Δύο πόλεμοι σε εξέλιξη, το φάσμα ενός μεγαλύτερου, το φάντασμα της Ακρας Δεξιάς, η πιθανότητα «αλλαγής φρουράς» στον Λευκό Οίκο σε μια «απρόβλεπτη» κατεύθυνση… Σε αυτήν την καθόλου εύκολη συγκυρία διεξάγονται οι ευρωεκλογές, από το αποτέλεσμα των οποίων θα κριθούν πολύ περισσότερα απ’ όσα ενδεχομένως φαντάζεται κανείς σήμερα. Τι διακυβεύεται λοιπόν στη μετεκλογική Ευρώπη και ποιες θα είναι οι προκλήσεις της επόμενης μέρας; Το «Β» απευθύνθηκε σε δέκα «πολίτες της Ευρώπης» και εκείνοι, με τη γνώση του ευρωπαϊκού γίγνεσθαι και την εμπειρία τους, μοιράστηκαν προσδοκίες αλλά και προβληματισμούς.
Εφη Βαγενά
Καθηγήτρια Βιοηθικής στο Ομοσπονδιακό Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Ζυρίχης
Να μη γίνουμε παρατηρητές των εξελίξεων
Ελπίζω οι ευρωεκλογές να αναδείξουν ένα κοινοβούλιο που θα μας εμπνεύσει θετικά για το κοινό μας μέλλον και θα μας υπενθυμίσει ότι η κοινωνική πρόοδος παραμένει τόσο συλλογικός όσο και ατομικός στόχος. Ελπίζω να δώσει προτεραιότητα στην αντιμετώπιση του ελλείμματος εμπιστοσύνης των πολιτών στους ευρωπαϊκούς μηχανισμούς μέσω της οικοδόμησης και υποστήριξης αξιόπιστων θεσμών και ουσιαστικής διαφάνειας.
Συγκεκριμένα, η ελπίδα μου είναι το νέο Κοινοβούλιο να ανανεώσει την οικονομική και πολιτική δέσμευση της Ευρώπης στην επιστημονική έρευνα, την τεχνολογική καινοτομία και την επιχειρηματικότητα με απτούς και αποτελεσματικούς τρόπους. Απεύχομαι ένα Κοινοβούλιο που θα τροφοδοτεί τους φόβους μας, που θα συντηρεί την έκδηλη πολιτική απάθεια, που θα παράγει τον εξτρεμισμό ως πανάκεια στις κρίσιμες προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε. Με ανησυχεί ένα κοινοβούλιο που θα αφήσει την Ευρώπη ως παρατηρητή των γεωπολιτικών εξελίξεων και των σεισμικών κοινωνικών μετατοπίσεων και όχι ως ισχυρό ηγέτη στη διεθνή σκηνή.
Νεκτάριος Ταβερναράκης
Πρόεδρος του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Ερευνας, καθηγητής της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Κρήτης και πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Ινστιτούτου Καινοτομίας και Τεχνολογίας (EIT)
Η κρίσιμη παράμετρος της έρευνας
Κατά γενική ομολογία, οι ευρωεκλογές φέτος έχουν ιδιαίτερη σημασία και κρισιμότητα, όχι μόνο για την Ευρώπη συνολικά, αλλά και για τη χώρα μας ειδικότερα. Πολλοί από τους λόγους είναι προφανείς και τους αντιλαμβανόμαστε όλοι. Εχουν να κάνουν με τις μεγάλες προκλήσεις που αντιμετωπίζει η ανθρωπότητα και με τις πρόσφατες γεωπολιτικές εξελίξεις στην ευρύτερη γειτονιά μας. Η οικονομική ανάκαμψη, η κλιματική κρίση, το Μεταναστευτικό, η υγειονομική πολιτική, η ασφάλεια και η άμυνα, τα ανθρώπινα δικαιώματα και η ενίσχυση της δημοκρατίας είναι κάποια μόνο από τα σημαντικά θέματα που θα απασχολήσουν το Ευρωκοινοβούλιο και τους ευρωπαϊκούς θεσμούς στο άμεσο μέλλον.
