Τον επανασχεδιασμό της πολιτικής πρόληψης, νέα μοντέλα συνεργασίας με την Τοπική Αυτοδιοίκηση και ηλικιακή ανανέωση του έμψυχου δυναμικού της Πυροσβεστικής περιγράφει ως βασικές προτεραιότητες ο υπουργός Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, Βασίλης Κικίλιας, στη συνέντευξή του στο «Βήμα της Κυριακής». Υπογραμμίζει παράλληλα το πρόβλημα της έλλειψης σύγχρονων πτητικών μέσων διεθνώς και αναφέρει χαρακτηριστικά ότι τα νέα αεροσκάφη που έχουν παραγγελθεί θα παραληφθούν σε τρία χρόνια.
Κύριε υπουργέ, το φαινόμενο των δασικών πυρκαγιών έχει πλέον ένα έντονο στοιχείο προβλεψιμότητας. Είμαστε βέβαιοι ότι θα συμβεί, μπορούμε να είμαστε βέβαιοι έως και για την έκτασή του. Τελικά είμαστε κατάλληλα προετοιμασμένοι;
«Πάντα η προετοιμασία και για την πρόληψη και για την επιχειρησιακή επάρκεια του κρατικού μηχανισμού μπορεί και πρέπει να γίνεται ακόμα καλύτερη χρόνο με τον χρόνο. Αλίμονο αν σταματήσει η προσπάθεια αναβάθμισης του επιπέδου της πολιτικής προστασίας. Πριν κάποια χρόνια πράγματι υπήρχε το στοιχείο της προβλεψιμότητας ως προς τις δασικές πυρκαγιές, δηλαδή την πιθανή έκταση και την ένταση, αν δεν οριοθετούνταν η φωτιά τις πρώτες κρίσιμες ώρες.
Η κλιματική κρίση όμως – η οποία πια αποδεικνύεται βιωματικά, τη ζούμε, τη συζητάμε στην καθημερινότητά μας – έχει μεταβάλει δραματικά και τα μοντέλα εξέλιξης μιας πυρκαγιάς υπό δύσκολες ή ακραίες συνθήκες. Πολλές μελέτες προέβλεπαν χρονικά τις επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης το 2030. Το 2030 ήρθε αρκετά νωρίτερα. Ενα απλό παράδειγμα μιας mega πυρκαγιάς είναι αυτό που συνέβη στη Ρόδο, όπου όλο το βράδυ τα συνεργεία δούλευαν πυρετωδώς να διανοίξουν και να καθαρίσουν τη 200 μέτρων πλάτους κοίτη ξεροπόταμου, για να λειτουργήσει ως αντιπυρική ζώνη, και το επόμενο πρωί, όταν η φωτιά έφτασε εκεί, τα 200 μέτρα κενού δεν στάθηκαν ικανά να την αναχαιτίσουν! Οι φλόγες εκτινάχθηκαν από το ένα σημείο στο άλλο διανύοντας πάνω από 500 μέτρα απόσταση στον αέρα. Αρα βλέπουμε να ανατρέπονται σχεδιασμοί και παράμετροι που μέχρι πρόσφατα θεωρούνταν ασφαλείς και σαν πρόληψη και επιχειρησιακά. Ηδη καταγράφονται νέα πρωτόγνωρα δεδομένα διεθνώς από mega πυρκαγιές, το είδαμε στον Καναδά και στην Καλιφόρνια, όπου τα πυροσβεστικά εναέρια μέσα δεν μπορούσαν να περιορίσουν την ένταση της φωτιάς λόγω ασύλληπτων θερμοκρασιών, καθώς το νερό εξατμίζεται πριν πέσει στο έδαφος».
