Με τη συμμετοχή περίπου του μισού Υπουργικού Συμβουλίου και με την προσδοκία αποφυγής ολισθημάτων ή αφορμών για εσωτερική πολιτική αντιπαράθεση, αλλά και της ακύρωσης των αντιρρήσεων που προσφάτως εκφράστηκαν από τον Αντώνη Σαμαρά ως προς τη σκοπιμότητα του ελληνοτουρκικού διαλόγου, αναμένεται να συνεδριάσει την ερχόμενη Πέμπτη στην Αθήνα το Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας Ελλάδας – Τουρκίας.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης αναμένεται να υποδεχθεί στο Μέγαρο Μαξίμου τον Ταγίπ Ερντογάν το πρωί της 7ης Δεκεμβρίου για διμερείς συνομιλίες, ενώ παράλληλα θα εξελίσσονται οι συναντήσεις σε επίπεδο υπουργών και στη συνέχεια θα ακολουθήσει η συνεδρίαση του ΑΣΣ υπό την προεδρία των δύο ηγετών.
Για την Αθήνα ιδιαίτερη σημασία έχει η στάση την οποία θα τηρήσει ο Ερντογάν, ο οποίος κατά την τελευταία επίσκεψή του στην Αθήνα το 2017 δεν είχε διστάσει να αναπτύξει δημοσίως και εμφατικά όλο το πλέγμα των τουρκικών διεκδικήσεων
Χαμηλοί τόνοι
Για την Αθήνα ιδιαίτερη σημασία έχει εν όψει αυτών η στάση την οποία θα τηρήσει η τουρκική πλευρά και ιδίως ο πρόεδρος Ερντογάν, ο οποίος κατά την τελευταία επίσκεψή του στην Αθήνα το 2017 δεν είχε διστάσει να αναπτύξει δημοσίως και εμφατικά όλο το πλέγμα των τουρκικών διεκδικήσεων. Σε εκκρεμότητα δε παρέμενε έως και την Παρασκευή το αν ο τούρκος πρόεδρος θα επισκεφθεί τη Θράκη, δίχως να έχει διατυπωθεί κάποιο σχετικό αίτημα.
Τόσο στο Μέγαρο Μαξίμου όσο και στο υπουργείο Εξωτερικών πάντως άκουσαν με ενδιαφέρον την πρόσφατη ομιλία του τούρκου προέδρου στην ΚΟ του κόμματός του την προηγούμενη εβδομάδα, όπου μίλησε σε τόνους αξιοσημείωτα μετριοπαθείς, σημειώνοντας εν όψει της επίσκεψής του στην Ελλάδα: «Εφαρμόζουμε την πολιτική μας που στόχο έχει να αυξάνουμε τους φίλους μας και να μειώνουμε τους εχθρούς μας. Δεν βλέπουμε τη διπλωματία ως παιχνίδι μηδενικού αθροίσματος. Είναι φυσικό να υπάρχουν διαφωνίες μεταξύ των χωρών. Το κυριότερο είναι η βούλησή μας για επίλυση διαφορών προτού μετατραπούν σε αδιέξοδο. Αυτή είναι η προσέγγισή μας για την επίσκεψη στην Ελλάδα στις 7 Δεκεμβρίου. Διαφωνίες είχαμε χθες και θα τις έχουμε και σήμερα. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν μπορούμε να βρούμε κοινό έδαφος ως δύο χώρες που μοιράζονται το ίδιο κλίμα και την ίδια θάλασσα. Υπάρχουν πολλά θέματα στα οποία μπορούμε να βελτιώσουμε τη συνεργασία μας. Ελπίζω ότι το ταξίδι μας θα οδηγήσει στο άνοιγμα μιας νέας σελίδας για τις χώρες μας».
Με αυτά τα αρχικά δεδομένα και σε συνέχεια των προσεκτικών βημάτων που έχουν γίνει από τον προηγούμενο Ιούλιο κατά τη συνάντηση Μητσοτάκη – Ερντογάν στο Βίλνιους, όπου και δρομολογήθηκαν οι διαδικασίες προς το ΑΣΣ της ερχόμενης εβδομάδας, οι προετοιμασίες στην Αθήνα είναι εντατικές.
Σε αυτό το πλαίσιο ο υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης ενημέρωσε την Παρασκευή τις ηγεσίες και τους εκπροσώπους των κομμάτων, περιέγραψε το πλαίσιο των ελληνικών επιδιώξεων και άκουσε τις θέσεις τους, οι οποίες εν πολλοίς συμπίπτουν με τις «κόκκινες γραμμές» της κυβέρνησης.
Πού εστιάζει η Αθήνα, τι περιμένει
Κατόπιν αυτών, η Αθήνα εστιάζει την προσοχή της κατά κύριο λόγο σε δύο σημεία, εν όψει της συνεδρίασης του ΑΣΣ: Αφενός, στις δημόσιες τοποθετήσεις του Ταγίπ Ερντογάν, ιδίως κατά την κοινή συνέντευξη Τύπου αμέσως μετά τη συνάντησή του με τον Κυριάκο Μητσοτάκη και, αφετέρου, στο αν από τις εργασίες του Συμβουλίου θα προκύψει η δυνατότητα έκδοσης ενός κοινού ανακοινωθέντος.
