Το απόφθεγμα του Ιωσήφ Στάλιν «το όπλο των πολιτικών είναι η λήθη των λαών» έχει άμεση εφαρμογή και στην εν Ελλάδι πραγματικότητα. Δεν χρειάζεται να ανατρέξουμε στην Ιστορία και στα βιβλία για να το διαπιστώσουμε. Αρκεί να κοιτάξουμε γύρω μας (και εντός μας): Εύκολα θα επιβεβαιώσουμε πως και τα πιο δραματικά γεγονότα – βλέπε Μάτι και Τέμπη – δεν αφήνουν τελικά ισχυρό αποτύπωμα στη συνείδησή μας. Γρήγορα ξεχνάμε, επιστρέφουμε στη συνήθη καθημερινότητα και αντιμετωπίζουμε ξανά τα πράγματα σαν να μην άλλαξε κάτι. Σαν να μην κινδυνεύουμε το κακό, σε ένα επόμενο κύμα του, να αγγίξει το κοντινό περιβάλλον μας ή και εμάς τους ίδιους. Με την ίδια ευκολία που εμείς ξεχνάμε (επειδή μας βολεύει η τρέχουσα κατάσταση, επειδή βαριόμαστε να ασχοληθούμε ή επειδή χρησιμοποιούμε τη μερική αποστασιοποίηση ως αμυντικό μηχανισμό για να προστατεύσουμε τον εαυτό μας από τη συνεχή οδύνη και την απόγνωση), οι πολιτικοί υπόσχονται βελτιώσεις που τις περισσότερες φορές δεν επέρχονται. Και έτσι, διά της ομαδικής αμνησίας, προχωράμε κατευθυνόμενοι στο επόμενο τραγικό γεγονός που, την ώρα που καιγόμαστε, που πνιγόμαστε, που σακατευόμαστε, θα μας υπενθυμίσει ότι δεν μπορούμε να διαφύγουμε όσο κι αν θέλουμε να ξεχάσουμε. Στο μεταξύ «δεχόμαστε τον εμπαιγμό, / άτονα κοιτώντας, παθητικά, τ’ αστέρια» («Ανδρείκελα», Κώστας Καρυωτάκης).
Μετά τα Τέμπη
Πριν από μερικές ημέρες ο Σύλλογος Πληγέντων Δυστυχήματος Τεμπών κατέθεσε εξώδικο προς τον περιφερειάρχη Θεσσαλίας κάνοντας μεταξύ άλλων λόγο για καθυστέρηση των ερευνών και των διώξεων. Είναι άραγε αρκετή η προσπάθεια των λίγων για να επανέλθει στη δημοσιότητα ένα τραγικό δυστύχημα το οποίο έγινε τραγική ανάμνηση πριν καν αποδοθούν ευθύνες; Πριν να τιμωρηθούν οι υπεύθυνοι και πριν να ληφθούν τα απαραίτητα μέτρα για την ασφάλεια των σιδηροδρομικών μεταφορών που αποκαλύφθηκε εκ του αποτελέσματος ότι παρουσιάζουν δυσλειτουργίες; Τη στιγμή, μάλιστα, που εξακολουθούν να γίνονται καταγγελίες για ελλιπή μέτρα προστασίας, απαράδεκτες καθυστερήσεις (και ακινητοποιήσεις) των συρμών, έλλειψη κατάλληλου προσωπικού κ.λπ.; (Επειτα από τόσους μήνες, το σύστημα τηλεδιοίκησης στον σιδηροδρομικό σταθμό της Λάρισας, θα ξεκινήσει να λειτουργεί πλήρως, όπως ανακοινώθηκε, αυτές τις μέρες).
Στη Μάνδρα και στην Εύβοια
«Δυστυχώς αυτό που βλέπουμε είναι αδιαφορία και ψεύτικες υποσχέσεις, το έχει αυτή η κυβέρνηση σε όλες τις εκφάνσεις της πολιτικής της» κατήγγελλε ο πρόεδρος της ΝΔ Κυριάκος Μητσοτάκης το 2018 ως αξιωματική αντιπολίτευση, τρεις μήνες μετά τη μεγάλη φυσική καταστροφή που είχε πλήξει τη Μάνδρα. Σε επίσκεψή του στη Βόρεια Εύβοια δέκα μήνες μετά τις καταστροφικές πυρκαγιές που είχαν σημειωθεί εκεί, ο τότε πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ Αλέξης Τσίπρας, έχοντας πλέον βρεθεί εκείνος στη θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης, δήλωνε με τη σειρά του: «Εκτός από μεγάλες υποσχέσεις οι κάτοικοι δεν έχουν δει τίποτα απτό στην καθημερινότητά τους, καμία προσπάθεια να επουλωθούν οι μεγάλες τους πληγές. Δέκα μήνες τώρα δεν έχει πέσει ούτε ένα κυβικό μέτρο μπετόν για αντιπλημμυρικά έργα». Ακόμα και σήμερα μια βόλτα στις πληγείσες περιοχές κάθε άλλο παρά θα σας καθησυχάσει ότι σε μια νέα κρίση ο κίνδυνος θα αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά. Η ευθύνη δεν βαρύνει μια κυβέρνηση, παρά όλες τις κυβερνήσεις που έχουν περάσει τις τελευταίες δεκαετίες από τη χώρα. Βαρύνει όμως και εμάς που αδιαφορούμε, παρανομούμε, ασυδοτούμε και ξεχνάμε.
