Με τον β’ γύρο των αυτοδιοικητικών εκλογών της περασμένης Κυριακής να είναι η τελευταία μιας σειράς εκλογικών αναμετρήσεων μέσα στο έτος, συμπληρώθηκε η εικόνα των πολιτικών συσχετισμών τόσο σε κεντρικό όσο και σε τοπικό επίπεδο.
Τα πολιτικά συμπεράσματα που μπορούμε να εξαγάγουμε είναι συνοπτικά τα εξής:
1.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης συνεχίζει να κυριαρχεί στην πολιτική σκηνή, έχοντας λάβει λαϊκή εντολή για δεύτερη κυβερνητική θητεία μόλις λίγους μήνες πριν.
2.
Ο χώρος της Αξιωματικής Aντιπολίτευσης φαίνεται να βρίσκεται σε παρατεταμένη κρίση που μάλλον ενισχύεται σταδιακά, ιδίως μετά την παραίτηση του Αλέξη Τσίπρα, ο οποίος συνέδεσε την αρχηγία του με την «ανάδυση» του ΣΥΡΙΖΑ από κόμμα διαμαρτυρίας σε κόμμα διακυβέρνησης. Κρίση η οποία αποτυπώθηκε και με την αδύναμη εμφάνισή του στις εκλογές της τοπικής αυτοδιοίκησης.
3.
Το ΠαΣοΚ συνεχίζει την αργόσυρτη πορεία ανάκαμψης, η οποία ξεκίνησε με την εκλογή του Νίκου Ανδρουλάκη στην ηγεσία του. Μπορεί βάσιμα να ισχυρισθεί ότι στις αυτοδιοικητικές εκλογές οι υποψήφιοι που προέρχονται από τον χώρο του ή/και στηρίχθηκαν από αυτόν αποτελούν τη δεύτερη μεγαλύτερη ομάδα μετά από αυτή της Νέας Δημοκρατίας. Ταυτόχρονα, η εκλογή τριών δημάρχων που προέρχονται από τον χώρο του ΠαΣοΚ σε Αθήνα, Πειραιά και Θεσσαλονίκη, αναδεικνύει τη διατήρηση των ιστορικών δεσμών του κόμματος με την αυτοδιοίκηση.
4.
Ανοδο κατέγραψαν επίσης και οι δυνάμεις του ΚΚΕ μέσα από το σχήμα Λαϊκή Συσπείρωση, το οποίο έχει πλέον ένα χρονικό παρελθόν που του επιτρέπει μεγαλύτερη αναγνωρισιμότητα και αίσθηση συνεπούς παρουσίας των δυνάμεών του.
5.
Μια πέμπτη παρατήρηση έχει να κάνει με τις υπόλοιπες πολιτικές δυνάμεις, οι οποίες εκπροσωπούνται σήμερα στο Ελληνικό Κοινοβούλιο και δεν φάνηκε να έχουν οποιαδήποτε δυνατότητα ουσιώδους εκλογικής παρέμβασης. Αλλη μια τρανταχτή απόδειξη ότι στο πολιτικό εποικοδόμημα μπορούν να συγκροτούνται πολιτικά σχήματα τα οποία δεν έχουν απαραιτήτως και ισχυρές κοινωνικές ρίζες ή πολιτικές αναφορές στις τοπικές κοινωνίες.
6.
Ολα τα παραπάνω θα πρέπει βέβαια να ιδωθούν και μέσα από την πρωτοφανή αποχή από τις κάλπες, τόσο την πρώτη όσο και ιδίως τη δεύτερη Κυριακή. Αποχή η οποία έχει πολλές αιτίες, όπως η σημασία που αποδίδουν οι πολίτες στις εκλογές αυτές (ως εκλογές «δεύτερης τάξης») και η πιθανή «κόπωση» από τις συνεχείς εκλογικές αναμετρήσεις αυτής της χρονιάς, αλλά που σίγουρα έχει στον πυρήνα της την κρίση πολιτικής εμπιστοσύνης η οποία πλήττει μακροχρόνια τις σχέσεις του εκλογικού σώματος με το κομματικό σύστημα και ίσως, κατά παράδοξο τρόπο, πλήττει περισσότερο τις σχέσεις του με τις δυνάμεις της αντιπολίτευσης παρά με την κυβέρνηση και τη Νέα Δημοκρατία.
Ωστόσο, οι εκλογές του β’ γύρου ήρθαν για πρώτη φορά να θέσουν σε αμφισβήτηση την αμέσως προηγούμενη πρόταση. Η αίσθηση πολιτικής «μονοκρατορίας» της ΝΔ, που προέκυψε από την ψήφο της πρώτης Κυριακής, οδήγησε σε εξισορροπητική ψήφο στις πέντε από τις έξι περιφέρειες που οδηγήθηκαν στον β’ γύρο αλλά και στους περισσότερους μεγάλους δήμους.
7.
Απειλεί αυτή η εξέλιξη την κυριαρχία Μητσοτάκη; Οχι βέβαια. Η συνολική εικόνα των δύο γύρων δεν αλλάζει, υπενθυμίζει όμως προς όλες τις κατευθύνσεις ότι το εκλογικό σώμα κάθε άλλο παρά δεδομένο πρέπει να θεωρείται. Και αν η πρόκληση προς την κυβέρνηση είναι να διορθώσει λάθη και παραλείψεις, το μήνυμα προς την αντιπολίτευση είναι να επανασυνδεθεί με τις κοινωνικές προτεραιότητες και να αναπτύξει πολιτική δυναμική.
Μπροστά μας έχουμε τώρα έναν απρόβλεπτο χειμώνα. Απρόβλεπτο σε όλα τα επίπεδα, μιας και συνεχίζουμε να ζούμε στην εποχή των «πολυκρίσεων». Η κυβέρνηση καλείται να αποδείξει ότι όντως υπάρχει και λειτουργεί το επιτελικό κράτος καθώς και ότι μπορεί να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις των καιρών, ενώ η αντιπολίτευση καλείται να αποκτήσει μεγαλύτερη ορατότητα, να εκφράσει αξιόπιστη και αποτελεσματική κριτική και κυρίως να ξαναβρεί τα χαμένα της κοινωνικά ερείσματα.
Εξάλλου η επόμενη εκλογική καταγραφή δεν θα αργήσει ιδιαίτερα, αφού μπροστά μας έχουμε τις ευρωεκλογές μέσα στην άνοιξη. Ομως ένα φαίνεται να είναι βέβαιο: η «χύτρα» του πολιτικού συστήματος δεν θα σταματήσει να βράζει μέχρις ότου αυτό πάρει μια κάπως πιο σταθερή μορφή, εάν καταφέρουμε βέβαια να αφήσουμε πίσω μας την εποχή της μεγάλης περιπέτειας, κοινωνικής, αξιακής και θεσμικής.
Ο κ. Στράτος Φαναράς είναι πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Metron Analysis SA.