Υπάρχει όμως μια ακόμα κρίσιμη παράμετρος, που φοβάμαι ότι ίσως δεν αναδεικνύεται όσο θα έπρεπε, και αφορά την έρευνα και την καινοτομία. Οι πολιτικές αποφάσεις που θα ληφθούν από το νέο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο θα επηρεάσουν άμεσα τη χρηματοδότηση, τις προτεραιότητες και τις στρατηγικές που σχετίζονται με την έρευνα και την τεχνολογική ανάπτυξη στην Ευρώπη. Δεν πρέπει να ξεχνούμε ότι, ιστορικά, η ευημερία στην Ευρώπη και η επιστημονική έρευνα είναι αλληλένδετες. Η επένδυση στην επιστήμη και την τεχνολογία συμβάλλει σημαντικά στην οικονομική ανάπτυξη, την κοινωνική πρόοδο και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής όλων μας.
Θα ήταν, επομένως, καταστροφικό η Ευρωπαϊκή Ενωση να απομακρυνθεί από τις αρχές της υποστήριξης της επιστημονικής έρευνας και της καινοτομίας. Η έκβαση αυτών των ευρωεκλογών και η σύνθεση του νέου Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου είναι καθοριστικής σημασίας για την εξασφάλιση της απαιτούμενης ενίσχυσης της έρευνας και θα έχει μακροπρόθεσμες συνέπειες για την ευρωπαϊκή επιστήμη, τη βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη και την ευημερία των πολιτών της Ευρώπης.
Αδριανός Γολέμης
Γιατρός των αστροναυτών του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ESA)
Να αντιγράψουμε το διαστημικό παράδειγμα
Αυτό που με ανησυχεί και με προβληματίζει πιο πολύ για τη χώρα μου είναι πως λόγω της γεωγραφικής της θέσης – βρίσκεται στο νότιο μέρος της Ευρώπης – αντιμετωπίζει το θέμα των συνόρων της μόνη της. Θα ήθελα στην Ευρώπη αυτό να είναι στις προτεραιότητές της, θα ήθελα να υπάρχει μεγαλύτερη εμπλοκή της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Γι’ αυτό και θεωρώ χρέος μου τη συμμετοχή μου στις εκλογές – και πιστεύω ότι όλοι θα πρέπει να συμμετάσχουν – και για τον λόγο αυτόν ψήφισα με επιστολική ψήφο από τις 20 Μαΐου.
Εγώ ζω μεταξύ Τουλούζης και Κολωνίας για επαγγελματικούς λόγους, οπότε ήταν ό,τι πιο βοηθητικό (η επιστολική ψήφος) για να μπορέσουμε να ψηφίσουμε. Για μένα οι ευρωεκλογές είναι για όλους τους Ευρωπαίους η ελπίδα να έχουμε μεγαλύτερη συνεργασία μεταξύ μας τα κράτη. Ελπίζω σε μια βαθύτερη και ουσιαστικότερη συνεργασία και σεβασμό σε κάθε κράτος από την ΕΕ, παρόλο που επιτρέπεται την ίδια ώρα να λειτουργεί το κάθε έθνος αυτόνομα. Στο Διάστημα τα πράγματα είναι διαφορετικά. Η κάθε χώρα δεν μπορεί να κάνει κάτι από μόνη της, η συνεργασία με όλες τις χώρες είναι επιβεβλημένη για να μπορέσουμε να πετύχουμε κάτι. Οπότε αυτό που συμβαίνει στο Διάστημα θα ήθελα να το βλέπω και στη Γη, μου ταιριάζει ο τομέας της συνεργασίας.
