Λίγες εβδομάδες πριν από τις εθνικές εκλογές, το μακρινό 2000, οι δημοσκοπήσεις έδειχναν τη διαφορά του ΠαΣοΚ με τη ΝΔ στα όρια του στατιστικού λάθους. «Ναι, αλλά θα πρέπει να υπολογίσετε ότι το ΠαΣοΚ έχει καλό εκλογικό φίνις» είχε επισημάνει τότε, σε μια φιλική συζήτηση με δημοσιογράφους, ο Κώστας Σημίτης. Αυτό το καλό εκλογικό φίνις αναζητούν ξανά η Χαριλάου Τρικούπη και ο Νίκος Ανδρουλάκης, ως προϋπόθεση διαφυγής από ένα πιεστικό πολιτικό περιβάλλον που ροκανίζει τα δημοσκοπικά ποσοστά του κόμματος.
Από τον Δεκέμβριο του 2001, με την εκλογή της νέας ηγεσίας, το ΠαΣοΚ βρέθηκε πολλές φορές στο επίκεντρο της πολιτικής συζήτησης. Για την αρχική εκρηκτική του άνοδο στις δημοσκοπήσεις που δημιουργούσε την αίσθηση ανατροπής των πολιτικών συσχετισμών, για το σκάνδαλο των υποκλοπών που επέφεραν πλήγμα στην εικόνα της κυβέρνησης και προσωπικά του Κυριάκου Μητσοτάκη, για την υπόθεση Καϊλή που παρέπεμπε σε μελανές σελίδες του παρελθόντος. Ομως, με το «πακέτο Ανδρουλάκη», για πρώτη φορά ύστερα από καιρό, η Χαριλάου Τρικούπη κατάφερε να διαμορφώσει πολιτική ατζέντα, να μεταφέρει, όπως λέγεται, την πίεση που δεχόταν στο μέτωπο των μετεκλογικών συνεργασιών από την εστία του ΠαΣοΚ στην εστία των αντιπάλων του.
«Ξαφνιάστηκα εκείνο το βράδυ. Το πλαίσιο που παρουσίασε ο Ανδρουλάκης, στο σύνολό του, δεν έθετε εν αμφιβόλω τη δυνατότητα μιας κυβέρνησης συνεργασίας με τη ΝΔ, ανατίναζε και τα μαθηματικά της προοδευτικής διακυβέρνησης με τη θέση ότι αποκλείει ως κυβερνητικό εταίρο τον Γιάνη Βαρουφάκη. Ηταν μια κίνηση υψηλού ρίσκου» δηλώνει στο «Βήμα» κορυφαίο στέλεχος του κόμματος. Ποιοι ήταν οι λόγοι που οδήγησαν τον κ. Ανδρουλάκη στην κίνηση αυτή;
Το παρασκήνιο μιας απόφασης
Οι επιτελείς του προέδρου του ΠαΣοΚ αναζητούσαν εδώ και καιρό μια κίνηση που θα έδινε μια «νέα αυτοπεποίθηση» στα στελέχη και στη βάση του κόμματος και θα απαντούσε στην πίεση που δεχόταν από τη ΝΔ και τον ΣΥΡΙΖΑ. Ωστόσο, το πλαίσιο που παρουσίασε ο κ. Ανδρουλάκης δεν ήταν καινούργιο. Η θέση «ούτε Μητσοτάκης ούτε Τσίπρας» είχε διατυπωθεί εδώ και καιρό, χωρίς όμως να προκαλέσει τις σφοδρές αντιδράσεις των τελευταίων ημερών. Τι άλλαξε; Η εξήγηση που δίνουν τα στελέχη της Χαριλάου Τρικούπη για τον «νέο θόρυβο σε μια θέση που είχε ήδη διατυπωθεί» παραπέμπει στο τραγικό δυστύχημα των Τεμπών. Η θέση «ούτε Τσίπρας ούτε Μητσοτάκης» έδειχνε, από την αρχή, τρίτο πρόσωπο για το αξίωμα του πρωθυπουργού. Τότε, όμως, υπήρχε η πεποίθηση και ειδικά στο επιτελείο του Μεγάρου Μαξίμου ότι εύκολα ή δύσκολα η ΝΔ θα κατάφερνε να πετύχει τον στόχο της αυτοδυναμίας. Στο νέο, ρευστό σκηνικό, αποτέλεσμα του τραγικού δυστυχήματος στα Τέμπη, η αυτοδυναμία της ΝΔ έχει γίνει μια ιδιαίτερα δύσκολη υπόθεση. Εκ των πραγμάτων, οι όροι του κ. Ανδρουλάκη για τη συμμετοχή του σε μια κυβέρνηση συνεργασίας αποκτούν άλλη σημασία. Το ΠαΣοΚ, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των επιτελών της Χαριλάου Τρικούπη, αναδεικνύεται πλέον ως ο καθοριστικός παράγοντας της εκλογικής και μετεκλογικής εξίσωσης.
Το ρίσκο αυτή της κίνησης είναι μεγάλο. Μπορεί να φέρει στο εκλογικό ταμείο του ΠαΣοΚ τις κρίσιμες εκείνες μονάδες που θα το οδηγήσουν στο «ισχυρό διψήφιο ποσοστό», όπως εκτιμούν οι επιτελείς της Χαριλάου Τρικούπη, υπάρχει όμως και η πιθανότητα να οδηγήσουν σε μια διαρροή ψήφων και προς την κατεύθυνση της ΝΔ αλλά και προς την κατεύθυνση του ΣΥΡΙΖΑ.
