Ο Αλέκος Αλαβάνος μιλάει για την «κωμωδία του ΣΥΡΙΖΑ», η οποία ξεκίνησε ως «τραγωδία» με το τρίτο μνημόνιο και εξελίχθηκε «σε θέατρο του παραλόγου και του κωμικού». «Δεν πρόκειται για δραματική ταινία αλλά για σάτιρα, και μάλιστα πολύ γελοία» σχολιάζει ο πρώην πρόεδρος του Συνασπισμού και ιστορικό στέλεχος της Αριστεράς.
Εκπληκτη η κοινή γνώμη και ο κόσμος της Αριστεράς παρακολουθούν σε live μετάδοση τη διαλυτική κατάσταση που επικρατεί στον ΣΥΡΙΖΑ. Πιστεύετε ότι ήρθε το τέλος;
«Δεν νομίζω ότι η κοινή γνώμη είναι πια έκπληκτη. Ολη αυτή η κωμωδία διεξάγεται εδώ και σχεδόν δεκαετία. Ξεκίνησε ως τραγωδία, με τη στήριξη, διακυβέρνηση και θανάσιμη εφαρμογή από μια κυβέρνηση που παρουσιαζόταν ως αριστερή του τρίτου μνημονίου, που γονάτισε τον λαό μας μπροστά στην αγριότητα της ευρωπαϊκής καπιταλιστικής αριστοκρατίας. Εξελίχθηκε σε στοιχείο του παραλόγου και του κωμικού που συνέβαλε στη διάλυση του πολιτικού αυτού χώρου. Δεν πρόκειται για δραματική ταινία, πρόκειται για μια σάτιρα, και μάλιστα πολύ γελοία».
Η άνοδος και η πτώση του Στέφανου Κασσελάκη υπήρξαν το ίδιο εκκωφαντικές. Τι ήταν τελικά το «φαινόμενο Κασσελάκη»; Ηταν το σύμπτωμα μιας βαθιάς κρίσης που σοβούσε ή η αιτία για την πλήρη εκδήλωσή της;
«Δεν τον γνωρίζω αυτόν τον άνθρωπο. Ούτε πολυπαρακολουθώ τις ενέργειές του. Αιτία και κρίση, που σωστά είπατε, δεν είναι διάζευξη, αλλά συνδυασμός για τη βαθιά σήψη του χώρου τους. Εχετε δίκιο, δεν είναι όμως δίλημμα. Είναι ένα γελοίο θεατρικό έργο, σαν αυτά του Μολιέρου.
Είναι κρίμα που ένα μέρος της κοινής γνώμης και ένα μέρος των δημοσιογράφων ασχολούνται με τις ανοησίες των ανταγωνισμών σχεδόν αγνώστων προσώπων, αντί να ασχοληθούν με μεγάλα πολιτικά θέματα, όπως οι εκλογές για την προεδρία στις ΗΠΑ, τα αντικοινωνικά μέτρα της ΝΔ, το περιβάλλον παραδομένο στο πυρ, ή να δει ενδιαφέρουσες ταινίες στην τηλεόραση».
Σε κάθε περίπτωση είναι πρωτοφανές γεγονός η καθαίρεση ενός εν ενεργεία πολιτικού αρχηγού…
«Εδώ είναι απλώς πανηγύρι της πλάκας. Ομως για καθαίρεση ενός επικεφαλής, από ένα εκλεγμένο δημοκρατικό όργανο, απαιτούνται εντελώς άλλες γνήσιες συνθήκες συλλογικότητας, δημοκρατικότητας και αδελφοσύνης, εφόσον οφείλονται και σε ουσιαστικούς κι όχι ανταγωνιστικούς λόγους και εφόσον επικυρώσει όλη η συλλογικότητα».