Παράλληλα, από τα θέματα της ημερήσιας διάταξης εκείνο που φαίνεται ότι απασχολεί περισσότερο την ελληνική κυβέρνηση είναι η μετανάστευση και οι δυνατότητες κάποιας συμφωνίας με την τουρκική κυβέρνηση, η οποία στη συνέχεια θα πρέπει να λάβει και ευρωπαϊκή διάσταση.
Οι «τριγωνικές σχέσεις»
Την ίδια στιγμή πάντως, στην Αθήνα υπάρχει πλήρης επίγνωση των επιδιώξεων του προέδρου της Τουρκίας και της αλληλεπίδρασης των «τριγωνικών» σχέσεων σε πολλά και ταυτόχρονα γεωπολιτικά μέτωπα. Ενδεικτικά, ορισμένα από αυτά είναι:
· Οι σχέσεις Τουρκίας – ΝΑΤΟ, με γνώμονα τον πόλεμο στην Ουκρανία και τις σχέσεις Αγκυρας – Μόσχας.
· Η ρήξη Τουρκίας – Ισραήλ, με τις συνεχείς επιθέσεις του Ερντογάν κατά του Μπενιαμίν Νετανιάχου και την τουρκική υποστήριξη της Χαμάς.
· Η σχέση Τουρκίας – Γερμανίας με μοχλό πίεσης το Προσφυγικό-Μεταναστευτικό και την πρόθεση της Αγκυρας να προμηθευτεί μαχητικά αεροσκάφη.
· Η αντίστοιχη σχέση με τη βρετανική κυβέρνηση, με τον ίδιο στόχο.
Οριοθέτηση συζητήσεων
Από ελληνικής πλευράς η προσοχή εστιάζεται στην οριοθέτηση των διμερών συζητήσεων αυστηρά στα θέματα της ημερήσιας διάταξης. Στόχος είναι να παρουσιαστεί η διαδικασία ως ένα βήμα προς την εξομάλυνση της σχέσης και πρωτίστως, να διατηρηθεί η ηρεμία του τελευταίου δεκαμήνου στο Αιγαίο, όπου οι στρατιωτικές προκλήσεις, παραβάσεις, παραβιάσεις και υπερπτήσεις έχουν εκμηδενιστεί.
Το αν θα υπάρξουν προϋποθέσεις προόδου στο πεδίο των διερευνητικών επαφών και δυνατότητες συμφωνιών σε ένα πλαίσιο Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης είναι ένα από τα ζητούμενα των διευρυμένων συναντήσεων. Υπό αυτό το πρίσμα η Αθήνα παρακολουθεί με προσοχή τη στάση της τουρκικής πλευράς εν όψει των συναντήσεων και προσπαθεί να «διαβάσει» το κατά πόσον ο πρόεδρος της Τουρκίας έρχεται στην Αθήνα με σκοπό κάποια (δυσάρεστη) έκπληξη ή να κάνει μία μάλλον «χαμηλή πτήση». Σε κάθε περίπτωση πάντως, δεν υπάρχει η ψευδαίσθηση στην ελληνική κυβέρνηση ότι ο Ταγίπ Ερντογάν έχει διάθεση είτε να εγκαταλείψει τις διεκδικήσεις του, είτε να τροποποιήσει το δόγμα της επιθετικής πολιτικής του των τελευταίων ετών.
Η πολυμελής αντιπροσωπεία
Η ατμόσφαιρα μέσα στην οποία συγκαλείται το ΑΣΣ φανερώνεται και στη σύνθεση και το μέγεθος της ελληνικής αντιπροσωπείας σε αυτό.
Οι άξονες στους οποίους θα επιδιωχθούν κάποιες συμφωνίες συνεργασίας έχουν σύμφωνα με πληροφορίες ήδη προκαθοριστεί από κοινού και σε ανώτατο πολιτικό επίπεδο. Με βάση αυτούς στη Συνεδρίαση του Συμβουλίου αναμένεται ότι θα συμμετάσχουν 11 υπουργοί από την ελληνική πλευρά και 8 από την τουρκική, με τις αντίστοιχες αρμοδιότητες.
Οι έλληνες υπουργοί οι οποίοι θα λάβουν μέρος στη συνεδρίαση της Πέμπτης είναι οι:
· Υπουργός Εξωτερικών,
Γιώργος Γεραπετρίτης.
· Υπουργός Εθνικής Αμυνας,
Νίκος Δένδιας.
· Υπουργός Οικονομικών,
Κωστής Χατζηδάκης.
· Υπουργός Προστασίας του
Πολίτη, Γιάννης Οικονόμου.
· Υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου, Δημήτρης Καιρίδης.
· Υπουργός Ναυτιλίας,
Χρήστος Στυλιανίδης.
· Υπουργός Πολιτισμού,
Λίνα Μενδώνη.
· Υπουργός Τουρισμού,
Ολγα Κεφαλογιάννη.
· Υπουργός Παιδείας,
Κυριάκος Πιερρακάκης.
· Υφυπουργός Εξωτερικών,
Αλεξάνδρα Παπαδοπούλου.
· Υφυπουργός Εξωτερικών με αρμοδιότητα την Οικονομική Διπλωματία και την Εξωστρέφεια, Κώστας Φραγκογιάννης.