Φτάσαμε όμως φέτος στο σημείο να καταστρέφεται από πυρκαγιά η κρισιμότερη πτέρυγα μάχης της Πολεμικής Αεροπορίας. Πώς συνέβη αυτό και πώς είναι δυνατόν να μην υπάρχει ούτε εκεί αντιπυρική προστασία;
«Οπως είπε και ο υπουργός Εθνικής Αμυνας Νίκος Δένδιας, τα αίτια και τα ακριβή δεδομένα που προκάλεσαν την πυρκαγιά σε αποθήκη της πτέρυγας μάχης είναι υπό διερεύνηση. Θα ήταν επιπόλαιο αυτή τη στιγμή να βγάλουμε πόρισμα χωρίς να δούμε με σοβαρότητα και υπευθυνότητα το συμβάν».
Μήπως απαιτούνται περισσότερα μέσα, περισσότερο ανθρώπινο δυναμικό και άλλη διάρθρωση δομών; Για παράδειγμα, ο στόλος των πυροσβεστικών αεροσκαφών και ελικοπτέρων δεν θα πρέπει να αντιμετωπίζεται με προτεραιότητα ανάλογη του στόλου των μαχητικών της ΠΑ, ώστε να μην υπάρχουν διλήμματα για το ποια και πόσα μέσα θα διατεθούν κατά προτεραιότητα σε μια περιοχή κρίσης, εις βάρος κάποιας άλλης;
«Το Πυροσβεστικό Σώμα έχει 16.580 ενστόλους, εκ των οποίων οι 14.040 υπηρετούν στις δυνάμεις πυρόσβεσης, ενώ οι εθελοντές εφέτος είναι 4.185 άτομα. Ο αριθμός είναι επαρκής, πολύ υψηλός σε σύγκριση με τα ευρωπαϊκά δεδομένα, με μόνο σημείο προβληματισμού που το εξετάζουμε τον μέσο όρο ηλικίας των πυροσβεστών μας που είναι στα 48-49 χρόνια.
Πρώτη μας προτεραιότητα λοιπόν είναι η πρόσληψη 500 και πλέον νέων πυροσβεστών που θα ενισχύσουν τις δυνάμεις μας. Τώρα τα 89 εναέρια μέσα όλων των τύπων που επιχειρούν αυτό το καλοκαίρι είναι περισσότερα από κάθε άλλη χρονιά ακριβώς διότι προσπαθήσαμε να ενισχύσουμε και άλλο τον στόλο μας. Τα δικά μας πτητικά μέσα είναι 40 αεροπλάνα και ελικόπτερα και νοικιάσαμε άλλα 49. Να πω για άλλη μια φορά ότι τα Canadair σταμάτησαν να παράγονται το 2015 και είμαστε σε αναμονή να επανεκκινήσει η γραμμή παραγωγής των νέων DHC-515. Εχουμε παραγγείλει οκτώ νέα αεροσκάφη, τα οποία όμως θα παραδοθούν σε τρία χρόνια.
Δυστυχώς πέραν της ενοικίασης παλαιότερων αεροσκαφών δεν υπάρχει καμία άλλη δυνατότητα. Και στα πυροσβεστικά ελικόπτερα τα οποία μπορούν να επιχειρούν πιο στοχευμένα ακόμα και σε κατοικημένες περιοχές, υπάρχει έλλειψη διεθνώς, αλλά και εκεί εξετάζουμε τις βέλτιστες λύσεις για την ενίσχυση του στόλου μας. Εκεί που θα ήθελα να σταθώ είναι στην ολική αναβάθμιση του μηχανισμού Πολιτικής Προστασίας που εξελίσσεται μέσω του προγράμματος ΑΙΓΙΣ. Οι τεχνολογικές δυνατότητες του Εθνικού Συντονιστικού Κέντρου Διαχείρισης Κρίσεων μέσω των συστημάτων παρακολούθησης, προειδοποίησης και επικοινωνίας σε συνεχή βάση και πραγματικό χρόνο, με βάσεις δεδομένων και εξειδικευμένο επιστημονικό προσωπικό, θα μας βοηθήσουν σημαντικά στη διαχείριση κρίσεων με πολύ καλύτερα αποτελέσματα».
