Σε χρόνο φαινομενικά ανύποπτο, λίγο πριν από τις εκλογές της 21ης Μαΐου, ο Κυριάκος Μητσοτάκης είχε κάνει μία σαφή, ιδεολογικού τύπου αναφορά. Μιλώντας στη Χαλκίδα είχε επισημάνει: «Θέλω να ξαναχτίσουμε μαζί αυτό το μεγάλο προοδευτικό ρεύμα του πατριωτισμού και του δημιουργικού εκσυγχρονισμού, το οποίο χτίστηκε το 2019 και θα ξαναδυναμώσει τώρα για να μας δώσει αποτέλεσμα αντίστοιχο, αν όχι και καλύτερο. Για να μπορέσουμε να έχουμε την ισχυρή πολιτική νομιμοποίηση να κάνουμε τις μεγάλες αλλαγές. Χρειαζόμαστε σταθερότητα και αποφασιστικότητα. Δεν χρειαζόμαστε ασταθείς κυβερνήσεις συνεργασίας, που ο ένας θα υπονομεύει τον άλλον».
Λευκή επιταγή
Σε πρώτη ανάγνωση, η τοποθέτηση αυτή εντασσόταν στην προσπάθεια διασφάλισης της αυτοδυναμίας και ακύρωσης των νεφελωδών σεναρίων περί συνεργασιών. Με το αποτέλεσμα όμως των πρόσφατων εκλογών και την προσδοκία της επαναβεβαίωσής του στις 25 Ιουνίου, ο πρόεδρος της ΝΔ διεκδικεί τη σχεδόν εν λευκώ νομιμοποίηση για τον πολιτικό επαναπροσδιορισμό του κόμματος.
Η προσπάθεια αυτή εξελίσσεται ήδη και εκδηλώνεται με τις σαφείς αναφορές του ιδίου του Κυριάκου Μητσοτάκη, μέσα από τις οποίες οριοθετεί την πολιτική ταυτότητα της ΝΔ και θέτει διαχωριστικές γραμμές προς τα δεξιά, αφήνοντας παράλληλα ανοιχτά παράθυρα για αξιοποίηση στελεχών από τον χώρο του Κέντρου και της Κεντροαριστεράς και την άσκηση ενός μείγματος φιλελεύθερης και ιδιότυπα σοσιαλδημοκρατικής πολιτικής.
Η διαδικασία αυτή της εμπέδωσης του νέου πολιτικού προφίλ της «νέας» ΝΔ υλοποιείται με έναν συνδυασμό πολιτικών επιλογών σε διάφορα πεδία. Ενδεικτικά: Στον τομέα της εθνικής ασφάλειας προτάσσεται εμφατικά με κάθε ευκαιρία η αμυντική θωράκιση της χώρας και η ενίσχυση των Ενόπλων Δυνάμεων. Στο κοινωνικό πεδίο, με τις πολιτικές ενσωμάτωσης, διασφάλισης των δικαιωμάτων και των υποδομών προς όφελος ασθενών κοινωνικών ομάδων και ΑμεΑ και με τη φιλόδοξη δέσμευση για ενίσχυση του ΕΣΥ. Χαρακτηριστική ως προς αυτά ήταν και η απομάκρυνση από τον προεκλογικό αγώνα του υποψήφιου βουλευτή Ευβοίας και γιατρού Σπύρου Πνευματικού μετά τις ατυχείς δηλώσεις του για το κόστος της θεραπείας των καρκινοπαθών. Στα δικαιωματικό πεδίο, με τις πολιτικές ένταξης και αναπροσαρμογής του νομικού πλαισίου για ομόφυλα ζευγάρια, μονογονεϊκές οικογένειες, κ.ά.
Οι κεντρώοι και οι νέοι
Πρόκειται στην ουσία για μία σταδιακή μετατόπιση της ΝΔ από τον χώρο της λαϊκής Δεξιάς προς τον χώρο του φιλελεύθερου ριζοσπαστικού Κέντρου, για την οποία επανειλημμένως έχει τοποθετηθεί ο Κυριάκος Μητσοτάκης, όμως πλέον από θέση πρωτοφανούς πολιτικής ισχύος, πιθανολογείται ότι θα επιδιώξει να ολοκληρώσει. Μένει ωστόσο να φανεί αν θα ληφθούν αποφάσεις οι οποίες θεωρούνται τολμηρές και με βεβαιότητα θα συναντήσουν πολλαπλές αντιδράσεις, όπως ο γάμος των ομόφυλων ζευγαριών.
Το ποσοστό που θα λάβει στις εκλογές της 25ης Ιουνίου η ΝΔ θα είναι καθοριστική παράμετρος και ως προς αυτά. Ηδη από τις 21 Μαΐου έχει φανεί ότι οι διαρροές προς τα δεξιά είναι περιορισμένες και ότι πάντως αντισταθμίζονται σχεδόν με συντριπτικές αναλογίες από τις ψήφους κρίσιμων από πολιτικο-κοινωνική άποψη ομάδων: των κεντρώων και των νέων. Εφόσον αυτά επιβεβαιωθούν και στις επόμενες κάλπες, σε δύο εβδομάδες από σήμερα, προεξοφλείται ότι θα εκληφθούν και ως μία πολιτική νομιμοποίηση για τον μετασχηματισμό της ΝΔ και το ιδεολογικό της λίφτινγκ.
