Σκηνικό επανόδου του διπολισμού στο πολιτικό σύστημα

Ολοκληρώθηκε, λοιπόν, η διαδικασία ανάδειξης ηγεσίας στο ΠαΣοΚ-ΚΙΝΑΛ μετά από μια παρατεταμένη εκλογική περίοδο, η οποία ξεκίνησε από το βράδυ των ευρωεκλογών της 9ης Ιουνίου και ολοκληρώθηκε με την ανανέωση της προεδρικής θητείας του κ. Ανδρουλάκη την Κυριακή 13 Οκτωβρίου 2024. Αυτές οι περίπου εκατό ημέρες εσωκομματικού προεκλογικού αγώνα θα μπορούσαν να έχουν αποβεί καταστροφικές για το ΠαΣοΚ-ΚΙΝΑΛ, όμως αποδείχθηκε ότι ήταν αρκετά αναζωογονητικές και κατά βάση παρήγαγαν θετική δημοσιότητα για το κόμμα, βοηθούσης και της συγκυρίας της κάμψης του ΣΥΡΙΖΑ.

Η επόμενη ημέρα δείχνει ότι πράγματι υπάρχει μια σημαντική πολιτική ευκαιρία για το ΠαΣοΚ-ΚΙΝΑΛ. Οχι μόνο σταθεροποιείται στη δεύτερη θέση (τουλάχιστον δημοσκοπικά), αλλά και αυξάνει περαιτέρω τις επιδόσεις του. Μέσα στο κλίμα «ευφορίας» της επόμενης μέρας, βλέπει να αγγίζει στην εκτίμηση ψήφου το 20% και παρά το ότι απέχει πολύ ακόμα (σχεδόν δέκα μονάδες) από τις επιδόσεις της Νέας Δημοκρατίας, η οποία κινείται πάνω από το 29%, δημιουργεί μια εικόνα επανόδου του κομματικού συστήματος σε συνθήκες διπολισμού (που ίσως προοπτικά να εξελιχθεί και σε δικομματισμό), εφόσον βέβαια το ΠαΣοΚ-ΚΙΝΑΛ καταφέρει να συνεχίσει την ανοδική πορεία και δεν εξαντληθεί στις θετικές εντυπώσεις της μαζικής προσέλευσης ψηφοφόρων και της εκλογής των δύο γύρων. Εξάλλου και στο παρελθόν, όταν ο κ. Ανδρουλάκης εξελέγη για πρώτη φορά στην ηγεσία του κόμματος, είχε δει τα ποσοστά του να ξεπερνούν ακόμη και το 17%, αλλά στη συνέχεια υποχώρησε σταδιακά και σχεδόν γραμμικά.

Σε ό,τι αφορά τη ΝΔ, υπάρχουν αρκετές επισημάνσεις με ενδιαφέρον. Η πρώτη από αυτές είναι ότι η κυβέρνηση και ο Πρωθυπουργός δεν έχουν μπει σε πορεία αμετάκλητης φθοράς. Αντίθετα, βλέπουν τις επιδόσεις τους να βελτιώνονται καθώς ο βαθμός ικανοποίησης από την κυβέρνηση αυξάνεται από το 23% του Σεπτεμβρίου στο 27% τώρα και του Πρωθυπουργού από το 27% στο 31%. Παράλληλα, στο ερώτημα για την αντιλαμβανόμενη καταλληλότητα των πολιτικών αρχηγών για την πρωθυπουργία ο κ. Μητσοτάκης συγκεντρώνει ποσοστό αυθόρμητων αναφορών 29% και ακολουθούν οι κ.κ. Βελόπουλος και Ανδρουλάκης με 6%.

Βέβαια η διαφορά αυτή, που υπερβαίνει τις 20 ποσοστιαίες μονάδες, συντηρείται και εξαιτίας της εσωκομματικής περιπέτειας του ΣΥΡΙΖΑ, ο οποίος έχει μείνει χωρίς ηγεσία εδώ και καιρό και κυρίως είναι ασαφές το τι μέλλει γενέσθαι και ποιο θα είναι το μέλλον του. Ο ΣΥΡΙΖΑ συνεχίζει τις «χαμηλές πτήσεις» σε μονοψήφια νούμερα (στην εκτίμηση ψήφου κινείται στην περιοχή του 9%) και ανταγωνίζεται με το ΚΚΕ και την Ελληνική Λύση για την τρίτη θέση, την οποία τώρα κατέχει η Ελληνική Λύση με οριακές διαφορές.

Κατά τη διάρκεια της έρευνας πεδίου κυριάρχησαν στη δημόσια ατζέντα ο θάνατος του ηγέτη της Χαμάς, του Γιαχία Σινουάρ, αλλά και η επίθεση στην εξοχική κατοικία του Μπενιαμίν Νετανιάχου. Οι πολεμικές συγκρούσεις στη Μέση Ανατολή δείχνουν να επεκτείνονται και οι ανησυχίες για τις επιπτώσεις τους να αυξάνονται. Στην ιεράρχηση των προβλημάτων ήδη φαίνεται μια απότομη άνοδος ανησυχίας για το Μεταναστευτικό.

Παράλληλα, βέβαια, υπάρχει και το Ουκρανικό μέτωπο, και έτσι η έστω και μικρή εντύπωση βελτίωσης των ελληνοτουρκικών σχέσεων στο μέλλον (από 27% τον Σεπτέμβριο σε 31% τώρα) έχει θετικό πρόσημο.

Επίσης, δεν πρέπει να περνά απαρατήρητο ότι η κοινωνική πλειοψηφία έχει μεταστραφεί οριστικά σε σχέση με το παρελθόν και δείχνει να είναι σταθερά τοποθετημένη υπέρ της συμμετοχής της χώρας στο ΝΑΤΟ με ποσοστό 58% (από 56% τον Σεπτέμβριο).

Τα παραπάνω προσλαμβάνουν μεγαλύτερη βαρύτητα μετά την τρομοκρατική επίθεση στις 23/10 στην Τουρκία, που δείχνει ότι η ειρήνη στην περιοχή μας έχει μπει σε δοκιμασία ιστορικών διαστάσεων.

Η χώρα δείχνει να ισορροπεί σε χαμηλότερα επίπεδα αισιοδοξίας τους τελευταίους μήνες. Σειρά ερευνών δείχνουν ότι το θεσμικό εποικοδόμημα χρειάζεται σοβαρές μεταρρυθμίσεις και ιδίως το κομματικό σύστημα μοιάζει να είναι ο «μεγάλος ασθενής», εξ ου και η παρατεταμένη ρευστότητά του.

Παράλληλα, η κοινωνία των 2/3 του παρελθόντος έχει δώσει τη θέση της στην κοινωνία του 1/2. Οι μισοί Ελληνες (50%) νιώθουν «εκτός των τειχών» και αυτό είναι ένα εύρημα που δείχνει μια νέα «σταθερά», μια αίσθηση αποκλεισμού και ανασφάλειας που κυριαρχεί στα χαμηλότερα κοινωνικά στρώματα.

Στις συνθήκες αυτές εκτιμούμε ότι τα ζητούμενα της συμπερίληψης και της εθνικής ομοψυχίας είναι αναγκαίες προϋποθέσεις επιβίωσης της κοινωνίας και της χώρας.

Η εσωστρέφεια και η αυτοαναφορικότητα των ελίτ υποθηκεύουν σοβαρά και αλόγιστα το μέλλον όλων.

Ο κ. Στράτος Φαναράς είναι πρόεδρος & διευθύνων σύμβουλος της Metron Analysis SA.