Ακριβώς πέντε ημέρες πριν από τις εκλογές, τα επιτελεία των κομμάτων ετοιμάζονται για το τελικό σπριντ και παράλληλα βρίσκονται σε μία πρώιμη διαδικασία αξιολόγησης των εκλογικών τους στρατηγικών. Οι καμπάνιες έχουν ξεδιπλωθεί και έχουν εφαρμοστεί, είτε πιστά προς τα αρχικά σχέδια είτε με αναγκαίες προσαρμογές ή και με κάποιες αποκλίσεις (αναγκαίες ή άστοχες), αναλόγως και των καθημερινών εξελίξεων.

Υπό αυτούς τους όρους, στο Μαξίμου και στην Πειραιώς, στην Κουμουνδούρου και στη Χαριλάου Τρικούπη μελετούν τις τελευταίες τους κινήσεις, οι οποίες μπορεί και να αποδειχθούν κρισιμότερες από ποτέ.

Σε αυτή την τελική ευθεία όλοι θα επιδιώξουν να αναδείξουν τα δυνατά τους σημεία και, στον βαθμό του εφικτού, να υποβαθμίσουν τις αδυναμίες τους. Επειτα και από την τηλεοπτική αντιπαράθεση των πολιτικών αρχηγών της προηγούμενης εβδομάδας, επιβεβαιώθηκε ότι ένα από εφόδια του Κυριάκου Μητσοτάκη σε αυτή την προεκλογική περίοδο είναι η σαφήνεια των μηνυμάτων και η προβολή μιας ρεαλιστικής προσδοκίας. Ενα από τα αδύναμα σημεία του την ίδια στιγμή παραμένει η χαμηλή δημοφιλία στη νεολαία, την οποία προσπαθεί να προσεγγίσει πλέον μέσω TikTok.

Στην περίπτωση του Αλέξη Τσίπρα θετικά αξιολογείται το επικοινωνιακό του χάρισμα, αλλά και στοιχεία όπως η πρόσβαση πλέον σε ακροατήρια της Βόρειας Ελλάδας, καθώς έχει μετριαστεί το αρνητικό κλίμα που είχε επικρατήσει λόγω της Συμφωνίας των Πρεσπών. Παρά ταύτα, προβληματίζει η χαμηλή συσπείρωση και η απομάκρυνση (και) από τον ΣΥΡΙΖΑ των νεότερων ψηφοφόρων.

Σε ό,τι αφορά τον Νίκο Ανδρουλάκη, ένα από τα θετικά της καμπάνιας του είναι ότι έχει κατορθώσει να θέσει την ατζέντα της συζήτησης, κυρίως με το «ούτε Μητσοτάκης ούτε Τσίπρας», ενώ στα αρνητικά περιλαμβάνεται η απουσία πρωθυπουργικού προφίλ.

Mετάδοση θετικών μηνυμάτων και διαμόρφωση προσδοκιών

Η προεκλογική εκστρατεία του Κυριάκου Μητσοτάκη έχει μέχρι στιγμής εξελιχθεί «γραμμικά». Οι επιλογές ήταν εξ αρχής σαφείς και τιμήθηκαν έως τώρα σχεδόν στο απόλυτο. «“Χαμηλά η μπάλα” και προσοχή έως τις 21 Μαΐου» είχε αποφασιστεί από νωρίς στο Μέγαρο Μαξίμου, σε μια παραλλαγή της τακτικής η οποία ακολουθήθηκε και στις προηγούμενες εκλογές και επιβραβεύτηκε τελικώς με τη νίκη.

Στο επικοινωνιακό και το οπτικοακουστικό σκέλος οι επιλογές είναι προφανείς. Στις πρώτες αυτές εβδομάδες έχει μεταδοθεί μόνο ένα σποτ κλασικού τύπου, με πρωταγωνιστή τον Κυριάκο Μητσοτάκη και θέμα έναν συνοπτικό απολογισμό της προηγούμενης τετραετίας και τις προτεραιότητες του για την επόμενη. Οπως και το 2019, έτσι και στις εφετινές εκλογές επιλέχθηκε εξ αρχής η μετάδοση θετικών μηνυμάτων και η προσπάθεια διαμόρφωσης προσδοκιών.

Οι εντατικοί ρυθμοί της προεκλογικής καμπάνιας διαπιστώνεται ότι είναι επίσης ένα από τα δυνατά σημεία του Πρωθυπουργού. Οι δραστηριότητες και οι μετακινήσεις είναι συνεχείς, οι συνεντεύξεις σε έντυπα, ηλεκτρονικά και ραδιοτηλεοπτικά μέσα, καταιγιστικές και παρά ταύτα δεν έχει υπάρξει μέχρι στιγμής κάποια κάμψη ή εμφανής κόπωση.

