Ο Αντώνης Σαμαράς αναμενόταν ότι θα ασκήσει έντονη κριτική στην κυβέρνηση, άλλωστε δεν ήταν η πρώτη φορά. Ο ίδιος είχε προϊδεάσει σχετικώς τον στενό και τον ευρύτερο κύκλο συνομιλητών του, καθώς στο διάστημα των τελευταίων μηνών είχε οργανώσει πολλαπλές συναντήσεις και συζητήσεις, οι οποίες παρέμειναν μυστικές.
Στο μυαλό του Αντώνη Σαμαρά: Σε πορεία χωρίς επιστροφή
Για «τέλος της ανοχής» μιλά ο πρώην πρωθυπουργός, Αντώνης Σαμαράς, δείχνοντας ότι έχει διαρρήξει κάθε σύνδεσμο με την κυβέρνηση του Κ. Μητσοτάκη
Παρά ταύτα, το περιεχόμενο της ομιλίας του, ο τόνος και η οξύτητα των εκφράσεων που χρησιμοποίησε, φανέρωσαν κάτι περισσότερο από μία κριτική διάθεση για κυβερνητικές επιλογές και αποφάσεις, με τις οποίες ο ίδιος είχε εξάλλου διαφωνήσει προσφάτως ανοιχτά, είτε με δημόσιες παρεμβάσεις είτε με την ψήφο του στη Βουλή.
Ενδεικτικά των διαθέσεων του πρώην πρωθυπουργού ήταν τα όσα ο ίδιος ανέφερε σε συνομιλητές του, μόλις λίγες ώρες έπειτα από την παρουσία του στο Πολεμικό Μουσείο. Σύμφωνα με πληροφορίες, διευκρίνιζε στον κύκλο του: «Δεν ήταν στόχος μου η αποδόμηση, ο όρος σημαίνει ότι υπάρχει ακόμη ανοχή» ανέφερε, σε μία σαφή ένδειξη ότι έχει διαρρήξει πλέον κάθε σύνδεσμο με την κυβέρνηση και τον Κυριάκο Μητσοτάκη προσωπικά.
Δεν έκρυψε στην ομιλία του ότι βλέπει την πολιτική στροφή προς τα δεξιά σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες ως μία νέα πολιτικο-ιδεολογική τάση, την οποία πάντως δεν επέκρινε, παρά προσπάθησε, αφενός, να δικαιολογήσει και, αφετέρου, να δείξει ότι έστω εν μέρει, υιοθετεί.
Δεν θα σταματήσει
Η κυρίαρχη εκτίμηση στον απόηχο όλων αυτών, είναι ότι ο Αντώνης Σαμαράς δεν θα σταματήσει τις επιθέσεις και ότι η πορεία που έχει χαράξει δεν έχει επιστροφή. Βουλευτές της επιρροής του, κυβερνητικά στελέχη και πολιτικοί παράγοντες, σημειώνουν ότι γνωρίζει πολύ καλά πως ο Πρωθυπουργός δεν πρόκειται να μεταλλαχθεί πολιτικά και θεωρούν ότι επιδιώκει σε πρώτη φάση να δημιουργήσει μία φράξια, έστω και ολιγομελή, με πολύ συγκεκριμένα πολιτικά χαρακτηριστικά στο εσωτερικό της ΝΔ, η οποία θα έχει ελάχιστα σημεία επαφής με τον πολιτικό προσανατολισμό του Κυριάκου Μητσοτάκη και θα εκδηλώνει με κάθε ευκαιρία και αφορμή τη διαφωνία της.
Οι επικριτές του πρώην πρωθυπουργού πάντως ακούγοντας την ομιλία του της προηγούμενης Δευτέρας, θυμήθηκαν την απόπειρα δημιουργίας γεφυρών επικοινωνίας με τη Χρυσή Αυγή το 2014, από τον τότε γενικό γραμματέα της κυβέρνησης και στενό συνεργάτη του, Τάκη Μπαλτάκο.
