Η κυβέρνηση παραμένει αποφασισμένη να προχωρήσει στην κύρωση της συμφωνίας των Πρεσπών, καθώς ο Αλέξης Τσίπρας τη θεωρεί βασικό στοιχείο της υστεροφημίας του. Δεν υπάρχει όμως αμφιβολία ότι τα συνεχή ολισθήματα του Ζόραν Ζάεφ και οι αναφορές του σε «μακεδονική γλώσσα» και «Μακεδόνες» στην πορεία προς την ολοκλήρωση της συνταγματικής αναθεώρησης έχουν προκαλέσει προβληματισμό στο Μέγαρο Μαξίμου. Στην προσπάθεια αποφυγής απευθείας αντιπαράθεσης, το επιτελείο του Πρωθυπουργού αποφάσισε την περασμένη εβδομάδα να ακολουθήσει μια τακτική «έμμεσης προσέγγισης», ζητώντας από τον Μάθιου Νίμιτς να παρέμβει. Ο πολύπειρος ειδικός απεσταλμένος του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ ζήτησε να αποφεύγονται ενέργειες που αντιστρατεύονται το γράμμα και το πνεύμα της συμφωνίας των Πρεσπών αλλά και της ακόμη εν ισχύι Ενδιάμεσης Συμφωνίας. Παράλληλα, ο δίαυλος επικοινωνίας των στενών διπλωματικών συνεργατών του κ. Τσίπρα και του κ. Ζάεφ, Ευάγγελος Καλπαδάκης και Ντάνε Τάλεσκι αντιστοίχως, λειτούργησε εκτονωτικά με αποτέλεσμα τις δύο δηλώσεις του σκοπιανού κυβερνητικού εκπροσώπου Μίλε Μποσνιακόφσκι και την προσεκτική αναδίπλωση του κ. Ζάεφ.
Πολιτική ένταση στην Ελλάδα
Ωστόσο, οι συνεχιζόμενες αναφορές του κ. Ζάεφ σε ευαίσθητα θέματα με σκοπό να διασφαλίσει την ολοκλήρωση της συνταγματικής αναθεώρησης και παράλληλα να μην αμφισβητηθούν τα πατριωτικά του διαπιστευτήρια έναντι όσων βουλευτών του VMRO-DPMNE ψήφισαν ή όσων ακόμη σκέπτονται να υπερψηφίσουν τις αλλαγές στην επερχόμενη τρίτη ψηφοφορία έχουν φορτίσει την ατμόσφαιρα στην Ελλάδα. Ο κ. Ζάεφ επανήλθε την Παρασκευή λέγοντας ότι «ούτε εγώ ούτε εσείς ούτε τα παιδιά μας δεν θα είμαστε Βορειομακεδόνες, γιατί είναι σαφές ότι είμαστε «Μακεδόνες», μιλάμε «μακεδονική γλώσσα» και είναι πολύ σημαντικό ότι κανένας δεν θα μας το αμφισβητεί». Ορισμένοι κυβερνητικοί παράγοντες εξέφραζαν ανησυχία μήπως η συνέχιση τέτοιου είδους δηλώσεων προκαλέσει περιπλοκή στην κύρωση της συμφωνίας από την Ελληνική Βουλή. Βέβαια, η χώρα μας έχει στο παρελθόν καταδικαστεί από διεθνή δικαιοδοτικά όργανα για τέτοιου είδους ζητήματα (πρόκειται για την υπόθεση της «Στέγης Μακεδονικού Πολιτισμού»), αλλά ως φαίνεται ελάχιστα πράγματα έχουν αλλάξει.
Επιπλέον, η ΝΔ επιμένει να ακολουθεί πολύ επιθετική τακτική στο θέμα της συμφωνίας των Πρεσπών, η οποία δεν μένει ασχολίαστη σε ξένα κέντρα αποφάσεων. Την περασμένη Παρασκευή μάλιστα αντιπροσωπεία στελεχών της ΝΔ βρέθηκε στην έδρα του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες και αναμφίβολα το ζήτημα βρέθηκε πολύ ψηλά στην ατζέντα των συνομιλιών τους. Την ίδια στιγμή πάντως, έχουν καταγραφεί αντιφατικές τοποθετήσεις αναφορικά με την ψήφιση της συμφωνίας και την έγκριση του Πρωτοκόλλου Ενταξης στο ΝΑΤΟ από στελέχη της αξιωματικής αντιπολίτευσης σε ιδιωτικές συναντήσεις και συνομιλίες τους, οι οποίες έχουν προκαλέσει έκπληξη.
