Ως ελιγμός με αμφίβολα πολιτικά και ουσιαστικά αποτελέσματα προδιαγράφεται η νομοθετική παρέμβαση της κυβέρνησης για τη βελτίωση του πλαισίου λειτουργίας και θεσμικού ελέγχου της ΕΥΠ.
Οι σχετικές διαδικασίες έχουν δρομολογηθεί και το νομοσχέδιο με τίτλο «Διαδικασία άρσης του απορρήτου των επικοινωνιών, κυβερνοασφάλεια και προστασία προσωπικών δεδομένων πολιτών» έχει ήδη τεθεί σε δημόσια διαβούλευση.
Ομως οι πρώτες αντιδράσεις και τα σχόλια από νομικές και πολιτικές πηγές φανερώνουν ότι η πίεση και η κριτική προς την κυβέρνηση κατά τη συζήτηση στη Βουλή θα είναι έντονη και μάλλον δεν θα προσφέρει πολλές δυνατότητες για ουσιαστική αντιστάθμιση των εντυπώσεων από τη σκοτεινή υπόθεση των υποκλοπών. Και πάντως, εν όψει αυτών δεν διαφαίνεται κάποιος κοινός τόπος μεταξύ κομμάτων, ώστε να περιβληθεί με το απαιτούμενο κύρος το νέο πλαίσιο.
Τα βασικά σημεία της κριτικής
Τα βασικά σημεία της κριτικής εντοπίζονται:
- Στην εκ των υστέρων παρέμβαση και ενώ η ΕΥΠ τελεί ήδη επί τριάμισι χρόνια υπό την πολιτική εποπτεία του Πρωθυπουργού.
- Στο γεγονός ότι αυτό το καθεστώς διατηρείται.
- Στο ότι αρκετές από τις κύριες διατάξεις έχουν προσχηματικό χαρακτήρα (π.χ. διατηρείται ως έχει ο ειδικός εισαγγελέας της ΕΥΠ).
- Στον ορισμό ενός διαστήματος τριετίας, μετά την παρέλευση της οποίας θα μπορεί κάποιος να πληροφορείται για την άρση του απορρήτου.
- Στο ότι προβλέπεται ένα ειδικό πλαίσιο για τα πολιτικά πρόσωπα (αλλά όχι για τους πολίτες), με την αμφιλεγόμενη εμπλοκή του εκάστοτε Προέδρου της Βουλής στη διαδικασία άρσης του απορρήτου
Ως προς το τελευταίο, το Μέγαρο Μαξίμου απαντά ότι «αυτό είναι το μοναδικό θεσμικό φίλτρο που μπορεί να υπάρξει» και πάντως το επιτελείο του Πρωθυπουργού προετοιμάζεται για μία σφοδρή κοινοβουλευτική σύγκρουση στις αρχές Δεκεμβρίου. Εν όψει αυτής διαμηνύεται ότι εκεί και όχι νωρίτερα, θα δώσει ο Κυριάκος Μητσοτάκης συνολική απάντηση στις τρεις κοινοβουλευτικές ερωτήσεις του Αλέξη Τσίπρα για το θέμα των παρακολουθήσεων/υποκλοπών.
ΟΙ ΚΥΡΙΟΤΕΡΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ
Τι προβλέπει το νομοσχέδιο
Οι κυριότερες διατάξεις του ήδη αμφιλεγόμενου νομοσχεδίου είναι οι εξής:
- Συγκροτείται εντός της ΕΥΠ Μονάδα Εσωτερικού Ελέγχου, η οποία θα ερευνά ζητήματα διαφθοράς και παράβασης καθήκοντος.
- Διοικητής μπορεί να ορίζεται μόνο διπλωμάτης ή απόστρατος ανώτατος αξιωματικός και υποδιοικητές μόνο δημόσιοι λειτουργοί.
- Αποκλείονται ιδιώτες από τις θέσεις αυτές.
- Προσδιορίζεται η έννοια της εθνικής ασφάλειας βάσει της οποίας μπορεί να ζητηθεί η άρση απορρήτου. Οροθετείται η δράση των φορέων του Δημοσίου που την επικαλούνται.
- Καθιερώνεται ειδική διαδικασία για την άρση απορρήτου των πολιτικών προσώπων με αυστηρά φίλτρα, τα οποία καθιστούν εξαιρετικά δυσχερή την άρση. Το αίτημα μπορεί να υποβάλει η ΕΥΠ μόνο για άμεση και εξαιρετικά πιθανή διακινδύνευση της εθνικής ασφάλειας, με άδεια του Προέδρου της Βουλής και συμφωνία δύο εισαγγελέων.
- Απαγορεύεται με ποινή φυλάκισης η κατοχή ή εμπορία κακόβουλου λογισμικού, χωρίς να απαιτείται η συνδρομή άλλης προϋπόθεσης. Αναβαθμίζεται σε κακούργημα, με ποινή φυλάκισης έως 10 χρόνια, η χρήση των λογισμικών αυτών.
- Οποιοσδήποτε μπορεί να πληροφορείται ότι έχει γίνει άρση του τηλεφωνικού απορρήτου του για λόγους εθνικής ασφάλειας μετά από παρέλευση τριών ετών από τη λήξη της άρσης.
- Τυποποιείται η διαδικασία καταστροφής αρχείων τα οποία αφορούν άρση απορρήτου. Για το περιεχόμενο που προέκυψε από την άρση απορρήτου προβλέπεται καταστροφή μετά την παρέλευση εξαμήνου, ενώ για τον φάκελο της υπηρεσίας με τα στοιχεία τεκμηρίωσης του σχετικού αιτήματος προβλέπεται καταστροφή μετά από 10 χρόνια.
