Στις 23 Ιουλίου ήμουν στο σπίτι μου στο Μάτι, μαζί με τη μητέρα μου, τις δύο μικρότερες κόρες μου και τα κατοικίδιά μας, τις τρεις γάτες μας και τον σκύλο μας. Είχαμε γυρίσει από τη θάλασσα και παρακολουθούσαμε στην τηλεόραση, ανήσυχοι γι’ αυτό που γινόταν εκεί αλλά ανυποψίαστοι γι’ αυτό που θα συνέβαινε εδώ, τα νέα από την πυρκαγιά στην Κινέτα. Εξω ο ουρανός μαύριζε, αλλά κανένας ήχος της πυροσβεστικής σειρήνας δεν είχε ακουστεί και κανένας δεν μας είχε πει πως μόλις ένα χιλιόμετρο μακριά από εμάς καίγονταν συνάνθρωποί μας. Και τότε, εντελώς ξαφνικά, βρεθήκαμε αντιμέτωποι με το αδιανόητο: αβοήθητοι και μόνοι τρέχαμε να σώσουμε τα παιδιά μας, τους αγαπημένους μας, τη ζωή μας, περιτριγυρισμένοι από φλόγες.
Ποτέ δεν είχα έρθει τόσο κοντά με την προοπτική του θανάτου, ποτέ έως τότε δεν με είχε κατακλύσει το συναίσθημα πως είμαι ανήμπορη να σώσω τα παιδιά μου. Σωθήκαμε από τύχη. Η τύχη καθόρισε τις ζωές μας εκείνη την ημέρα, ενώ το μοναδικό περιπολικό που συναντήσαμε την ώρα που αναζητούσαμε τη σωτηρία, μας έδωσε την οδηγία να γυρίσουμε πίσω στις φλόγες.
Δεν θα φύγει ποτέ από το μυαλό μου εκείνη η ημέρα, τα όσα ζήσαμε, όσα αντικρίσαμε, αλλά και όσα ακούσαμε και είδαμε μετά στην πολιτική διαχείριση της τραγωδίας. Τον εφιάλτη της πυρκαγιάς στο Μάτι, ακολούθησε το παραμύθι της συγκάλυψης και της αποποίησης ευθυνών.
Ψέματα, συγκάλυψη, απειλές προς τον πραγματογνώμονα της Πυροσβεστικής. Ψέματα για τα αίτια της πυρκαγιάς, αποποίηση ευθυνών, το φταίξιμο σ’ εμάς. Η προπαγάνδα του ψεύδους στήθηκε τόσο καλά που ακόμα και σήμερα, 5,5 χρόνια μετά, έχει ποτίσει την κοινή γνώμη το αφήγημα με το οποίο ο πραγματογνώμονας όχι μόνο αρνήθηκε να συνταχθεί αλλά και δέχθηκε απειλές γι’ αυτή του την άρνηση. Δεν θέλω να σκέφτομαι πώς θα είχε γραφτεί η ιστορία αν ο Δημήτρης Λιότσιος είχε υποκύψει στις απειλές που δέχθηκε.
Σχεδόν 6 χρόνια τώρα αγανακτώ που βρίσκονται άνθρωποι στον δρόμο μου και δεν γνωρίζουν τι πραγματικά έχει συμβεί στο Μάτι. Σε ένα προάστιο της ελληνικής πρωτεύουσας καταγράφηκε η δεύτερη φονικότερη πυρκαγιά παγκοσμίως για τον 21ο αιώνα. Πόσους αιώνες όμως μας γυρίζει πίσω το γεγονός πως τα θύματα αυτού του φονικού εξαϋλώθηκαν και πνίγηκαν αβοήθητοι;
Εγραψα το βιβλίο για το Μάτι επειδή ένιωσα την ανάγκη να μην ξεχαστούν σε μια δικαστική αίθουσα ούτε όσα συνέβησαν εκείνη την ημέρα, ούτε οι μαρτυρίες των επιζώντων και των οικογενειών των θυμάτων, αλλά και ούτε οι απολογίες των κατηγορουμένων. Δεν περίμενα πολλά από μια δίκη που δίκαζε ως πλημμέλημα τον θάνατο 104 ανθρώπων, τις πληγές εκατοντάδων εγκαυματιών και τα τραύματα των ψυχικά επιβαρυμένων επιζώντων. Γι’ αυτό ήθελα αυτό το βιβλίο να έχει την αξία ενός ντοκουμέντου. Δεν είναι το δικό μου βίωμα και η δική μου υποκειμενική ματιά στα γεγονότα. Μαζί με τις καταθέσεις και τις απολογίες, είναι οι δηλώσεις της πολιτικής ηγεσίας και οι εκθέσεις των ειδικών που συμπληρώνουν το παζλ της πλήρους καταγραφής.
Κι όμως. Μολονότι δεν περίμενα πολλά, κανένας μας δεν ήταν προετοιμασμένος να αποδεχθεί αυτό που νιώσαμε στο τυπικό άκουσμα της απόφασης. Γιατί, ας μη γελιόμαστε, τελικά στο Μάτι δεν έφταιγε κανείς – αυτό μας είπε η απόφαση του δικαστηρίου. Και μπορεί να μην είμαι δικαστής, είμαι όμως μια πολίτης που ζητούσε να δικαστεί δίκαια το Μάτι. Ηθελα να δω στο κατηγορητήριο τους δύο υπουργούς που βρίσκονταν στο Ενιαίο Συντονιστικό Κέντρο Επιχειρήσεων και οι οποίοι, σύμφωνα με μαρτυρίες, είχαν διαχειριστικό ρόλο κατά παράβαση καθήκοντος. Το Λιμενικό που δεν επιχείρησε διάσωση πολιτών, την Αστυνομία που εξέτρεψε αθώους πολίτες μέσα στη φωτιά και με αναβαθμισμένο κατηγορητήριο σε κακουργήματα, όπως ήταν η πρόταση του ανακριτή κ. Μαρνέρη.
Σήμερα σκέπτομαι πως μόνο όταν η θέση ευθύνης συνοδεύεται και από την ανάληψή της θα μπορούμε να μιλάμε για δικαίωση. Δεν συνέβη κάτι τέτοιο. Ετσι, παραμένουμε ψυχικά τραυματισμένοι. Μα και ντροπιασμένοι για το μάθημα ατιμωρησίας που διδάχθηκαν τα παιδιά μας μέσα στη δικαστική αίθουσα.
Η κυρία Μαρίνα Καρύδα είναι συγγραφέας του βιβλίου «Μάτι, 23 Ιουλίου 2018» (εκδ. Παπαδόπουλος), συνιδρύτρια της οργάνωσης Salvia για τους εγκαυματίες.