Η Αθήνα εξακολουθεί να έχει στραμμένη την προσοχή της στην πλήρη και ορθή ολοκλήρωση της συνταγματικής αναθεώρησης στα Σκόπια. Η έμφασή της, σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, παραμένει στην πιθανή αλλαγή της διατύπωσης της τροπολογίας που αφορά το Αρθρο 49 του Συντάγματος, το οποίο αναφέρεται στην προστασία του «μακεδονικού λαού» στο εξωτερικό. Ουσιαστικά, η ελληνική πλευρά ζητεί μια επαναδιατύπωση της παραγράφου 3 του εν λόγω άρθρου ώστε να μην υπάρχει αναφορά σε «λαό» αλλά ευρύτερα σε διασπορά (όπως υπάρχει και στο ελληνικό Σύνταγμα για τους αποδήμους). Παρά τα όσα έχουν κυκλοφορήσει, το Μέγαρο Μαξίμου δεν φαίνεται να διάκειται πολύ θετικά σε υπογραφή ερμηνευτικής δήλωσης, χωρίς να σημαίνει ότι δεν έχουν πέσει στο τραπέζι σχετικές σκέψεις. Από την πλευρά της πΓΔΜ πάντως, μια αλλαγή στο Αρθρο 49 (3) θα επιδιωχθεί να φανεί ως ικανοποίηση αιτήματος των Αλβανών της χώρας και όχι ως αποτέλεσμα των ελληνικών πιέσεων.
Στον δρόμο για την τρίτη ψηφοφορία
Στα Σκόπια η κυβέρνηση δημοσίευσε την περασμένη Τρίτη το χρονοδιάγραμμα της δημόσιας διαβούλευσης μετά την επίσημη υιοθέτηση των συνταγματικών τροπολογιών. Η διαβούλευση θα διαρκέσει πέντε ημέρες και στη συνέχεια η κυβέρνηση πρέπει, εντός δύο ημερών, να καταθέσει τα οριστικά κείμενα των τροπολογιών, αλλά και μια αναφορά επί των αποτελεσμάτων της διαβούλευσης. Αυτό σημαίνει ότι εντός της τρέχουσας εβδομάδος θα μπορεί τυπικώς ο Πρόεδρος της Βουλής να ορίσει την ημερομηνία έναρξης της συνεδρίασης της Ολομέλειας στην οποία θα πραγματοποιηθεί η τελική ψηφοφορία (στην οποία απαιτείται ξανά αυξημένη πλειοψηφία 2/3, δηλαδή 80 επί των 120 βουλευτών).
Η συνεδρίαση αυτή δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί νωρίτερα από 30 ημέρες από την ημερομηνία κατάθεσης των τροπολογιών. Λογικά, η τρίτη ψηφοφορία θα διεξαχθεί περί τις 15 Ιανουαρίου 2019, ενώ νωρίτερα θα έχουν συζητηθεί οι τροπολογίες στην Επιτροπή Συνταγματικών Υποθέσεων και στη Νομοπαρασκευαστική Επιτροπή. Σε αυτή την τελική φάση οι βουλευτές έχουν το δικαίωμα κατάθεσης αλλαγών επί των τροπολογιών. Εφόσον ένας βουλευτής θέλει να καταθέσει αλλαγή, θα πρέπει να το πράξει το αργότερο οκτώ ημέρες πριν από τη συζήτηση στην Ολομέλεια.
