Το πρόσφατο περιστατικό με τους 38 (Σύρους και Παλαιστίνιους) μετανάστες στον Εβρο και οι πολλαπλές «γκρίζες» πτυχές του έκρουσαν τον κώδωνα του κινδύνου στην Αθήνα, καθώς επανέφεραν στο προσκήνιο την απόπειρα εργαλειοποίησης του Μεταναστευτικού από την Τουρκία τον Μάρτιο του 2020.
Η προσπάθεια της Αγκυρας να τοποθετήσει τον Εβρο σε κεντρικό σημείο του ελληνοτουρκικού καμβά (μία περιοχή ιδιαίτερης στρατηγικής σημασίας λόγω και της αναβάθμισης της Αλεξανδρούπολης στους δυτικούς/νατοϊκούς σχεδιασμούς) οδήγησε στη συνεδρίαση του Κυβερνητικού Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας (ΚΥΣΕΑ) την περασμένη Τρίτη.
Οι αποφάσεις και τα ερωτήματα
Η απόφαση να επεκταθεί σταδιακά ο φράχτης σε όλο το μήκος του Εβρου «κατά προτεραιότητα σε επίμαχα σημεία» και συνάμα να αναβαθμιστούν και να ενισχυθούν τα μέσα επιτήρησης στη χερσαία ελληνοτουρκική μεθόριο κρίθηκε ως απαραίτητη. Τα βασικά ερωτήματα που εξετάστηκαν στο ΚΥΣΕΑ υπήρξαν δύο: Επρόκειτο η Ελλάδα να βρεθεί αντιμέτωπη με μια μαζική απόπειρα εισόδου μεταναστών στην επικράτειά της, όπως τον Φεβρουάριο – Μάρτιο του 2020; Αν ναι, πώς θα διαχειριζόταν την κατάσταση;
Σύμφωνα με τον υπουργό Προστασίας του Πολίτη Τάκη Θεοδωρικάκο, το πρώτο 20ήμερο του Αυγούστου επιχείρησαν να εισέλθουν στη χώρα μέσω του Εβρου 25.000 μετανάστες. Οι ελληνικές αρχές πραγματοποιούν καθημερινά 1.500-1.700 αποτροπές στην περιοχή σημείωσε (μιλώντας στο Mega) ο υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου Νότης Μηταράκης, ξεκαθαρίζοντας ότι η Ελλάδα «δεν θα γίνει η κερκόπορτα της Ευρώπης».
Αρμόδιες πηγές που μίλησαν στο «Βήμα» υπογράμμιζαν ότι η πίεση στον Εβρο με την ώθηση μεταναστών από την Τουρκία προς την ελληνική επικράτεια έχει ενταθεί εδώ και αρκετούς μήνες. Ως εκ τούτου, διερωτώντο οι ίδιες πηγές γιατί δεν πραγματοποιήθηκε νωρίτερα συνεδρίαση του ΚΥΣΕΑ. Μέχρι στιγμής, η μεταναστευτική πίεση δεν έχει τα χαρακτηριστικά του 2020, δηλαδή δεν είναι εστιασμένη σε ένα σημείο αλλά σε όλο το μήκος του ποταμού, κάτι που βέβαια καθιστά πιο δύσκολη τη δουλειά των Αρχών.
Ο υπουργός Προστασίας του Πολίτη Τάκης Θεοδωρικάκος προσέρχεται στη συνεδρίαση του ΚΥΣΕΑ την περασμένη Τρίτη. Σύμφωνα με τον υπουργό, το πρώτο 20ήμερο του Αυγούστου επιχείρησαν να εισέλθουν στη χώρα μέσω του Εβρου 25.000 μετανάστες
Η «φάμπρικα» και το… λάθος
Γιατί το περιστατικό με τους 38 κινητοποίησε το Μέγαρο Μαξίμου; Η ανησυχία που υπάρχει, σύμφωνα με ανώτερους κυβερνητικούς αξιωματούχους, είναι να μη γίνει «φάμπρικα» με παρόμοια περιστατικά. «Δηλαδή να μη βρουν οι Τούρκοι νέα σημεία όπου θα πηγαίνουν να αφήνουν τους μετανάστες ώστε να αναγκάζουν την Ελλάδα να πραγματοποιεί επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης» σημείωναν οι ίδιες πηγές. «Την τελευταία φορά (σ.σ.: με τους 38)», πρόσθεταν, «οι Τούρκοι έκαναν λάθος και τους άφησαν σε τμήμα της επικράτειάς τους».