Στο πλαίσιο αυτό αποδεικνύεται ότι έγινε και η επιλογή της κλιμακωτής παρουσίασης κάποιων εξαγγελιών, οι οποίες δεν είχαν παρουσιαστεί στο πρόγραμμα της ΝΔ. Ενδεικτικά, η πριμοδότηση της ασφάλισης των κατοικιών, η παροχή των 150 ευρώ στους νέους που συμπληρώνουν το 18ο έτος, η υπό αίρεση δέσμευση για την παράταση του market pass, κ.λπ.

Το αχρείαστo πεδίο αντιπαράθεσης και οι δυσκολίες με τη νεολαία

Ενα από τα αδύναμα σημεία της προεκλογικής παρουσίας του Πρωθυπουργού μέχρι στιγμής ήταν μία απόκλιση από την αποφασισμένη στρατηγική, η οποία και προκάλεσε πρόσκαιρη επικοινωνιακή κάμψη. Αυτό εκδηλώθηκε με τις συνεχείς, έντονες και επίμονες προσωπικές αναφορές του Κυριάκου Μητσοτάκη στον Αλέξη Τσίπρα το προηγούμενο Σαββατοκύριακο.

Παρά το γεγονός ότι ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ ήταν ήδη όμηρος των εμφανών αντιφάσεών του και της προφανούς αδυναμίας σχηματισμού ενός «προοδευτικού μετώπου», οι διαρκείς σχετικές επισημάνσεις από τον ίδιο τον Κυριάκο Μητσοτάκη διαμόρφωναν ένα αχρείαστο πεδίο αντιπαράθεσης, είτε στα συμβατικά μέσα, είτε στα κοινωνικά δίκτυα, το οποίο δεν εξυπηρετούσε τους σχεδιασμούς. Οι σχετικές αξιολογήσεις και επισημάνσεις επανέφεραν την καμπάνια στην αρχική της τροχιά.

Το πλέον «νεωτερικό» στοιχείο της προεκλογικής παρουσίας του Πρωθυπουργού ήταν η αξιοποίηση του Tik Tok. Η ομάδα η οποία έχει αναλάβει τη δημιουργία των σχετικών βίντεο και την ανάρτησή τους γνωρίζει πολύ καλά μία κρίσιμη λεπτομέρεια: Το κοινό που παρακολουθεί τη συγκεκριμένη πλατφόρμα και έχει δικαίωμα ψήφου δεν υπερβαίνει τα 50.000 άτομα και από αυτά είναι αμφίβολο αν ένα αξιόλογο τμήμα επηρεάζεται πολιτικά ή γοητεύεται από τη ΝΔ.

Ωστόσο, η επιλογή να απευθυνθεί ο Κυριάκος Μητσοτάκης σε αυτή την ομάδα και να εμφανίζει μία πιο χαλαρή εκδοχή του δικού του προεκλογικού αγώνα, με χιουμοριστικά στοιχεία και αυτοσαρκαστική διάθεση, κρίθηκε αναγκαία. Αλλωστε, είναι γνωστό στο Μαξίμου και την Πειραιώς ότι η απήχηση στις νεότερες ηλικίες δεν είναι από τα δυνατά σημεία της ΝΔ και του Πρωθυπουργού.

Εξυπνη καμπάνια, γέφυρες με εργαζομένους και Εκκλησία

Το θετικό, όπως παραδέχονται όλοι στον ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, είναι ο πρόεδρός του Αλέξης Τσίπρας που έχει πάρει και κυριολεκτικά στις «πλάτες» του την καμπάνια του ΣΥΡΙΖΑ. Είναι μια ακόμη φορά που το βάρος πέφτει πάνω του λόγω και της επικοινωνιακής ικανότητάς του. Εδώ πολλοί είδαν ως θετικό, αν και αφορά τους εσωτερικούς συσχετισμούς, την απόφαση να ανοίξει εσωκομματικό παιχνίδι με τη σύνθεση της άτυπης εκλογικής επιτροπής, στην οποία συμμετέχουν εκτός από τον Αλ. Τσίπρα ο Μιχάλης Καλογήρου, ο Ευκλείδης Τσακαλώτος, ο Νίκος Παππάς, ο Νίκος Μπίστης, η Ράνια Σβίγκου, ο Γιώργος Βασιλειάδης και ο Γιάννης Ραγκούσης.