Αναστάσης Περράκης
Διευθυντής του τομέα Βιοχημείας στο Ολλανδικό Ινστιτούτο για τον καρκίνο και καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Ουτρέχτης
Zητούμενο οι βασικές αρχές της Ευρώπης
Φοβάμαι τόσο πολύ την άνοδο της εθνικιστικής λαϊκιστικής συντηρητικής παράταξης, που μετά από δέκα χρόνια και ενεργό ρόλο σε έξι διαδοχικές εκλογικές αναμετρήσεις στην Ελλάδα, στις τρέχουσες ευρωεκλογές ψήφισα για πρώτη φορά στην Ολλανδία, την περασμένη Πέμπτη. Για να αντιταχθώ στην άνοδο του ψευδεπίγραφου «κόμματος για την ελευθερία», και του «νέου κοινωνικού συμβολαίου». Φοβάμαι την κατάσταση ομαδικής «γνωστικής ασυμφωνίας» στην οποία έχει περιέλθει η πλειοψηφία των συμπολιτών μου, που ενώ σέβονται το σύγχρονο κοινωνικό συμβόλαιο και την ατομική, κοινωνική και πολιτική ελευθερία που απορρέουν μέσα από αυτό και θεωρούνται δεδομένα στην Ευρώπη, βρίσκονται πρόθυμοι υποστηρικτές σε αυτούς που στην ουσία πρεσβεύουν την κατάλυσή τους.
Οι ελπίδες μου, αν και περιορισμένες, είναι πως η εκλογική καταστροφή που πιστεύω πως θα έρθει πανευρωπαϊκά για τη δημοκρατική Αριστερά και τη Σοσιαλδημοκρατία θα οδηγήσει σε ευρύτερες πολιτικές συμμαχίες τον όμορο χώρο. Τόσο η Ελλάδα όσο και η Ευρώπη χρειάζονται ένα πραγματικό όραμα για το μέλλον, που θα περιέχει τον σεβασμό στο περιβάλλον και την προστασία της διαφορετικότητας όχι ως λάβαρα, αλλά ως αυτονόητη κατάσταση που απορρέει από την επιστροφή στις βασικές αρχές της Ευρώπης: κυρίαρχα κράτη που ελέγχουν τα οικονομικά συμφέροντα και διαχειρίζονται την οικονομική ελευθερία με πολιτικούς όρους με σεβασμό στο κράτος δικαίου και άμεσο στόχο την πραγματική ευημερία όλων των πολιτών τους.
Ανδρομάχη Αρβανίτη
Μεταπτυχιακή φοιτήτρια Μέσων και Πολιτισμού, Πανεπιστήμιο Εράσμους Ρότερνταμ, Ολλανδία
Το ευρωπαϊκό όνειρο ξεθωριάζει
Η αλήθεια είναι πως τις επικείμενες ευρωεκλογές τις φοβάμαι. Είναι δύσκολο με όσα συμβαίνουν γύρω μας, στην Ελλάδα, την Ολλανδία, και όχι μόνο, να παραμείνω αισιόδοξη και νομίζω πως αυτό ισχύει για τους περισσότερους και τις περισσότερες της γενιάς μου. Αν λάβουμε υπόψη την άνοδο της Ακροδεξιάς τόσο στη χώρα που κατοικώ (Ολλανδία) αλλά και σε όλη την Ευρώπη, ενός τέρατος που η ιστορία είχε υποσχεθεί να αιχμαλωτίσει, τους πολέμους που συμβαίνουν εντός και εκτός ευρωπαϊκών συνόρων και παράλληλα τον μέσο Ελληνα και τη μέση Ελληνίδα που παλεύουν για τα βασικά, θα έλεγε κανείς ότι το ευρωπαϊκό όνειρο έχει χάσει την αίγλη του.
Διανύουμε μια περίοδο μη συμμετοχικότητας και πολιτικής αδιαφορίας, μιας και ο απλός πολίτης νιώθει πλέον πως απέναντι στα μεγάλα προβλήματα, πολιτικά, οικονομικά, περιβαλλοντικά, δεν έχει λόγο. Αν πρέπει να βάλω στην άκρη τους φόβους μου, αυτό που θα ήθελα από τις σημερινές ευρωεκλογές είναι η ΕΕ να μας θυμίσει ξανά τον λόγο ίδρυσής της. Ιδανικά, να δούμε ένα ενωτικό μέτωπο απέναντι σε όλα αυτά τα μελανά σημεία που σπιλώνουν το δημοκρατικό πολίτευμα και την ανάδειξη δυνάμεων οι οποίες θα καταφέρουν με τη σειρά τους να βγάλουν την Ευρώπη και τους πολίτες της από αυτόν τον λήθαργο.