Το τραγικό Μάτι
Πεδίο σφοδρής πολιτικής αντιπαράθεσης παραμένει εδώ και χρόνια και το Μάτι, το οποίο έζησε μια από τις πιο τραγικές και καταστροφικές πυρκαγιές στην ιστορία της νεότερης Ελλάδας. Ομως, όπως και στις άλλες προαναφερθείσες περιπτώσεις, μετά τον θρήνο, μετά την τραγική απώλεια τόσων ζωών, τα προβλήματα παραμένουν. Τίποτε δεν μας διαβεβαιώνει πως την επόμενη φορά που θα συμβεί κάτι κακό δεν θα έχουμε πάλι θύματα – ανθρώπους, ζώα και βεβαίως δέντρα παραδομένα στις φλόγες. Συνήθης αιτία τέτοιων καταστροφών η αμέλεια, ο εγκληματικός εμπρησμός, αλλά και η ανεπάρκεια της πρόληψης. Ετσι, πολλά από τα ρέματα που θα καθαρίζονταν σε όλη την Αττική, σε όλη την Ελλάδα, έχουν γίνει πάλι σκουπιδότοποι. Οι αντιπυρικές ζώνες που θα δημιουργούνταν δεν έχουν γίνει ακόμα. Το εξειδικευμένο προσωπικό που θα προσλαμβανόταν δεν προσελήφθη ποτέ. Τα συστήματα έγκαιρης προειδοποίησης και ο υπερσύγχρονος εξοπλισμός που θα αγοράζαμε και θα λειτουργούσαμε δεν έχουν παραληφθεί, σε μια χώρα που είναι πλέον βέβαιο πως κάθε καλοκαίρι θα καλείται να αντιμετωπίζει μεγάλες πυρκαγιές. Εύκολα όμως και εμείς που παρακολουθούσαμε σοκαρισμένοι την προηγούμενη φωτιά ξεπερνάμε αυτές τις παραλείψεις και συνεχίζουμε τις ζωές μας εξακολουθώντας να χτίζουμε μέσα σε δάση, να πετάμε τα σκουπίδια μας σε ξεραμένες κοίτες κ.λπ., κ.λπ.
Το ζην επικινδύνως
Εχουμε μάθει να ζούμε με τα προβλήματα – ενίοτε να τα επιδεινώνουμε με δικές μας παράνομες δραστηριότητες – και να τα προσπερνάμε. Οι επιστήμονες κάνουν συχνά λόγο για την αναγκαιότητα προληπτικών αντισεισμικών ελέγχων στα σπίτια μας, ώστε να είμαστε όσο το δυνατόν καλύτερα οχυρωμένοι απέναντι σε έναν μεγάλο σεισμό. Αλήθεια, στα σπίτια πόσων από εμάς έχει γίνει ένας τέτοιος έλεγχος; Και τι έγινε με περιοχές που έχουν πληγεί σχετικά πρόσφατα, όπως με το Αρκαλοχώρι της Κρήτης, όπου σύμφωνα με καταγγελίες οι απαραίτητες αυτοψίες, οι επισκευές και οι αποζημιώσεις δεν έχουν προχωρήσει έγκαιρα; Τα ζητήματα ασφαλείας στα επιβατικά πλοία επανέρχονται κάθε καλοκαίρι στα δημοσιογραφικά ρεπορτάζ, όμως, όπως επιβεβαιώνουμε όσοι ταξιδεύουμε στα νησιά, στην πραγματικότητα η κατάσταση παραμένει η ίδια και η πιθανότητα δυστυχήματος μοιάζει να είναι ζήτημα χρόνου. Οι βελτιώσεις σε σημεία-καρμανιόλες των δρόμων μας θα γίνουν κάποια στιγμή – στους πόσους ακριβώς νεκρούς; -, άγνωστο πότε. Και η οπαδική βία θα αντιμετωπιστεί (στα πόσα θύματα αυτή;). Και το θέμα των ναρκωτικών στο κέντρο της Αθήνας που έχει μετατραπεί σε μια τεράστια πιάτσα διακίνησης υπό το βλέμμα της Αστυνομίας θα λυθεί. Το ίδιο και το θέμα της βίας και των κλοπών που θα έπρεπε να μας θορυβούν όλο και περισσότερο: Για αύξηση των ληστειών κατά 19%, των βιασμών κατά 26% και των υποθέσεων με παράνομα όπλα κατά 239% σε όλη τη χώρα το 2022, με συνεχή αυξητική τάση και εντός του 2023, έκαναν λόγω στοιχεία που παρουσίαζε στις αρχές του έτους «Το Βήμα». Τα προβλήματα συσσωρεύονται, η αντιμετώπισή τους καθίσταται ολοένα και πιο σύνθετη (καθώς προστίθενται και παράγοντες όπως η κλιματική αλλαγή, ο υπερτουρισμός κ.λπ.) και αντί για γενναίες λύσεις αρκούμαστε σε προσχηματικές υποσχέσεις και στα συνήθη «θα». Μεταξύ άλλων θα απομακρυνθούν και οι ξαπλώστρες (για να αφήσουμε τα δραματικά και να περάσουμε στα πιο light προβλήματα της όψιμης επικαιρότητας) οι οποίες στήθηκαν παράνομα στις παραλίες μας. Για να επιστρέψουν μερικές ώρες αφότου θα φύγουν από την περιοχή οι ελεγκτές και οι κάμερες της τηλεόρασης.
