Τέσσερις εβδομάδες μετά τις ευρωεκλογές και το κομματικό σύστημα φαίνεται να βιώνει, χωρίς υπερβολή, συνθήκες πρωτοφανούς στα μεταπολιτευτικά χρονικά ρευστοποίησης. Αυτή την ώρα δεν υπάρχει κόμμα και ηγεσία που να μην αντιμετωπίζει εσωτερικές αμφισβητήσεις, συγκρούσεις και αναζητήσεις.
Το αποκαρδιωτικό για τους περισσότερους εκλογικό αποτέλεσμα της 9ης Ιουνίου σε συνδυασμό με την τεράστια αποχή του 60% των ψηφοφόρων, έδρασε σαν καταλύτης γεγονότων και εξελίξεων. Η αδιατάρακτη, μέχρι πρότινος, κομματική λίμνη συγκλονίζεται πλέον από εντάσεις και πλήθος διεκδικήσεων.
Κυβερνώντες και αντιπολιτευόμενοι καλούνται να επανεκτιμήσουν πολιτικές και σχέδια, να αποδεχθούν αναθεωρήσεις και προσαρμογές ικανές να επιτρέψουν την επαναπροσέγγιση του εκλογικού σώματος, που δείχνει απογοητευμένο, αδιάφορο και απομακρυσμένο από ηγέτες, κόμματα και σχήματα της πολιτικής.
Ανεκπλήρωτες προσδοκίες
Κοινώς, οι όποιες δυναμικές του πρόσφατου παρελθόντος έχουν καταρρεύσει και οι εκφραστές τους δεν δύνανται να αναγεννήσουν τις προσδοκίες, ούτε να υποσχεθούν καλύτερες μέρες. Και αυτό γιατί καταναλώθηκαν ταχέως, μην αποδίδοντας τα αναμενόμενα.
Με πρώτη και καλύτερη την κυβερνώσα Νέα Δημοκρατία, η οποία παρότι διατηρεί την πρωτοκαθεδρία της, δεν συγκινεί, ούτε μοιάζει ικανή να πείσει και να κινητοποιήσει τους πολίτες. Πληρώνει ο Κυριάκος Μητσοτάκης τις καλλιεργηθείσες από τον ίδιο υπέρμετρες μεταπανδημικές προσδοκίες. Καταδιώκεται και αμφισβητείται πλέον ο Πρωθυπουργός επειδή εκείνες οι προσδοκίες που πέρσι το καλοκαίρι τού προσέφεραν τη μεγάλη διπλή νίκη παραμένουν σε μεγάλο βαθμό ανεκπλήρωτες. Ούτε τις υπεσχημένες μεγάλες διαρθρωτικές αλλαγές προώθησε ούτε εξαιρετικά υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης επέτυχε, που τα εισοδήματα θα βελτίωναν και την αγορά εργασίας θα καθιστούσαν πιο κινητική, ούτε βεβαίως στις επίμαχες και προβληματικές ζώνες της Παιδείας και της Υγείας επενέβη δυναμικά, ώστε να κάνει τη διαφορά και να επιχειρηματολογεί με αξιώσεις υπερασπιζόμενος το κυβερνητικό έργο.
Η αμφισβήτηση του Μητσοτάκη
Δεν χωρεί αμφιβολία πλέον ότι ο Κ. Μητσοτάκης αμφισβητείται εντόνως από τις συντηρητικές και παραδοσιακές εκδοχές του κόμματός του.
Ο Αντώνης Σαμαράς διεκδικεί επιστροφή στις ρίζες και στις παραδοσιακές αξίες της λαϊκής Δεξιάς, να τοποθετηθεί εναντίον του «ακραίου» δικαιωματισμού και να αποκοπεί από το Κέντρο. Και ο Κώστας Καραμανλής του ζητάει να μετακινηθεί στην εξωτερική πολιτική, να αποφύγει την προσέγγιση με την Τουρκία, να γίνει πιο αυστηρός έναντι των Αλβανών και των Βορειομακεδόνων και μαζί να πάψει να είναι απόλυτα προσδεδεμένος στον ακραίο ατλαντισμό και αντιθέτως να αναβιώσει στοιχεία της λεγόμενης πολυδιάστατης εξωτερικής πολιτικής.
Θυμίζει η τρέχουσα διπλή αμφισβήτηση την εσωκομματική «τρόικα» του 1992, όταν τρεις επιφανείς υπουργοί, οι Μιλτιάδης Εβερτ, Αθανάσιος Κανελλόπουλος και Σταύρος Δήμας, αμφισβήτησαν ευθέως με δημόσιες τοποθετήσεις τους την οικονομική πολιτική της κυβέρνησης του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη και στη συνέχεια παραιτήθηκαν προκειμένου να συγκροτήσουν ένα ισχυρό μέτωπο εσωκομματικής αντιπολίτευσης, που είναι αλήθεια πως έφθειρε την κυβέρνηση και επέτρεψε στον νεαρό τότε Αντώνη Σαμαρά να προπαρασκευάσει και να επιχειρήσει λίγο αργότερα, με αφορμή το Μακεδονικό, τη μεγάλη ρήξη και πτώση της κυβέρνησης του πατέρα του σημερινού Πρωθυπουργού.