Αξονας τα εθνικά
Συνέχεια σε αυτή την ένταση, η οποία συνειδητά και βάσει σχεδίου πυροδοτείται όπως εκτιμούν με βεβαιότητα κυβερνητικά στελέχη, θα δίνεται με κάθε ευκαιρία και με βασικούς άξονες τα εθνικά θέματα και με πιθανότερο επόμενο «ραντεβού» την επιλογή του/της υποψηφίου για την Προεδρία της Δημοκρατίας. Ο πρώην πρωθυπουργός ανέφερε ότι δεν διαπραγματεύεται τις θέσεις του επιδιώκοντας υψηλά αξιώματα, υπονοώντας μία δική του υποψηφιότητα, είναι όμως σαφές ότι δεν πρόκειται να ψηφίσει τη σημερινή Πρόεδρο, Κατερίνα Σακελλαροπούλου, εφόσον τελικά προταθεί από τον Κυριάκο Μητσοτάκη για μία δεύτερη θητεία.
Εως ποιο σημείο είναι πιθανό να τραβήξει το σκοινί ο Αντώνης Σαμαράς, είναι το κρίσιμο στοιχείο και ένας σοβαρός λόγος προβληματισμού για το Μέγαρο Μαξίμου. Σημειώνουν πάντως όσοι τον γνωρίζουν ότι εφόσον επιδιώκει κάτι και έχει θέσει κάποιον στόχο, δύσκολα θα κάνει πίσω και δεν θα διστάσει να συνεχίσει να προκαλεί τον Κυριάκο Μητσοτάκη, ακόμη και αν αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε μία ανοιχτή σύγκρουση.
Καμία υποχώρηση στα εθνικά
Διαφορετική είναι η ατμόσφαιρα στον κύκλο του Κώστα Καραμανλή. Ορισμένοι από τους συνομιλητές και πολιτικούς φίλους του εμφανίζονται μάλλον «μουδιασμένοι» έπειτα από την ομιλία του Αντώνη Σαμαρά και είναι ενοχλημένοι από το γεγονός ότι οι ακραίες εκφράσεις και το ύφος της επισκίασαν και σχεδόν υποβάθμισαν τη δική του παρέμβαση.
Πολιτικά στελέχη της ΝΔ υπογραμμίζουν ότι η πολιτική προσέγγιση του Κώστα Καραμανλή διαφέρει αισθητά από την αντίστοιχη του Αντώνη Σαμαρά.
Επισημαίνεται πάντως από το ευρύτερο περιβάλλον του ότι ο πρώην πρωθυπουργός δεν σκοπεύει να απεμπολήσει το προνόμιό του να παρεμβαίνει δημοσίως και να εκφράζει τις απόψεις του, καθώς αυτός ήταν και ένας από τους λόγους για τους οποίους επέλεξε να μην είναι πλέον υποψήφιος βουλευτής της ΝΔ.
Παρά ταύτα, η πλευρά των «καραμανλικών» επιμένει ότι δεν τίθεται ζήτημα πολιτικής σύμπλευσης με τον Αντώνη Σαμαρά και πάντως ότι κάτι τέτοιο δεν περιλαμβάνεται στους σχεδιασμούς της.
Ομως ταυτόχρονα, διαμηνύεται ότι δεν πρόκειται να υπάρξει κάποια υποχώρηση του Κώστα Καραμανλή από τις θέσεις του, με βασική προτεραιότητα τις παρεμβάσεις για τα εθνικά θέματα.
Από τους ίδιους κύκλους τονίζεται εμφατικά ότι ο πρώην πρωθυπουργός ούτε καθ’ υπόνοια δεν επιθυμεί να ταυτιστεί με τις ακραίες τοποθετήσεις του Αντώνη Σαμαρά, ενώ επισημαίνεται ότι οι αντιλήψεις των δύο πρώην πρωθυπουργών για τη δεξιά ιδεολογική ταυτότητα της ΝΔ διαφέρουν σε σημαντικό βαθμό.