Παράλληλα με τη διαδικασία αυτή διεξάγεται εκείνη επί ενός νόμου για την επανασυμφιλίωση. Αυτό ήταν ένα από τα αιτήματα των οκτώ βουλευτών της αντιπολίτευσης που ψήφισαν υπέρ της συνταγματικής αναθεώρησης στην πρώτη ψηφοφορία. Η συζήτηση που διεξάγεται σε επιτροπή της σκοπιανής Βουλής αφορά μεταξύ άλλων τη χορήγηση αμνηστίας σε ορισμένους εκ των κατηγορουμένων για την εισβολή στο Κοινοβούλιο στις 27 Απριλίου 2017 που παρ’ ολίγον να στοιχίσει τη ζωή στον πρωθυπουργό Ζάεφ. Πόσο θα μπορούσε να επηρεαστεί η διαδικασία της αναθεώρησης από τη συζήτηση για την επανασυμφιλίωση; Ουδείς στα Σκόπια θέλει να κάνει προβλέψεις.
Σημειώνεται ότι τρεις από τους βουλευτές του VMRO – DPMNE που υπερψήφισαν την αναθεώρηση κατηγορούνται για συμμετοχή στα γεγονότα. Αλλοι τρεις είναι είτε οι ίδιοι είτε συγγενικά τους πρόσωπα κατηγορούμενοι για το περιώνυμο σκάνδαλο των τηλεφωνικών υποκλοπών. Σε μια προσπάθεια εξισορρόπησης των εντυπώσεων πάντως η κυβέρνηση Ζάεφ προχώρησε τόσο στη σύλληψη του άλλοτε πανίσχυρου επικεφαλής της μυστικής αστυνομίας Σάσο Μιγιάλκοφ (εξαδέλφου του φυγά στην Ουγγαρία πρώην πρωθυπουργού Νίκολα Γκρούεφσκι) για το σκάνδαλο των υποκλοπών όσο και του… διαδόχου του στη θέση Βλαντίμιρ Ατανάσοφσκι, για την εισβολή στο Κοινοβούλιο.
Τα «μυστικά» του Πρωτοκόλλου Ενταξης στο ΝΑΤΟ
Η Αθήνα έχει διαμηνύσει στην πΓΔΜ (αλλά και σε τρίτους παράγοντες) ότι δεν μπορεί να υπάρξει επιτάχυνση της διαδικασίας κύρωσης του Πρωτοκόλλου Ενταξης στο ΝΑΤΟ και ότι πρέπει να ακολουθηθούν ξεκάθαρα βήματα. Πιο συγκεκριμένα, η ιδέα που διακινείται από ορισμένες πλευρές ότι η ελληνική Βουλή θα μπορούσε σχεδόν ταυτόχρονα να κυρώσει τη συμφωνία των Πρεσπών και το Πρωτόκολλο Ενταξης της πΓΔΜ στο ΝΑΤΟ είναι ανεδαφική. Το σχετικό μήνυμα πέρασε στους συνομιλητές του ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Κατρούγκαλος στη συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας στις Βρυξέλλες.
Μόλις η συνταγματική αναθεώρηση ολοκληρωθεί στη Βουλή της πΓΔΜ, τότε η σκυτάλη θα περάσει στο ελληνικό Κοινοβούλιο. Εφόσον όλα κυλήσουν ομαλά και η συμφωνία κυρωθεί, μόνο τότε η Αθήνα θα ενημερώσει το ΝΑΤΟ και θα μπορεί να υπογραφεί το Πρωτόκολλο Ενταξης. Το εν λόγω κείμενο θα έλθει μετά στη Βουλή των Ελλήνων με χωριστή διαδικασία. Ωστόσο, το μυστικό κρύβεται στο Αρθρο 2 (4), υποπαράγραφος β, σημείο (ii) στο οποίο αναφέρεται ότι «η εν λόγω κυρωτική διαδικασία (του Πρωτοκόλλου Ενταξης) θα ολοκληρωθεί μαζί με τη διαδικασία κύρωσης της παρούσας Συμφωνίας». Η κυρωτική διαδικασία και η συνακόλουθη έκδοση του νόμου γίνεται κατόπιν σχετικής υπογραφής από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Επομένως, η απλή συνταγματική αναθεώρηση στα Σκόπια δεν σημαίνει και υπογραφή του Πρωτοκόλλου Ενταξης.