Μαρία Δεμερτζή
Ανώτερο στέλεχος της δεξαμενής σκέψης Bruegel στις Βρυξέλλες
Να κρατήσουμε την ΕΕ ενωμένη
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι τα σημερινά αποτελέσματα θα δείξουν μια στροφή προς την άκρα δεξιά. Αυτό είναι αναμενόμενο, καθώς είδαμε τα εθνικά κοινοβούλια να μετατοπίζονται επίσης προς τα δεξιά. Αλλά ανησυχώ, όπως και πολλοί άλλοι άλλωστε, για το τι σημαίνει αυτό, τόσο για τη λήψη αποφάσεων όσο και για τη δημιουργία κακών και διχαστικών πολιτικών. Ελπίζω παρ’ όλα αυτά σε ένα ισορροπημένο αποτέλεσμα που θα οδηγήσει σε σαφείς πλειοψηφίες που μπορούν να κρατήσουν την ΕΕ ενωμένη. Ενώ η νέα ηγεσία επιλέγεται με βάση την ανάγκη για νέο τρόπο σκέψης, η ανάγκη για συνέχεια στις ασκούμενες πολιτικές είναι σημαντική.
Η ΕΕ πρέπει να αντισταθεί στον αυξανόμενο πειρασμό να γίνει προστατευτική και πρέπει να επιμείνει στη θέση της όσον αφορά το ανοικτό και δίκαιο εμπόριο. Τέλος, η ΕΕ θα πρέπει να αναβαθμίσει τον τρόπο που προσεγγίζει την ασφάλεια και την άμυνά της. Ενώ πρέπει να είμαστε ρεαλιστές όσον αφορά το πόσα πολλά μπορούν να επιτευχθούν, η ΕΕ χρειάζεται να βρει τρόπο να συντονίσει την εξωτερική της πολιτική και κατά συνέπεια την πολεμική της δύναμη.
Τηλέμαχος Κουτουράτσας
Νέος γιατρός, απόφοιτος της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, που φιλοδοξεί να συνεχίσει τις σπουδές του στην ΕΕ
Ο όψιμος, ανεξέλεγκτος καπιταλισμός
Από τις ευρωπαϊκές εκλογές φοβάμαι την άνοδο της Ακροδεξιάς και αντιεπιστημονικών σχηματισμών που αναδείχθηκαν ως αντίδραση στα υγειονομικά μέτρα για την πανδημία και στην κατοχύρωση του δικαιώματος των ομόφυλων ζευγαριών στον γάμο και στην τεκνοθεσία. Ακόμη, φοβάμαι την ανάδειξη επηρεαζόμενων δυνάμεων που αγνοούν τις επιπτώσεις του ανεξέλεγκτου, όψιμου καπιταλισμού στο περιβάλλον και στις δομές του κοινωνικού κράτους με τις ανεξέλεγκτες ιδιωτικοποιήσεις.
Επίσης με ανησυχεί το TikTok-ification της πολιτικής – το γεγονός ότι προτείνονται ως υποψήφιοι ευρωβουλευτές διασημότητες με καμία γείωση στην καθημερινότητα, επιστημονικό υπόβαθρο ή αγωνιστικό παρελθόν. Είναι τρομακτικό πως μας προτείνεται να ψηφίσουμε άτομα λόγω της αναγνωρισιμότητάς τους! Προσδοκώ, πρώτον, διάλογο υποψηφίων πάνω σε καίρια ζητήματα, χωρίς προσωπικές διαμάχες, έξω από προστατευμένα επικοινωνιακά περιβάλλοντα. Δεύτερον, μεγάλη προσέλευση των εκλογέων, καθώς η αποχή δεν είναι έγκυρη αντίδραση αγανάκτησης. Τρίτον, δεν θα ήθελα καμία απόλυτη επικράτηση σχηματισμού σε βαθμό που φαίνεται να νομιμοποιείται κάθε μελλοντική του κίνηση.