Στο μυαλό του Κώστα Καραμανλή: Καμία υποχώρηση στα εθνικά
Το «μούδιασμα» των «καραμανλικών» για την τοποθέτηση Σαμαρά και το σενάριο για την Προεδρία της Δημοκρατίας
Διαφορετική είναι η ατμόσφαιρα στον κύκλο του Κώστα Καραμανλή. Ορισμένοι από τους συνομιλητές και πολιτικούς φίλους του εμφανίζονται μάλλον «μουδιασμένοι» έπειτα από την ομιλία του Αντώνη Σαμαρά και είναι ενοχλημένοι από το γεγονός ότι οι ακραίες εκφράσεις και το ύφος της επισκίασαν και σχεδόν υποβάθμισαν τη δική του παρέμβαση.
Πολιτικά στελέχη της ΝΔ υπογραμμίζουν ότι η πολιτική προσέγγιση του Κώστα Καραμανλή διαφέρει αισθητά από την αντίστοιχη του Αντώνη Σαμαρά.
Επισημαίνεται πάντως από το ευρύτερο περιβάλλον του ότι ο πρώην πρωθυπουργός δεν σκοπεύει να απεμπολήσει το προνόμιό του να παρεμβαίνει δημοσίως και να εκφράζει τις απόψεις του, καθώς αυτός ήταν και ένας από τους λόγους για τους οποίους επέλεξε να μην είναι πλέον υποψήφιος βουλευτής της ΝΔ.
Παρά ταύτα, η πλευρά των «καραμανλικών» επιμένει ότι δεν τίθεται ζήτημα πολιτικής σύμπλευσης με τον Αντώνη Σαμαρά και πάντως ότι κάτι τέτοιο δεν περιλαμβάνεται στους σχεδιασμούς της.
Ομως ταυτόχρονα, διαμηνύεται ότι δεν πρόκειται να υπάρξει κάποια υποχώρηση του Κώστα Καραμανλή από τις θέσεις του, με βασική προτεραιότητα τις παρεμβάσεις για τα εθνικά θέματα.
Από τους ίδιους κύκλους τονίζεται εμφατικά ότι ο πρώην πρωθυπουργός ούτε καθ’ υπόνοια δεν επιθυμεί να ταυτιστεί με τις ακραίες τοποθετήσεις του Αντώνη Σαμαρά, ενώ επισημαίνεται ότι οι αντιλήψεις των δύο πρώην πρωθυπουργών για τη δεξιά ιδεολογική ταυτότητα της ΝΔ διαφέρουν σε σημαντικό βαθμό.
Η Προεδρία της Δημοκρατίας
Το ερωτηματικό της Προεδρίας της Δημοκρατίας αιωρείται πάντως και πάνω από το όνομα του Κώστα Καραμανλή. Κανείς δεν μπορεί να διαβεβαιώσει για τις πραγματικές του επιδιώξεις και φιλοδοξίες, καθώς η απόφασή του να μην είναι υποψήφιος με τη ΝΔ στις περυσινές εκλογές συνοδευόταν από επισημάνσεις ότι αυτή δεν σήμαινε και τον πολιτικό παροπλισμό του.
Είναι πάντως σαφές ότι έπειτα από τη μετωπική επίθεση στον Κυριάκο Μητσοτάκη το καλοκαίρι του 2022 για την υπόθεση των υποκλοπών, ο πρώην πρωθυπουργός ήταν πολύ πιο συγκρατημένος και απέφυγε την οξύτητα και τις ακρότητες. Αυτό ήταν αισθητό και στην ομιλία του της προηγούμενης Δευτέρας, στην οποία υπήρχαν αιχμές, δίχως όμως να προσφέρουν αφορμές για εντάσεις με το Μέγαρο Μαξίμου.