Εν προκειμένω, υπάρχουν διφορούμενες εκτιμήσεις. Τοποθέτησαν εκ παραδρομής (λόγω της ιδιομορφίας του ποταμού) οι λαθροδιακινητές (ενδεχομένως, με την ανοχή των τουρκικών αρχών) τους μετανάστες σε νησίδα που ανήκει στην Τουρκία ή επρόκειτο για μια σκόπιμη ενέργεια, ώστε μετά τη διεθνοποίηση του εγκλωβισμού των μεταναστών να αναγκαστεί η Ελλάδα να στείλει προσωπικό για να τους σώσει, ουσιαστικά εντός τουρκικού εδάφους, με ό,τι αυτό συνεπάγεται; Διπλωματικοί αξιωματούχοι άφηναν ανοιχτό το δεύτερο σενάριο, παραπέμποντας στην υπόθεση των Μητρετώδη και Κούκλατζη. Ηταν Μάρτιος του 2018, όταν οι δύο στρατιωτικοί κατά τη διάρκεια πεζής περιπόλου στον Εβρο εισήλθαν κατά λάθος (για λίγα μέτρα) εντός τουρκικής επικράτειας με αποτέλεσμα να συλληφθούν με την κατηγορία της κατασκοπείας και να κρατηθούν επί πέντε μήνες.
Τι (δεν) έδειξαν οι κάμερες
Η γενικότερη αίσθηση που τείνει να διαμορφωθεί τόσο στο Μέγαρο Μαξίμου όσο και στα αρμόδια υπουργεία είναι ότι η υπόθεση των 38 ήταν μάλλον στημένη και ενορχηστρωμένη από την Αγκυρα.
«Οι 38 δεν υπήρξαν ποτέ στη νησίδα. Το θερμικό φορτίο 2-3 ατόμων ίσως δεν το έπιαναν οι κάμερες. Αλλά 40 ατόμων το πιάνουν. Οι Τούρκοι έστειλαν δύο ανθρώπους στη νησίδα για να πάρουν τις ΜΚΟ και να δημιουργηθεί ζήτημα» δήλωσε ανώτερος κυβερνητικός αξιωματούχος, χαρακτηρίζοντας τα όσα συμβαίνουν στον Εβρο ως μια «καλοστημένη «μπίζνα» με πολλές προεκτάσεις» που δημιουργεί πρόβλημα στην Ελλάδα.
Η πεντάχρονη και η άρνηση
Σε αυτή την εκτίμηση φαίνεται ότι συντείνουν και τα σχετικά με την είδηση του θανάτου πεντάχρονης από τσίμπημα σκορπιού. «Δεν υπάρχει μάνα στον κόσμο που θα δάγκωνε το παιδί της σκορπιός και δεν θα το έπαιρνε να το περάσει είτε από τη μία είτε από την άλλη πλευρά. Ελλάδα και Τουρκία απείχαν αμφότερες 15 μέτρα από τη νησίδα και το ύψος του νερού ήταν μέχρι μισό μέτρο» υποστήριζαν οι ίδιες πηγές.
Στο πλαίσιο αυτό, απορίες προκαλεί το γεγονός ότι οι ελληνικές αρχές πρότειναν στους γονείς της 5χρονης να γίνουν όλες οι απαραίτητες ενέργειες προκειμένου να μεταφερθεί το (νεκρό) παιδί τους από την τουρκική νησίδα και να ταφεί με τον προσήκοντα τρόπο στο μουσουλμανικό νεκροταφείο της Κομοτηνής, αλλά εκείνοι αρνήθηκαν. Το γιατί παραμένει άγνωστο.