Το βλέμμα σε νέους και αναποφάσιστους
Η απόφαση του κ. Ανδρουλάκη να παρουσιάσει το εκλογικό του πλαίσιο, στο οποίο στη συνέχεια πρόσθεσε και τον εαυτό του ως πιθανό πρωθυπουργό ενός κυβερνητικού σχήματος συνεργασίας, έχει να κάνει με την ανάγνωση των νέων δεδομένων που υπάρχουν μετά τα Τέμπη και ειδικά στον χώρο των αναποφάσιστων. Οι στενοί συνεργάτες του προέδρου του ΠαΣοΚ δεν στέκονται μόνο στη μεγάλη μερίδα των απογοητευμένων από το πολιτικό σύστημα που μετακινήθηκαν στην «γκρίζα ζώνη». Στέκονται και σε ένα άλλο δεδομένο. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις που υπάρχουν, ένα 20%-25% των αναποφάσιστων κινείται μεταξύ της ΝΔ και του ΠαΣοΚ. Αλλο ένα ποσοστό της τάξης του 15% κινείται μεταξύ ΠαΣοΚ και ΣΥΡΙΖΑ. Υπάρχει λοιπόν η δυνατότητα άντλησης εκλογικής δύναμης από αυτή τη δεξαμενή. Παράλληλα, υπάρχει μια προσπάθεια να προσεγγιστούν οι απογοητευμένοι. Από αυτούς, ήδη, το ΠαΣοΚ ζητεί να κάνουν την απογοήτευση αλλά και τον θυμό τους «Απόφαση Αλλαγής». Αυτό ήταν και το πρώτο σύνθημα της Χαριλάου Τρικούπη στην πορεία προς τις κάλπες.
Φυσικά, το τρίπτυχο που παρουσιάστηκε για τις συνεργασίες (ισχυρό ποσοστό, προγραμματικές συγκλίσεις από την πρώτη Κυριακή, τρίτο πρόσωπο για πρωθυπουργός), παρά τον θόρυβο που προκάλεσε, δεν μπορεί να αποτελέσει το όχημα προς τις εκλογές. Ο κ. Ανδρουλάκης για το επόμενο διάστημα έχει επιλέξει «την κατά μέτωπο επίθεση ενάντια στο σύστημα Μητσοτάκη, αλλά θα κρατήσει σαφείς αποστάσεις από τον Αλέξη Τσίπρα».
«Κακοί κυβερνήτες» και οι δύο
Ο πρόεδρος του ΠαΣοΚ θα επιμείνει ότι και οι δύο υπήρξαν «κακοί κυβερνήτες» και θα προβάλει τα δικά του συγκριτικά πλεονεκτήματα. Οτι δεν έχει κυβερνήσει και δεν έχει, σε αντίθεση με τους αντιπάλους του, βλάψει τη χώρα. Ο κ. Ανδρουλάκης θα επιχειρήσει να εμφανιστεί ως ο πολιτικός αρχηγός που πρεσβεύει ένα νέο, αξιοκρατικό μοντέλο διακυβέρνησης, που θέλει να οικοδομήσει μια νέα σχέση εμπιστοσύνης με το εκλογικό σώμα. Θα πρέπει όμως να ξεπεράσει ένα σημαντικό εμπόδιο. Ο ίδιος είναι ένα νέο πρόσωπο, έχει καταφέρει να πετύχει έναν σημαντικό βαθμό ανανέωσης στο κόμμα και στα ψηφοδέλτιά του, αλλά στα μάτια της κοινής γνώμης εξακολουθεί να είναι ένα παλιό κόμμα με ευθύνες για την πορεία και την κατάσταση της χώρας.
Ψηφιακός διάλογος με τους πολίτες
Το αντίδοτο σε αυτή την εικόνα εκτιμάται ότι είναι η προγραμματική επίθεση που σχεδιάζεται για το επόμενο διάστημα. Ο κ. Ανδρουλάκης, όπως αναφέρουν οι στενοί του συνεργάτες, θα ανοίξει τη βεντάλια των παρεμβάσεών του παρουσιάζοντας έναν δεκάλογο προτάσεων που θα αποτελέσουν τις κόκκινες προγραμματικές γραμμές του στην περίπτωση συζητήσεων για κυβέρνηση συνεργασίας. Στο πλαίσιο αυτό, το επόμενο διάστημα θα υπάρξει «ο ψηφιακός διάλογος του προέδρου και στελεχών του κόμματος με τους πολίτες». Εμφαση θα δοθεί στην επικοινωνία με ειδικά κοινά όπως οι νέοι ψηφοφόροι· το πρώτο προεκλογικό σποτ της Χαριλάου Τρικούπη με τίτλο «κάνε τον θυμό Απόφαση Αλλαγής» απευθυνόταν στο κοινό αυτό. Φυσικά δεν θα εγκαταλειφθεί η πεπατημένη των περιοδειών και των ανοιχτών συγκεντρώσεων σε πόλεις της περιφέρειας και στο Λεκανοπέδιο. Ο κ. Ανδρουλάκης θα βρεθεί την Κυριακή των Βαΐων στο Πατριαρχείο και το Σαββατοκύριακο του Θωμά στα Ιεροσόλυμα.