Πολιτικοί παρατηρητές δίνουν πάντως έμφαση στην ευρύτερη πολιτική ατζέντα του Κώστα Καραμανλή, στην οποία κυριαρχεί ο ευρωσκεπτικισμός και ταυτόχρονα η επιφυλακτικότητα για την πλήρη και αδιαπραγμάτευτη πρόσδεση της Ελλάδας στο νατοϊκό άρμα. Οι ίδιες πηγές επισημαίνουν ότι και μόνο αυτά τα στοιχεία διαμορφώνουν μία συνθήκη πολιτικής απόστασης από τον Κυριάκο Μητσοτάκη και περιορίζουν τις πιθανότητες μιας συνεννόησης, σε περίπτωση κατά την οποία ο Πρωθυπουργός θα αναζητήσει κάποιο πρόσωπο με κεντροδεξιό πολιτικό προφίλ για την Προεδρία της Δημοκρατίας.
Εκτιμάται πάντως εν όψει αυτών ότι παρά τη μετριοπαθέστερη διάθεσή του σε σχέση με τον Αντώνη Σαμαρά, ο Κώστας Καραμανλής δεν θα εγκαταλείψει τις πολιτικές παρεμβάσεις.
Τι απαντά το Μαξίμου στις επιθέσεις
Παρά τους χαμηλούς τόνους και την αποφυγή σχολιασμού των ομιλιών του Κώστα Καραμανλή και (κυρίως) του Αντώνη Σαμαρά, στο Μέγαρο Μαξίμου και στο στενό περιβάλλον του Πρωθυπουργού επικρατεί ένταση, προβληματισμός και εκνευρισμός. Η σπασμωδική αντίδραση με τον πολιτικά «άσφαιρο» ανασχηματισμό φαίνεται ότι περισσότερα προβλήματα δημιούργησε παρά έλυσε, αφού δημιούργησε μία νέα ομάδα δυσαρεστημένων βουλευτών, οι οποίοι δεν διστάζουν να εκδηλώσουν τις διαθέσεις τους.
Πρώτο μέλημα θα είναι ο κατευνασμός των παραπόνων και για τον λόγο αυτόν θα επιχειρηθεί μία μεθοδική προσέγγιση των βουλευτών κατά ομάδες, καθώς και μία πιο προσεκτική παρακολούθηση της δραστηριότητας και της κινητικότητας στο εσωτερικό της ΚΟ.
Παρά ταύτα, στο στενό περιβάλλον του Πρωθυπουργού φτάνουν σήματα και ενδείξεις ότι για μία έστω περιορισμένη αλλά αριθμητικά κρίσιμη ομάδα βουλευτών, οι ψυχολογικοί δεσμοί με την κυβέρνηση έχουν διακοπεί.
Η συνθήκη επιβαρύνεται από τη γενικότερη ατμόσφαιρα και την αίσθηση ότι θα είναι δύσκολη μία θεαματική ανάκαμψη της ΝΔ στα επίπεδα του 40%, κάτι που θα κάνει δύσκολη την επανεκλογή όλων των βουλευτών.
Ο Πρωθυπουργός παρακολουθεί πλέον υπό διαφορετικό πρίσμα τη στάση των βουλευτών και σύμφωνα με πληροφορίες εξετάζει το αν, με ποιον τρόπο και σε ποιον χρόνο θα απαντήσει στις επιθέσεις τις οποίες δέχεται και κυρίως στον Αντώνη Σαμαρά.
Στο Μέγαρο Μαξίμου πάντως φτάνουν και μηνύματα σύμφωνα με τα οποία ο αναβρασμός στο εσωτερικό της ΚΟ ενδέχεται να μην κοπάσει και τόσο εύκολα ή σύντομα.
Ο Μάριος Σαλμάς θεωρείται ήδη «αποσυνάγωγος» και πρώτος υποψήφιος για διαγραφή με την πρώτη αφορμή, έπειτα από τα προσβλητικά του σχόλια στη συνεδρίαση της ΚΟ, ενώ υπάρχουν πληροφορίες ότι ορισμένοι βουλευτές, είτε προσκείμενοι στον Αντώνη Σαμαρά είτε και εμφανιζόμενοι ως «καραμανλικοί», θα ήταν διατεθειμένοι ακόμη και να ανεξαρτητοποιηθούν.