Ιδανικά θα προσδοκούσα να αναδειχθούν δυνάμεις που έχουν τοποθετηθεί πάνω στην κλιματική καταστροφή, στη φτωχοποίηση του πολίτη, στην εργοδοτική αυθαιρεσία και στη δυσλειτουργία των συστημάτων υγείας. Τέλος, θα ήθελα να υπάρξει πανευρωπαϊκό σύνθημα κατάπαυσης πυρός στις εμπόλεμες ζώνες και αλληλέγγυα στάση προς πρόσφυγες, μετανάστες και κάθε θύμα του πολέμου.
Μελίνα Χρυσάφη
Εργαζόμενη στην Προεδρία του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου, στον τομέα της Επικοινωνίας, και πρόεδρος της Θεατρικής Εταιρείας Λουξεμβούργου
Ας σκεφτούμε τον Πλάτωνα και τον Μπρεχτ
Η βραδιά είναι δροσερή στο Λουξεμβούργο. Αν είσαι Ελληνας, τη λες κρύα και υγρή. Αν πάλι τυχαίνει να είσαι Σουηδός, μάλλον σκέφτεσαι την Κίρουνα, τη βορειότερη πόλη της Σουηδίας, και χαμογελάς ευχαριστημένος. Μόλις επέστρεψα από ένα ποτό με συναδέλφους διαφόρων εθνικοτήτων. Κυρίαρχο θέμα των συζητήσεων οι ευρωεκλογές. Τι φοβάμαι από αυτές; Μα… «φοβάμαι όλα αυτά που θα γίνουν για μένα χωρίς εμένα». Φόβος χρόνιος, που σήμερα εντείνεται λόγω του ενδεχομένου μεγάλης αποχής στις εκλογές.
Είναι προφανές ότι υπάρχει πενία προσώπων, αλλά ο Πλάτων δεν είπε πως όποιος δεν καταδέχεται να ασχοληθεί με την πολιτική καταλήγει να κυβερνάται από κατωτέρους του; Αυτός ο φόβος μου ζευγαρώνει με τον άλλο, της ανόδου της Ακροδεξιάς σε όλη την Ευρώπη. Γυρίζουν στο μυαλό μου οι στίχοι του «Πρώτα ήρθαν…». Τους έγραψε εκείνος ο γερμανός πάστορας, αλλά τους έχει χρησιμοποιήσει και ο Μπρεχτ. Η κατακλείδα: «Οταν πήραν εμένα, δεν υπήρχε κανείς πλέον για να διαμαρτυρηθεί». Κι ύστερα… τι προσδοκώ; Προσδοκώ δημοκρατική εκπροσώπηση και αλληλεγγύη. Προσδοκώ ιδέες και οράματα που θα στοχεύουν να δημιουργήσουν ευτυχισμένους λαούς και ευημερούσες κοινωνίες. Προσδοκώ την πραγματοποίηση του ονείρου για όλο και στενότερη ένωση μεταξύ των λαών της Ευρώπης. Προσδοκώ πρόοδο, παιδεία και ειρήνη – για την πατρίδα μου, για την Ευρώπη, για τον κόσμο.