Θεωρείτε ότι η αποκαθήλωση Κασσελάκη μπορεί να σηματοδοτήσει κάτι ελπιδοφόρο για τον ΣΥΡΙΖΑ και υπό ποιες προϋποθέσεις;
«Για μένα η ελπίδα βρίσκεται όχι σε κάποιον σχηματισμό που εδώ και πάνω από δεκαετίες είχε σχέση με τις αξίες της Αριστεράς, αλλά κατάφερε να τις εγκαταλείψει και να ενταχθεί στο κατεστημένο σύστημα που έχει δημιουργήσει και επιβάλλει η Ευρωπαϊκή Ενωση. Αλλά σε ένα κίνημα τολμηρό, δημιουργικό, έντιμο, με τις αρετές ενός γνήσιου και σύγχρονου σοσιαλισμού, με τις αρχές της δικαιοσύνης, της ισότητας, της σύγκρουσης με το κατεστημένο, της αλληλεγγύης στους έχοντες ανάγκη, στη νέα γενιά με τη φιλοτιμία και τη θετική φιλοδοξία.
Δεν υφίσταται το φιλόδοξο δένδρο, υπάρχουν όμως χιλιάδες δενδρύλλια διεσπαρμένα σε όλη τη χώρα μας, που αν ενώσουν τις δυνάμεις τους θα εξελιχθούν σε μια δυναμική καρποφόρα δύναμη».
Παρ’ όλα αυτά είναι το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης και έχει εκ της θέσης του να επιτελέσει κάποιον ρόλο. Υπάρχει χρόνος ή οδεύει προς το μοιραίο;
«Η κάθε πολιτική παρουσία έχει τον ρόλο της. Αλλο κόμμα έχει τον ρόλο του αστυνόμου, άλλη του γέρου, άλλη του παπά και θεολόγου, άλλη του επιστήμονα, άλλη του τρελού. Στην περίπτωση που με ρωτάτε πρόκειται για τον ρόλο του κωμικού και του ενόχου. Κανείς δεν μπορεί να ξεχάσει ότι αυτοί, αυτοονομαζόμενοι αριστεροί, ενέκριναν και εφάρμοσαν ως κυβέρνηση το εγκληματικό για την Ελλάδα τρίτο μνημόνιο».
Από εκεί και πέρα, πιστεύετε ότι θα μπορούσε να προκύψει κάτι νέο από τα «συντρίμμια» του ΣΥΡΙΖΑ με την επιστροφή ενδεχομένως δυνάμεων που είχαν αποχωρήσει στο παρελθόν;
«Στα ερείπια ενός παλιού εγκαταλειμμένου σπιτιού μπορείς να βρεις κάτι μαρμάρινο ή γύψινο ή σιδερένιο, να είναι καλό και συμπαθητικό. Υπάρχει όμως σήμερα ένα κόμμα, από νέους κυρίως ανθρώπους, τη Νέα Αριστερά, που διαχώρισαν τη θέση τους από το φέουδο. Θα μπορούσαν να συμβάλλουν θετικά με ένα αγωνιστικό και καρποφόρο πρόγραμμα. Με πρώτη προϋπόθεση όμως την αποκήρυξη και την αναγνώριση της μεγάλης αμαρτίας τους η ηγεσία τους να έχει ψηφίσει στη Βουλή το τρίτο μνημόνιο. Αν όχι, τότε θα παραμείνουν και θα έχουν την τύχη του Μάκμπεθ, με την κηλίδα του αίματος στο χέρι.
Παράλληλα, το ΚΚΕ μπορεί να παίξει έναν σημαντικό ρόλο. Εχει μια εμμονή στις αρχές του, μια σταθερότητα, μια ειλικρίνεια, μια εμμονή σε δίκαια εργατικά αιτήματα. Διστάζει όμως να κάνει μια συμμαχία με άλλες αριστερές ή οικολογικές ή καλλιτεχνικές ή καινοτόμες επιστημονικές δυνάμεις, με αποτέλεσμα να παραμένει καθηλωμένο σε ένα μονοψήφιο συνήθως ποσοστό.