Στα συν της προεκλογικής εκστρατείας είναι και το γεγονός ότι σε σύγκριση με το 2019 υπάρχει μεγαλύτερη άνεση κινήσεων στη Βόρεια Ελλάδα, καθώς πριν από τέσσερα χρόνια το κλίμα ήταν περισσότερο αρνητικό λόγω της Συμφωνίας των Πρεσπών. Θετικό στοιχείο είναι η περαιτέρω ενίσχυση των σχέσεων με ομάδες ψηφοφόρων, όπως οι δημόσιοι υπάλληλοι, οι εκπαιδευτικοί κ.ά., ενώ έχει ανοίξει δίαυλο επικοινωνίας που ευελπιστεί να καταγραφεί και στις κάλπες με ελεύθερους επαγγελματίες. Αρκετοί είδαν θετικά ότι σε ορισμένες εκλογικές περιφέρειες και στο ψηφοδέλτιο Επικρατείας υπάρχουν πρόσωπα ενδιαφέροντα που ουσιαστικά τονίζουν ότι και ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ έχει τη δική του «αριστεία».

Πολλοί είδαν ότι η κίνηση να στηθούν γέφυρες με την Εκκλησία θα λειτουργήσει σε πολλές περιπτώσεις θετικά σε ορισμένες εκλογικές περιφέρειες. Ακόμη, στο επικοινωνιακό πεδίο είναι στα θετικά της καμπάνιας του ότι έχει επενδύσει – και αυτό καταγράφεται από το ευρύτερο κλίμα – στις νέες τεχνολογίες, ενώ παράλληλα παίζει πολύ έντονα και το παραδοσιακό «χαρτί» των συγκεντρώσεων και περιοδειών.

Χαμηλή συσπείρωση, μικρή απήχηση στους νέους

Στα αρνητικά της προεκλογικής στρατηγικής του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ μια εβδομάδα πριν από τις εκλογές είναι η χαμηλή συσπείρωση του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ. Καταγράφεται μικρή απήχηση στις νέες ηλικίες και γι’ αυτό υπάρχει και μεγάλη προσπάθεια να πειστούν οι νέοι πρώτα να συμμετάσχουν και δεύτερον να στηρίξουν τον ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ. Αλλο αρνητικό στοιχείο είναι η μη ιδιαίτερη προβολή του προγράμματος του κόμματος, κάτι το οποίο γίνεται τις τελευταίες ημέρες, αλλά έχει χαθεί, όπως λένε πάρα πολλά στελέχη, σημαντικός χρόνος.

Στο πλαίσιο αυτό, ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ για μια ακόμη φορά απολογείται για την κοστολόγηση των μέτρων που προτείνει και απαντά ενοχικά. Η έλλειψη συντροφικότητας που είναι χαρακτηριστική με τις μικρές παρασκηνιακές «μάχες» για τον σταυρό. Εδώ, για πρώτη φορά είναι τόσο έντονο το κλίμα «ο σταυρός στον υποψήφιο βουλευτή πάνω από την ψήφο στο κόμμα».
Τα νέα πρόσωπα στις τηλεοπτικές οθόνες για λογαριασμό του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ είναι ελάχιστα και η «βιτρίνα» δεν άλλαξε πολύ. Πολλοί υποψήφιοι δεν δημιουργούν δυναμική στις τοπικές κοινωνίες και ο λόγος αρκετών είναι ξύλινος.

Ακόμη, αρνητικό είναι το γεγονός ότι η συζήτηση αρκετές φορές μεταφέρθηκε στο παρελθόν, φέρνοντας τον ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ σε θέση άμυνας και όχι επίθεσης. Λανθασμένη ήταν έως πρόσφατα και η στρατηγική έναντι του ΠαΣοΚ και ιδιαίτερα στον Νίκο Ανδρουλάκη να μη δίνονται απαντήσεις αιχμηρές στις επιθέσεις του. Για πολλούς είναι αρνητική και η χρησιμοποίηση συνθημάτων της δεκαετίας του 1980 και του Ανδρέα Παπανδρέου, που δείχνει έλλειψη φαντασίας.

Εβαλε την ατζέντα του στο παιχνίδι, κινείται «κάτω από τα ραντάρ»

«Κάποιοι θα πρέπει να πάνε φυλακή». Η αναφορά του Νίκου Ανδρουλάκη στο debate των πολιτικών αρχηγών για το σκάνδαλο των υποκλοπών συζητιέται μέρες μετά. Και οι δύο πρώτες ερωτήσεις που δέχθηκε ο πρόεδρος του ΠαΣοΚ αφορούσαν το «ούτε Μητσοτάκης ούτε Τσίπρας», την εκλογική του στρατηγική, που επίσης δημιούργησε θόρυβο. Αυτό είναι και το μεγάλο πλεονέκτημα της προεκλογικής εκστρατείας του ΠαΣοΚ. Οτι σε αντίθεση με τις προηγούμενες αναμετρήσεις δεν τρέχει πίσω από την ατζέντα των άλλων. Κατάφερε να βάλει στο τραπέζι και τη δική του.