Σημαντικές ως προς αυτά θα είναι και άλλες παράμετροι, οι οποίες θα διαμορφωθούν στις προσεχείς εκλογές. Μεταξύ αυτών, η σύνθεση της ΚΟ και, κατά προφανή τρόπο, η σύνθεση της κυβέρνησης, τα νέα πρόσωπα και οι αρμοδιότητες που θα τους ανατεθούν.
Με ποιους θα προχωρήσει
Αναμένεται, για παράδειγμα, με ιδιαίτερο ενδιαφέρον το πώς θα αξιοποιηθούν στην νέα κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη στελέχη όπως οι Μάκης Βορίδης, Αδωνις Γεωργιάδης και Θανάσης Πλεύρης, ή το ποιες θα είναι οι επιλογές του για τον «χρωματικό εμπλουτισμό» της κυβέρνησης, για την οποία διακηρύσσει εμφατικά ότι δεν θα είναι μόνο ενός χρώματος. Υπό αυτό το πρίσμα, προεξοφλείται ότι πλέον θα έχουν αναβαθμισμένο ρόλο και στο πολιτικό πεδίο πρόσωπα όπως ο Κυριάκος Πιερρακάκης ή και ο Μιχάλης Χρυσοχοΐδης, οι οποίοι έχουν πλέον και τη λαϊκή νομιμοποίηση ως εκλεγμένα μέλη του κοινοβουλίου με τα ψηφοδέλτια της ΝΔ. Και πάντως, η στενή ομάδα συνεργατών του Κυριάκου Μητσοτάκη εξακολουθεί να έχει τα σαφή κεντρώα και μετριοπαθή χαρακτηριστικά.
Θεωρείται σε κάθε περίπτωση βέβαιο, σύμφωνα τουλάχιστον με τα όσα μεταφέρονται από συνομιλητές του, ότι ο πρόεδρος της ΝΔ είναι αποφασισμένος να εξετάσει υπό διαφορετικό πρίσμα τα ζητήματα των πολιτικών δεσμεύσεων και τις εξαρτήσεις από τις εσωκομματικές ισορροπίες.
Η αίσθηση αυτή είναι ένα από τα προφανή αποτελέσματα των πρόσφατων εκλογών και εφόσον αυτά επικυρωθούν στην επικείμενη αναμέτρηση, η πολιτική ισχύς του Κυριάκου Μητσοτάκη θα είναι πρωτοφανής στην ιστορία του κόμματος και θα προσομοιάζει μόνο με την αντίστοιχη του Κωνσταντίνου Καραμανλή. Οι όποιες εστίες αμφισβήτησης προθερμαίνονταν για μετεκλογική ενεργοποίηση έχουν ακυρωθεί με συνοπτικές διαδικασίες και, σε αυτή τη φάση τουλάχιστον, ο πρόεδρος της ΝΔ δεν έχει κάποιον ορατό ή επίδοξο δελφίνο στον κομματικό ορίζοντα.
Από τον συνδυασμό όλων αυτών των παραμέτρων, προκύπτει ότι η πολιτική ηγεμονία του Κυριάκου Μητσοτάκη είναι ένα από χαρακτηριστικά της περιόδου.
Η «αποκαραμανλοποίηση» και η εξουδετέρωση των… ομάδων
Μεταξύ όλων των άλλων, οι κάλπες της 21ης Μαΐου έβαλαν την πολιτική σφραγίδα σε μία εσωκομματική διαδικασία, η οποία εξελισσόταν παρασκηνιακά τα τελευταία χρόνια. Οι λιγότερο ή περισσότερο φιλόδοξες απόπειρες εσωτερικών ομαδοποιήσεων, με αναφορές είτε στον Κώστα Καραμανλή, είτε στον Αντώνη Σαμαρά και οι απόπειρες αναζωπύρωσής τους, ειδικά με αφορμή την υπόθεση των υποκλοπών, στην ουσία εξουδετερώθηκαν.
Οι όποιες αναταράξεις θεωρήθηκαν πιθανές έπειτα από τις δημόσιες παρεμβάσεις του πρώην πρωθυπουργού, είτε πέρυσι στα Ανώγεια, είτε με τη δήλωση περί μη συμμετοχής του στις εκλογές, φάνηκε ότι ελάχιστα επέδρασαν και πάντως η συντριπτική επικράτηση του Κυριάκου Μητσοτάκη έδειξε ότι πιθανώς όλα τα εσωκομματικά στερεότυπα έχουν ήδη ανατραπεί.
Υπό αυτό το πρίσμα, ορισμένοι ήδη θεωρούν τις δύο εκλογικές αναμετρήσεις του 2023 μία τομή στην ιστορία των σχεδόν πενήντα ετών του κόμματος. Οπως εκτιμούν και επισημαίνουν, σε περίπτωση κατά την οποία τα αποτελέσματα της 25ης Ιουνίου θα είναι αντίστοιχα (ή και καλύτερα για τον Κυριάκο Μητσοτάκη), θα έχει συντελεστεί η «αποκαραμανλοποίηση» του κόμματος.