Προσφάτως ο Πρωθυπουργός μίλησε για ένα νέο σχέδιο δασικής πολιτικής και μια νέα πολιτική στο πεδίο της πρόληψης. Ποια είναι τα βασικά στοιχεία αυτού του σχεδίου;
«Οπως είπε και ο ίδιος ο Κυριάκος Μητσοτάκης, όσο σημαντική κι αν είναι η καταστολή μιας πυρκαγιάς, εξίσου, αν όχι περισσότερο σημαντική είναι και η πολιτική της πρόληψης. Τα τελευταία χρόνια έχει γίνει μια σημαντική δουλειά με μια τολμηρή μεταρρύθμιση, τη μεταφορά της αρμοδιότητας των Δασικών Υπηρεσιών στο υπουργείο Περιβάλλοντος από τις Αποκεντρωμένες Διοικήσεις. Με αυτόν τον τρόπο θα υπάρχει καλύτερη εποπτεία της δασικής πολιτικής, που θα είναι σφαιρική και τολμηρή στη διαχείριση των δασών μας. Η αρμοδιότητα ανήκει στο υπουργείο Περιβάλλοντος που θα καταθέσει και τις σχετικές προτάσεις. Θεωρώ πως πρέπει να προχωρήσουμε προς την αυστηροποίηση των ποινών όσων προκαλούν πυρκαγιές, είτε από πρόθεση είτε από αμέλεια».
Κάθε χρόνο διαπιστώνεται δυστυχώς, με τον έναν ή τον άλλον τρόπο και σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό, το πρόβλημα της συνεργασίας και του πλέγματος ευθυνών μεταξύ κεντρικής κυβέρνησης και Αυτοδιοίκησης. Τι πρέπει να αλλάξει σε αυτό το πεδίο;
«Η Τοπική Αυτοδιοίκηση είναι αρμοδιότητα του υπουργείου Εσωτερικών. Οσον αφορά το υπουργείο Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, το πλαίσιο συνεργασίας με την Τοπική Αυτοδιοίκηση είναι σαφές, δηλαδή υπάρχουν αρμοδιότητες αλλά και υποχρεώσεις συνδρομής των Περιφερειών και των δήμων που περιγράφονται αναλυτικά. Μηχανήματα κάθε είδους, υδροφόρες, ενέργειες πρόληψης κ.λπ. Τώρα στο επιχειρησιακό πεδίο, την ώρα δηλαδή της όποιας κρίσης, θα μπορούσε να γίνει μια επανεκτίμηση του υφισταμένου πλαισίου σε κάποια σημεία που επιδέχονται βελτίωση. Στόχος είναι οι Περιφέρειες, οι δήμοι ή οι σύνδεσμοι δήμων να έχουν όλα τα απαραίτητα εργαλεία για την αποτελεσματικότερη πολιτική προστασία. Και βέβαια να πράττουν τα δέοντα όσον αφορά τις συμβατικές τους υποχρεώσεις για τους καθαρισμούς οικοπέδων».
Εάν έπρεπε κωδικοποιημένα να καταθέσετε τις τρεις πρώτες προτεραιότητές σας για το επόμενο διάστημα, ποιες θα ήταν αυτές;
«Οι κινήσεις που θα γίνουν είναι ενισχυτικές. Τρεις προτεραιότητες λοιπόν: Πρώτον, ο επανασχεδιασμός της πρόληψης και της αντιμετώπισης κυρίως μέσα από την ενίσχυση των αντιπυρικών ζωνών σε δασικές περιοχές. Δεύτερον, η εμπλοκή των δύο βαθμών της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, μέσα από ένα σύγχρονο οργανωμένο μοντέλο πρόληψης και απόκρισης.
Τρίτον, η αναβάθμιση και η οργάνωση της συμμετοχής των εθελοντών και των εθελοντικών οργανώσεων στην πρόληψη και στην αντιμετώπιση».