Ο κ. Ανδρουλάκης, στο debate, δεν θέλησε να εστιάσει στις υποκλοπές, στόχευε στην κωδικοποιημένη παρουσίαση των προγραμματικών του θέσεων. Ενα από τα «συν» του ΠαΣοΚ, όπως εκτιμάται, είναι οι προγραμματικές του θέσεις, «ένα μείγμα μεταρρυθμίσεων και συγκεκριμένων παρεμβάσεων» που, επίσης, δημιουργούν ατζέντα. Παράδειγμα το ζήτημα της στέγασης των νέων. Ο κ. Ανδρουλάκης δεν το έθεσε κατά την προεκλογική περίοδο, το 2023. Ηταν πολύ ψηλά στη λίστα της ατζέντας με την οποία διεκδίκησε την ηγεσία του ΠαΣοΚ, το 2021. Είχε μελετήσει το παράδειγμα της Πορτογαλίας.

Ενα από τα στοιχεία της εκστρατείας είναι οι «κινήσεις κάτω από τα ραντάρ». Καμία μέτρηση δεν «είδε» τη διαφορά των 8 μονάδων από τους αντιπάλους του στον πρώτο γύρο των εσωκομματικών εκλογών στο ΠαΣοΚ, με την οποία «κλείδωσε» τη νίκη του. Αυτή την τακτική ακολουθεί και στις εθνικές εκλογές. Μένει να αποδειχθεί αν πράγματι, όπως λέγεται, το ποσοστό του ΠαΣοΚ είναι πάνω από αυτό που δείχνουν οι δημοσκοπήσεις.

Ελλειψη εμπειρίας του προέδρου, «αμαρτήματα» του παρελθόντος

Το μεγαλύτερο «πλην» του ΠαΣοΚ είναι η ίδια του η εικόνα. Η εικόνα ενός μεγάλου κόμματος που κατέρρευσε εκλογικά υπό το βάρος του «μνημονιακού αμαρτήματος» και αδυνατεί, από τότε, να ανακάμψει και να πρωταγωνιστήσει στο πολιτικό σκηνικό. Η νέα του ηγεσία ανανέωσε σε πολύ μεγάλο βαθμό τις κομματικές οργανώσεις και τα ψηφοδέλτια.

Ο κ. Ανδρουλάκης επέλεξε να βγάλει στην πρώτη γραμμή στελέχη της νέας γενιάς, που όμως χρειάζονται χρόνο για να αποκτήσουν πολιτική υπόσταση και να κριθούν. Το brand ΠαΣοΚ παραπέμπει σε ένα ένδοξο παρελθόν, χρειάζεται όμως δρόμος για να πείσει ότι μπορεί, υπό τη νέα του ηγεσία, να παραπέμψει και σε ένα ελπιδοφόρο μέλλον.

Ενα από τα αδύναμα σημεία είναι η «έλλειψη εμπειρίας» του κ. Ανδρουλάκη. Εχοντας μόλις έναν χρόνο στην ηγεσία του ΠαΣοΚ και εκτός Βουλής ο πρόεδρος του ΠαΣοΚ δεν έχει, όπως επισημαίνεται, την «πρωθυπουργική εικόνα» του Κυριάκου Μητσοτάκη και του Αλέξη Τσίπρα. Δεν είχε παράλληλα, λόγω της απουσίας του από τη Βουλή, τη δυνατότητα της άμεσης σύγκρισης μαζί τους, με εξαίρεση το debate της Τετάρτης.

Εκεί όμως, όπως λέγεται, φάνηκε ότι μπορεί να σταθεί ισάξια απέναντί τους, κέρδισε πόντους. Χρειάζεται όμως χρόνος για να γίνει και η δική του εικόνα «πρωθυπουργήσιμη». «Πλην» θεωρείται και το «χαμένο έδαφος» των τελευταίων μηνών, λόγω της δημοσκοπικής υποχώρησης που ανέκοψε το αρχικό κύμα ενθουσιασμού αλλά και τα ανακλαστικά του κόμματος. Αυτό ίσως έχει να κάνει και με την αποστροφή του κ. Ανδρουλάκη στα επικοινωνιακά πυροτεχνήματα. Αφήνεται έτσι το πεδίο των εντυπώσεων, που έχει τη σημασία του, στη ΝΔ και ειδικά στον ΣΥΡΙΖΑ.