Υπάρχει το κόμμα της Κωνσταντοπούλου ή το κόμμα του Βαρουφάκη, έχουν ενδιαφέρουσες και αξιόλογες θετικές τοποθετήσεις, αλλά μόνοι τους δεν δείχνει ότι μπορούν να παίξουν έναν ευρύτερο ρόλο. Ισως η πιο συμπαθητική πηγή πολιτικού αγώνα είναι η πολυδιάσπαρτη δύναμη μέσα στην κοινωνία, που ανέφερα πριν, κι όταν ξεπηδήσει μια γόνιμη πρωτοβουλία θα είναι σαν τον φοίνικα που αναδύεται μέσα από την πυρά. Μπορεί να γίνει αυτή η συνένωση, προσέγγιση, δυναμική αναγέννηση».
Υπάρχει ωστόσο πρωτοφανής πολυκερματισμός…
«Θα σας πω ένα δεδομένο που με συγκλόνισε. Τελειώνει ο ισπανικός εμφύλιος πόλεμος. Ενας δημοκράτης ισπανός ποιητής, ο Πέδρο Γκαρφίας, γεννημένος το 1901, από την Ανδαλουσία, με τσιγγάνικο αίμα, φτάνει στη Βρετανία, μένει σε ένα σπιτάκι στο βόρειο Λονδίνο, δίπλα στον Τάμεση. Κάθε βράδυ συχνάζει σε μια λαϊκή παμπ για ψαράδες, πίνει, τα μεσάνυχτα έχουν φύγει όλοι, κάθεται μαζί με το αφεντικό στον εξώστη μπροστά στον ποταμό και πίνουν μέχρι τις τέσσερις το πρωί. Μιλάνε συνέχεια.
Ο Ισπανός για το χάος και τα βάσανα του τόπου του από τους νικητές φασίστες. Ο άγγλος ταβερνιάρης για τη γυναίκα του που έφυγε με έναν φίλο του. Ο πρώτος δεν ξέρει καθόλου αγγλικά, ο δεύτερος γύφτικα ανδαλουσιάνικα. Και κλαίνε συνεχώς μαζί. Και είναι στενοί φίλοι σε λίγες μέρες. Δεν καταλαβαίνουν ο ένας τον άλλον, κι όμως αλληλοκατανοούνται.
Το λέω αυτό το γεγονός, για το ότι η φιλία ή η συνεργασία για πολιτικές κινήσεις δεν απαιτεί ταυτότητα, αρκεί η προσέγγιση, το κοίταγμα έντονα και ειλικρινά στα μάτι, οι συγγενείς αξίες, το συναίσθημα, η αγάπη, το θαύμα. Αν το κατανοήσουμε στην Αριστερά, μπορούμε να κάνουμε ένα γενναίο βήμα μπροστά».
Εχει διαμορφωθεί μια πρωτόγνωρη εικόνα για τα μεταπολιτευτικά δεδομένα που βεβαίως εκκινεί από τον ΣΥΡΙΖΑ αλλά δεν περιορίζεται σε αυτόν, καθώς και στο ΠαΣοΚ διανύουν φάση εσωτερικής κρίσης. Είναι η απουσία αξιόμαχης και αποτελεσματικής αντιπολίτευσης στην κυβέρνηση Μητσοτάκη. Κάποιοι αναζητούν μέσα σε αυτό το θολό τοπίο μια νέα Κεντροαριστερά. Το βλέπετε εφικτό;
«Για μένα η Κεντροαριστερά είναι πολιτική δύναμη του συστήματος. Αυτό σημαίνει η λέξη «κέντρο-«: κατεστημένες πολιτικές επιβεβλημένες από την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, με ορισμένες δόσεις φεμινισμού και ελευθεριότητας για να δικαιολογεί το «-αριστερά». Η Αριστερά ήταν παρούσα, ζωντανή, εμπνευσμένη στις μεγάλες στιγμές της ελληνικής ιστορίας: Εθνική Αντίσταση, Πολυτεχνείο, πτώση της χούντας και τόσα άλλα. Εδώ βρίσκεται η πηγή δύναμης, η Αριστερά του πόνου και της αγάπης, σιωπούσα τώρα, απαισιόδοξη, διστακτική, μέχρι να ανοίξει με καμάρι τα φτερά του ο αετός».