Κωνσταντίνος Τσουτσοπλίδης
Επικεφαλής του Γραφείου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στην Ελλάδα
Δημοκρατία, Ευημερία και Ειρήνη
Προσδοκώ την ανάδειξη μιας ευρωπαϊκής ηγεσίας που θα προσδιορίσει τη νέα αποστολή της Ενωσης και θα οικοδομήσει τις προϋποθέσεις για την αποτελεσματική εκπλήρωσή της. Η νέα αυτή αποστολή θα αποβλέπει στο να συνεχίσει να παρέχει στους ευρωπαίους πολίτες Ειρήνη, Δημοκρατία και Ευημερία στις σημερινές συνθήκες. Η διαχρονική επιτυχία της Ενωσης υπήρξε ακριβώς ότι εφηύρε μια πρωτότυπη πολιτική πρόταση σύμφωνα με την οποία οι τρεις αυτές επιδιώξεις συμβαδίζουν, αλληλοσυμπληρώνονται και αλληλοεξαρτώνται, συνιστώντας μια μοναδική ολιστική προσέγγιση διακυβέρνησης.
Στις σημερινές συνθήκες γεωπολιτικής, περιβαλλοντικής, οικονομικής και πολιτικής πολυκρίσης, αλλά και τεχνολογικής επανάστασης, οι βεβαιότητες του μεταπολεμικού κόσμου στις οποίες γεννήθηκε η ΕΕ αναιρούνται. Παρά ταύτα, ο ρόλος και η χρησιμότητά της αποκτούν μια νέα και επιτακτική επικαιρότητα. Η Ενωση, και μόνο αυτή, μπορεί να διεκδικήσει για λογαριασμό των πολιτών της λύσεις στις μεγάλες προκλήσεις της εποχής με όρους συμβατούς με το διακριτό αξιακό σύστημα που χαρακτηρίζει την Ευρώπη.
Λύσεις που δεν μπορούν να διεκδικήσουν αποτελεσματικά ούτε οι μεγαλύτερες από τις χώρες-μέλη της, σε έναν κόσμο όπου οι κανόνες δυστυχώς παραμερίζονται ξανά από το δίκαιο του ισχυρότερου. Φοβάμαι ένα εκλογικό αποτέλεσμα που δεν θα επιτρέπει να ληφθούν οι γενναίες αποφάσεις που απαιτούνται στη σημερινή συγκυρία. Αν σχηματικά φανταστούμε το τρίπτυχο Ειρήνη, Δημοκρατία, Ευημερία ως ένα τρίποδο, η απώλεια ενός οποιουδήποτε σκέλους θα συμπαρασύρει στην πτώση ολόκληρο το οικοδόμημα…
Σοφία Ρούσακ
Ερευνήτρια στη δεξαμενή σκέψης CEPS, στις Βρυξέλλες
Η Ακροδεξιά ανεβαίνει εδώ και δύο δεκαετίες
Φοβάμαι ίσως το ίδιο που φοβάται ο περισσότερος κόσμος, την άνοδο της Ακροδεξιάς. Θα ήθελα όμως να εξισορροπήσω κάπως το τι εννοώ, διότι πολλοί κάνουν λόγο για ένα μεγάλο ακροδεξιό κύμα σαν να μην υπάρχει ήδη παρουσία ακροδεξιών κομμάτων στο ευρωπαϊκό κοινοβούλιο, νομίζοντας ότι θα αποκτήσουν παρουσία στην επόμενη Ευρωβουλή.
Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι η άνοδός τους θα είναι λιγότερο επικίνδυνη, αλλά θα ήθελα να δώσω έμφαση στο ότι υπάρχει μια αργή και σταθερή ανοδική πορεία της Ακροδεξιάς στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, ειδικά τις δύο τελευταίες δεκαετίες. Και μετά τις σημερινές ευρωπαϊκές εκλογές θα δούμε πάλι μια σταθερή, αλλά όχι θεαματική, άνοδο των ακροδεξιών, θα αυξηθεί ίσως το ποσοστό τους από 18% σε 22% και όχι στο 30%, οπότε φοβάμαι ότι θα υπάρξει εφησυχασμός και πολλοί θα πουν ότι δεν ήταν και τόσο κακό το αποτέλεσμα, δεν είδαμε σημαντική άνοδο. Αλλά η συνεχής άνοδος από εκλογές σε εκλογές θα δημιουργήσει πρόβλημα, καθώς η Ευρωβουλή γίνεται ολοένα και πιο ακροδεξιά.
