η Ελλάδα είναι υποχρεωμένη να περιορίσει το εύρος της αντιδικίας. Δεν μπορεί να συζητήσει άλλα ζητήματα πέρα από την υφαλοκρηπίδα και τις θαλάσσιες ζώνες.
Η επιτυχία της ελληνικής κυβέρνησης είναι ότι έχει διαμορφώσει έναν ισχυρό διπλωματικό συσχετισμό στην Ανατολική Μεσόγειο, ο οποίος ουσιαστικά απομονώνει την Τουρκία.
Το ΝΑΤΟ αντιθέτως τηρεί στάση μη ανάμειξης, αλλά ουσιαστικά δραστηριοποιείται να βγάλει την Τουρκία από το αδιέξοδο. Η πρωτοβουλία του Γενς Στόλτενμπεργκ να ανακοινώσει διάλογο πριν ακόμη συμφωνηθεί, ώστε η Τουρκία να μην αποκλιμακώσει ηττημένη, είναι προκλητικά ενδεικτική (3/9).
Θα έπρεπε να ήταν προφανές πως δεν υπάρχουν εθελοντές να πληρώσουν στον Ερντογάν το εισιτήριο εξόδου από το αδιέξοδο στο οποίο έχει περιέλθει. Ο τζάμπας πέθανε!
Η Ευρωπαϊκή Ενωση θα αποτελούσε ένα άλλο πεδίο απομόνωσης της Αγκυρας αν η Γερμανία και άλλες χώρες δεν διακατέχονταν (για δικούς τους λόγους) από μια λογική «σύμπραξης» με την Τουρκία και κατευνασμού της.
Ηδη πάντως διακρίνουμε μια ελαφρά μετατόπιση του Βερολίνου. Ενδεχομένως συνειδητοποιούν ότι οι υπερφίαλες απαιτήσεις του Ερντογάν δύσκολα μπορούν να βρουν αποδέκτες.
Ούτως ή άλλως, η στάση της Γερμανίας στηριζόταν σε ένα παράδοξο: την τήρηση ίσων αποστάσεων μεταξύ ενός ευρωπαίου εταίρου και μιας τρίτης χώρας. Κι αυτό δεν μπορεί να διατηρηθεί σε βάθος χρόνου.
Ολα τα παραπάνω περιγράφουν ένα αδιέξοδο. Το οποίο προφανώς δεν μπορεί να λυθεί με «θερμό επεισόδιο» όπως φοβούνται διάφοροι ανόητοι.
Αφενός επειδή κανείς δεν μπορεί να προεξοφλήσει ότι η Ελλάδα θα βγει ηττημένη από ένα τέτοιο επεισόδιο.
Αφετέρου επειδή τα όρια της διαπραγμάτευσης δεν μεταβάλλονται με τέτοιες μεθόδους.
Απλώς βαθαίνουν περισσότερο το αδιέξοδο.
Εμπλοκή
Η εμπλοκή της Εισαγγελέως Διαφθοράς στην υπόθεση Παπαγγελόπουλου και οι διώξεις που της ασκήθηκαν από την Εισαγγελία Πρωτοδικών για έξι (!) αδικήματα δημιουργούν πρόβλημα. Κυρίως αφότου το Συμβούλιο Πλημμελειοδικών απέρριψε την αίτηση ακύρωσης της δίωξης. Εκρινε δηλαδή ότι διώκεται νόμιμα και βάσιμα. Προφανώς η γυναίκα δεν είναι ένοχη προτού αποφανθεί τελεσίδικα η Δικαιοσύνη και ούτε εξετάζουμε κάτι τέτοιο. Από την άλλη όμως είναι ένα ερώτημα αν ένας εισαγγελέας μπορεί και να διώκει και να διώκεται. Κυρίως όταν διώκεται για αδικήματα κατά την εισαγγελική του δραστηριότητα.
Η περίπτωση βεβαίως δεν είναι συνηθισμένη. Υποθέτω λοιπόν ότι την απάντηση θα δώσει το Δικαστικό Συμβούλιο.
Τέλος τελετής
Στον ΣΥΡΙΖΑ η σεμνή τελετή της αλλαγής ή του μετασχηματισμού έλαβε τέλος. Ο Τσίπρας θα συνεχίσει με τους ίδιους – έστω και σε εναλλασσόμενες καρέκλες.
Ούτε Συνέδριο, ούτε διεύρυνση, ούτε καινούργιοι, ούτε «Κεντροαριστερά», ούτε πασοκοποίηση.
Προσωπικά θεωρώ ότι ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ έκανε την πιο λογική επιλογή. Οταν δεν έχεις ομάδα, ούτε πάγκο, τότε βάζεις την ομάδα που έχεις κι ό,τι βγει.
Ο πολυδιαφημισμένος μετασχηματισμός είχε άλλωστε αποτύχει προτού ακόμη ο Τσίπρας αποφασίσει ότι δεν τον χρειάζεται.
Πρώτον, απέτυχε σε επίπεδο προσώπων. Δεν κατάφερε να μαζέψει από τον χώρο του ΠαΣοΚ ούτε μία αξιόλογη περίπτωση στελέχους. Μόνο κάποιους εκτός πολιτικής που έψαχναν μεγαλύτερο μαγαζί και δήλωσαν ξαφνικά αριστεροί.
Είναι χαρακτηριστικό ότι ένας εξ αυτών, πρώην φίλος του Ακη, έγραψε με αφορμή την «3η Σεπτέμβρη» ότι «το σοσιαλιστικό κίνημα ΠαΣοΚ, έλεγε τότε ο Ανδρέας, έχει ένα μόνο μέτωπο αντιπαράθεσης, τον νεοφιλελευθερισμό» (X. Tσιόκας, Left.gr, 3/9).
Δεν ξέρω σε ποιον το έλεγε αυτό ο Ανδρέας, αλλά στη σχετική διακήρυξη ο όρος «νεοφιλελευθερισμός» δεν υπάρχει ούτε μία φορά. Λογικό. Απέκτησε αρνητική χροιά πολύ αργότερα, τη δεκαετία του ’80.
Αυτό δεν εμπόδισε τον σύντροφο να ανακηρύξει τον Ανδρέα κάτι ανάμεσα σε ΣΥΡΙΖΑ και ΑΝΤΑΡΣΥΑ!
Δεύτερον, απέτυχε σε επίπεδο αντίληψης. Η θεωρία ότι θα μαζέψω ό,τι μαζεύεται και θα δημιουργήσω νέα ταυτότητα είναι και αποτυχημένη και παλιομοδίτικη. Θυμίζει τα «μετωπικά σχήματα» που έφτιαχναν οι κομμουνιστές την εποχή του Ψυχρού Πολέμου.
Με τον καιρό ο Τσίπρας κατάλαβε πως οι γυρολόγοι που προσήλθαν όχι μόνο δεν φέρνουν τίποτα αλλά μπορεί να του διαλύσουν και το μαγαζί.
Μετά από αυτή τη διπλή αποτυχία, ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης επέλεξε να βαδίσει εκ του ασφαλούς και με τους γνωστούς. Κανείς δεν μπορεί να του το προσάψει.
Φυσικά στην πορεία θα συναντήσει προβλήματα. Θα χρειαστεί κάτι να κάνει με τον Παππά, τον Πολάκη, τον Σπίρτζη κι όσους έχουν σκελετούς στα ντουλάπια τους.
Αλλά άλλο πράγμα να στείλεις μερικούς στην εφεδρεία κι άλλο να αλλάξεις το στράτευμα.