Παρ’ όλα αυτά, έχουν γίνει εισηγήσεις ώστε να διατηρηθεί η ψυχραιμία και να αποφευχθούν οι βεβιασμένες κινήσεις και οι διαγραφές, καθώς εκτιμάται ότι υπό τις παρούσες συνθήκες θα μπορούσε να επιβαρύνουν περισσότερο το κλίμα.
Βουλευτικά στρατόπεδα στην ΚΟ
Στην ΚΟ ομάδα της ΝΔ επικρατεί μία πρωτοφανής, για τα δεδομένα των τελευταίων ετών, αναστάτωση έπειτα από τις ευρωεκλογές. Η πρόσφατη συνεδρίαση και οι ομιλίες Καραμανλή – Σαμαρά επέδρασαν ως θρυαλλίδες. Eίναι χαρακτηριστικός ο τρόπος με τον οποίο πολλοί έχουν «απελευθερωθεί» και μιλούν ανοιχτά και δίχως περιστροφές, με εμφανή κριτική διάθεση έναντι του Μεγάρου Μαξίμου και του πρωθυπουργικού περιβάλλοντος.
Σε συνέχεια αυτών, ειδικώς οι βουλευτές οι οποίοι θέλουν να εμφανίζονται ως «ομάδα Σαμαρά», αναμένεται ότι θα οργανώσουν με διαφορετικό τρόπο την κοινοβουλευτική τους παρουσία και τις δημόσιες παρεμβάσεις τους, θεωρώντας ότι διαθέτουν πλέον πολιτική κάλυψη και βάση για την άσκηση κριτικής σε πρόσωπα και κυβερνητικές επιλογές.
Κριτική
Η στάση αυτή αναμένεται να εκδηλωθεί είτε με παρεμβάσεις στο κοινοβούλιο είτε με συνεντεύξεις και αρθρογραφία, όπου θα διατυπώνεται κριτική με ιδεολογικού τύπου επιχειρήματα ή προσχήματα.
Τέτοιες διαθέσεις διαπιστώνονται κατά βάση στις τάξεις των βουλευτών οι οποίοι ταυτίζονται με τον πρώην πρωθυπουργό και εκδηλώθηκαν στην ψηφοφορία του νομοσχεδίου για τον γάμο των ομοφύλων. Σε αυτή τη μέχρι πρότινος άτυπη ομάδα συγκαταλέγονται βουλευτές όπως οι Μάριος Σαλμάς, Μίλτος Χρυσομάλλης, Ανδρέας Κατσανιώτης κ.ά., καθώς και ο Κώστας Καραγκούνης, ο οποίος ωστόσο δεσμεύεται πλέον πολιτικά, αφού εντάχθηκε στο κυβερνητικό σχήμα στον πρόσφατο ανασχηματισμό, ως υφυπουργός Εργασίας.
Γεγονός είναι ότι στο εσωτερικό της ΚΟ της ΝΔ παρατηρείται πλέον μία κινητικότητα, η οποία, είτε έχει προσωπικά κίνητρα και οφείλεται στο αίσθημα παραγκωνισμού των βουλευτών από το Μέγαρο Μαξίμου είτε έχει ιδεολογικό πρόσχημα, διαμορφώνει μία νέα συνθήκη για την κυβερνητική πλειοψηφία. Η εξέλιξη θα κριθεί μέχρις ενός σημείου από το κατά πόσον θα βελτιωθεί η επικοινωνία του Πρωθυπουργού και των συνεργατών του με την ΚΟ, για την οποία δεσμεύτηκε ο Κυριάκος Μητσοτάκης. Είναι πάντως σαφές ότι με τα νέα δεδομένα, γνώμονας για τη στάση των βουλευτών θα είναι η επανεκλογή τους και ο τρόπος με τον οποίο καθένας και καθεμία θεωρεί ότι θα την επιτύχει.