Το σενάριο του αιφνιδιασμού
Προφανώς δεν υπάρχουν αναλογίες με εκείνη την εποχή. Ωστόσο η εκδηλωθείσα διπλή αμφισβήτηση που δέχθηκε τις προηγούμενες μέρες ο Κυριάκος Μητσοτάκης έχει στοιχεία και ταιριάζει απολύτως με τις παραδόσεις των εσωκομματικών συγκρούσεων στη Νέα Δημοκρατία. Σε κάθε περίπτωση ο Κ. Μητσοτάκης δεν μπορεί να την προσπεράσει σφυρίζοντας αδιάφορα και επιμένοντας στο μοτίβο της πολιτικής που εφαρμόζει. Πολύ περισσότερο όταν ακόμη και υπουργοί του δηλώνουν ότι πολλά από όσα ακούστηκαν στο Πολεμικό Μουσείο την περασμένη Δευτέρα τους βρίσκουν σύμφωνους.
Οι περισσότεροι προβλέπουν ότι θα αναγκασθεί εκ των συνθηκών να προσαρμοσθεί ενσωματώνοντας στοιχεία της κριτικής των δύο, χωρίς ωστόσο να αποστεί της κεντροδεξιάς φυσιογνωμίας του κόμματός του. Και αυτό γιατί, όπως λέει και ένας υπουργός του, «εάν ο κ. Μητσοτάκης προσβάλει ένα από τα βασικά στοιχεία και χαρακτηριστικά της πολιτικής του, η Νέα Δημοκρατία θα πάψει να είναι κυβερνώσα».
Αν τώρα αισθανθεί ότι δεν υπάρχει πεδίο επαφής και συνεννόησης και διαπιστώσει ότι επιχειρείται η απομόνωση και η περιθωριοποίησή του, δεν θα διστάσει εκμεταλλευόμενος και την κρίση της αντιπολίτευσης να αιφνιδιάσει, προσφεύγοντας σε πρόωρες κάλπες, παρά τους όρκους που έδωσε την περασμένη Τρίτη στο συνέδριο του Economist για εκλογές το 2027, στο τέλος της τετραετίας.
Γολγοθάς στο ΠαΣοΚ
Από εκεί και πέρα βέβαια το χάος. Στο ΠαΣοΚ οι υποψήφιοι για την προεδρία του κόμματος έφθασαν τους επτά και δεν αποκλείεται μέχρι τις 6 Οκτωβρίου να εμφανιστούν και άλλοι, δημιουργώντας ατμόσφαιρα ιλαροτραγωδίας.
Οπως και να έχει, όποιος και αν εκλεγεί, το ΠαΣοΚ θα εξέλθει κατά πάσα βεβαιότητα τραυματισμένο από αυτή την εσωκομματική εκλογική διαδικασία και η νέα ηγεσία θα πρέπει να περάσει Γολγοθά αντίστοιχο εκείνου που πέρασαν τόσο ο Ευάγγελος Βενιζέλος όσο και η Φώφη Γεννηματά προκειμένου να το κρατήσουν ζωντανό.
Ο ΣΥΡΙΖΑ προς περιθωριοποίηση
Στον ΣΥΡΙΖΑ επίσης η κρίση θα διατηρηθεί έντονη και δύσκολα αναστρέψιμη θα είναι η πορεία του προς την περιθωριοποίηση. Ο Στέφανος Κασσελάκης πιεζόμενος θα σκληραίνει τη στάση του και με τον καιρό θα χάνει υποστηρικτές και συμμάχους. Ηδη, όπως αναφέρουν σχετικές πληροφορίες, το ταξίδι του στην Αμερική δεν απέδωσε τα αναμενόμενα και κατά τα φαινόμενα δεν βρήκε ή καλύτερα δεν έλαβε την υποστήριξη που ανέμενε.
Κοινή είναι η πεποίθηση στους κύκλους του ΣΥΡΙΖΑ και της Αριστεράς ότι θα κάνει ό,τι περνά από το χέρι του προκειμένου να συντηρήσει την ηγεσία του, αλλά τίποτε δεν βεβαιώνει ότι δεν θα αποφύγει μια ακόμη διάσπαση, με πιθανές αποχωρήσεις βουλευτών, οι οποίες θα του κοστίσουν ακόμη και την προνομία του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Οπως και να έχει ο Στ. Κασσελάκης αισθάνεται την πίεση και την αμφισβήτηση και βεβαίως πιστεύει ότι δεν φταίει εκείνος και τα καμώματά του, παρά οι άλλοι… Με πρώτο βεβαίως, πάντα κατά την εκτίμησή του, τον Αλέξη Τσίπρα, τον οποίο πλέον έχει αναγάγει σε μέγα εχθρό και υπονομευτή της ηγεσίας του.
Ο τελευταίος πάντως με άλλα απασχολείται. Την περασμένη Παρασκευή ο Αλ. Τσίπρας επρόκειτο να ταξιδέψει στη Νότια Γαλλία, προκειμένου να συμμετάσχει στις εμβληματικές θερινές «συναντήσεις πολιτικών και οικονομολόγων», όπου σημαίνοντα πρόσωπα της γαλλικής πολιτικής και οικονομίας συζητούν με παράγοντες της ευρωπαϊκής και διεθνούς πολιτικής για το μέλλον και ιδιαιτέρως γι’ αυτή την ολοένα και κρισιμότερη ώσμωση της πολιτικής με την οικονομία. Το ενδιαφέρον είναι ότι ο κ. Τσίπρας είναι ο μόνος Ελληνας που προσεκλήθη και μάλιστα του ζητήθηκε να επιλέξει αυτός με ποιον θα συνομιλήσει. Και εκείνος επέλεξε τον 80χρονο διανοητή, άλλοτε σύμβουλο του προέδρου Μιτεράν, Ζακ Αταλί, προκειμένου να συζητήσουν για τα φλέγοντα θέματα του καιρού μας.