Εντός της τουρκικής επικράτειας οι επίμαχες νησίδες
Σχετικά με το ζήτημα της κυριαρχίας των δύο νησίδων όπου φέρονταν να βρίσκονται οι μετανάστες, σύμφωνα με στοιχεία των οποίων έχει γίνει κοινωνός «Το Βήμα» από αστυνομικές και στρατιωτικές πηγές αλλά και από χάρτες του Κτηματολογίου (το οποίο επικαλέστηκε ο ΣΥΡΙΖΑ για να… στοιχειοθετήσει σχετική κοινοβουλευτική ερώτηση), αμφότερες βρίσκονται καθαρά εντός της τουρκικής επικράτειας.
Η διττή ανάγνωση για τα κίνητρα της Αγκυρας
Αποτιμώντας τα όσα συνέβησαν στον Εβρο, κυβερνητικοί αξιωματούχοι έκαναν διττή ανάγνωση. Αφενός σημείωναν ότι η Αγκυρα επιθυμεί να ενοχλήσει την Ελλάδα (και την Ευρώπη) για το Προσφυγικό, αφετέρου προσέθεταν ότι θέλει να αναδείξει στο εσωτερικό της ότι προσπαθεί να είναι δραστήρια στο θέμα της αποχώρησης των Σύρων από το έδαφός της, η παρουσία των οποίων έχει αναχθεί σε πολιτικό πρόβλημα εν όψει και των προσεχών εκλογών.
Εμπειροι διπλωμάτες περιέγραφαν μεταξύ άλλων ως τουρκική σκοποθεσία την υπονόμευση «του διεθνούς κύρους της Ελλάδας» και ότι η Αγκυρα θέλει «να μας κατηγορήσει για παραβίαση ανθρωπίνων δικαιωμάτων, αιτίαση που… συνήθως δέχεται η ίδια από τον δυτικό κόσμο».
Επί τάπητος η μελέτη για φράχτη και«ενισχύσεις»
Τις επόμενες μέρες αναμένεται η επιχειρησιακή αξιολόγηση (από τα υπουργεία Προστασίας του Πολίτη και Εθνικής Αμυνας) για να αναδειχθούν σε ποια σημεία του Εβρου θα εκκινήσει η ανέγερση του νέου φράχτη, ο οποίος υπολογίζεται να έχει μήκος 80 χιλιομέτρων. Ακόμα, επίκεινται συγκεκριμένες προτάσεις για τον αριθμό του επιπλέον προσωπικού που θα σταλεί στη χερσαία ελληνοτουρκική μεθόριο.
Λόγω του ότι ο ποταμός ξεχειλίζει συχνά και η κοίτη του αλλάζει ροή, θα χρειαστούν μελέτες προκειμένου τα σημεία και ο τρόπος όπου θα ανεγερθεί ο φράχτης να είναι τα ενδεδειγμένα και να μην προκύψουν αργότερα ζητήματα «βιωσιμότητας» και σταθερότητάς του.
Αξίζει πάντως να σημειωθεί ότι το 2020 αξιωματούχοι Ελλάδας και Τουρκίας συναντήθηκαν στην Αδριανούπολη για το ζήτημα του Εβρου. Τότε, η Αγκυρα πρότεινε τη λύση να καθαριστεί ο ποταμός από τα φερτά υλικά, ώστε να επιλυθούν τα ζητήματα που προκύπτουν με τις νησίδες και τα έλη που ξεβράζονται στη μία ή στην άλλη πλευρά του ποταμού. Επί του πρακτέου, η πρόταση κρίθηκε αδόκιμη και ασύμφορη για την Ελλάδα, ενώ και το πολιτικό περιβάλλον δεν είναι ευνοϊκό για τέτοιες πρωτοβουλίες.
