Το τελευταίο ντιμπέιτ που παρακολουθήσαμε στους τηλεοπτικούς δέκτες μας έγινε παραμονές των εκλογών του Σεπτεμβρίου 2015, στη βαριά σκιά του τρίτου μνημονίου που είχε συνομολογήσει η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ/ΑΝΕΛ, μεταξύ των δύο κυρίαρχων αντιπάλων, Αλέξη Τσίπρα και Ευάγγελου Μεϊμαράκη.
Στη μονομαχία εκείνη δεν έλειψε το χιούμορ, με τον τότε πρόεδρο της ΝΔ να κάνει νόημα χαμογελαστός στον σκηνοθέτη να μην τον… κονταίνει σε σχέση με τον αντίπαλό του και τον τότε πρωθυπουργό να επιστρατεύει το ανέκδοτο με τον μεθυσμένο που έχει πιει τρία μπουκάλια ουίσκι και μετά ένα σφηνάκι και όταν ξυπνάει την επόμενη μέρα στο νοσοκομείο μονολογεί: «Αυτό το σφηνάκι με κατέστρεψε…».
Η ιστορία των ντιμπέιτ στην Ελλάδα ξεκινά το μακρινό 1990. Αντίθετα όμως με άλλες χώρες οι τηλεοπτικές αναμετρήσεις στη χώρα μας δεν σημαδεύτηκαν από θεαματικά αποτελέσματα, ούτε είχαν ευθύγραμμη πορεία. Αλλοτε γίνονταν με τη συμμετοχή όλων των πολιτικών αρχηγών, άλλοτε μόνο με τους δύο βασικούς διεκδικητές της εξουσίας και άλλοτε είτε και με τις δύο εκδοχές είτε καθόλου.
Οι εκάστοτε προεκλογικές ισορροπίες και στρατηγικές προσδιόριζαν τους όρους διεξαγωγής των τηλεμαχιών, οι οποίοι άλλωστε συμφωνούνται εκ των προτέρων στο πλαίσιο της διακομματικής επιτροπής ώστε οι συμμετέχοντες να αισθάνονται «ασφαλείς», έχοντας προβάρει άπειρες φορές τις απαντήσεις τους στις ενδεχόμενες ερωτήσεις-SOS των δημοσιογράφων, με προετοιμασμένες ατάκες και χαριτολογήματα προς άγραν εντυπώσεων.
Ασυμφωνία
Στο επίκεντρο της προεκλογικής αντιπαράθεσης έχει βρεθεί για άλλη μια φορά το ζήτημα της τηλεμαχίας μεταξύ του Κυριάκου Μητσοτάκη και του Αλέξη Τσίπρα, με τον Πρωθυπουργό να εμμένει στη θέση του για ντιμπέιτ με όλους τους αρχηγούς και τον πρόεδρο του ΣΥΡΙΖΑ να επιζητεί «μονομαχία» μεταξύ των δύο.
«Υπάρχουν κανόνες που διέπουν τα ντιμπέιτ όπου συμμετέχουν προφανώς όλοι οι πολιτικοί αρχηγοί και βεβαίως και εγώ είμαι διαθέσιμος ανά πάσα στιγμή, για να μπορέσουν οι πολίτες να κατατοπιστούν πλήρως για τις θέσεις των κομμάτων» έχει πει ο κ. Μητσοτάκης. Το κυβερνητικό επιχείρημα είναι ότι έτσι θα δοθεί η ευκαιρία να ακουστούν οι απόψεις και οι θέσεις όλων των κομμάτων και να αναδειχθούν και οι σοβαρές προγραμματικές αποκλίσεις.
Στη ΝΔ επικαλούνται ακόμα τις πολύωρες αντιπαραθέσεις που είχαν οι δύο πολιτικοί αρχηγοί στη Βουλή. Στην Κουμουνδούρου επιμένουν ότι η άρνηση της ΝΔ να δεχθεί ντιμπέιτ μεταξύ των δύο μονομάχων συνιστά «ένδειξη φόβου». «Φοβάται τόσο που δεν τολμά να έρθει σε μια τηλεοπτική αντιπαράθεση, να αναμετρηθεί ενώπιος ενωπίω μαζί μου» επαναλαμβάνει με κάθε ευκαιρία ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ. Στον ΣΥΡΙΖΑ δεν αρνούνται το ντιμπέιτ μεταξύ όλων των πολιτικών αρχηγών, αλλά ζητούν να γίνει και μεταξύ των δύο αντιπάλων, όπως στις άλλες ευρωπαϊκές χώρες, χωρίς πάντως αυτό να αποτελεί απαράβατο όρο, όπως αφήνουν να εννοηθεί. Ενώ το ΠαΣοΚ στρέφει τα πυρά του κατά των δύο μεγάλων κομμάτων καταλογίζοντάς τους ότι «είναι μόνιμα προσανατολισμένοι σε μια αυτοαναφορική μάχη για την προσωπική τους πολιτική επιβίωση».
Ο Αλέξης Τσίπρας ωστόσο δεν έβλεπε από την ίδια οπτική γωνία τα ντιμπέιτ. Στις εκλογές του 2019 η τηλεοπτική μονομαχία δεν έγινε λόγω διαφωνίας για την ημερομηνία. «Ετσι όπως ετοιμάζουν το ντιμπέιτ θα είναι παράλληλοι μονόλογοι, οπότε μπορεί να βγω με skype από τις Βρυξέλλες…» είχε πει ο τότε πρωθυπουργός, ο οποίος την ημέρα που είχε προγραμματιστεί η τηλεμαχία (1η Ιουλίου) έπαιρνε τον δρόμο για την έκτακτη σύνοδο κορυφής στις Βρυξέλλες, ενώ οι όποιες απόπειρες μετάθεσης της ημερομηνίας απέβησαν άκαρπες.
Ξεχάστηκε η συγγνώμη…
Η παράμετρος των δημοσκοπήσεων αποτελούσε ανέκαθεν ένα από τα «αγκάθια» της προεκλογικής αντιπαράθεσης. Οι αιχμές που διατυπώνονται εκ μέρους του ΣΥΡΙΖΑ για τα μεθοδολογικά εργαλεία που χρησιμοποιούν οι εταιρείες ερευνών για να αναλύσουν τα στοιχεία που συγκεντρώνουν πυροδοτεί ακραία πόλωση. Δεν είναι η πρώτη φορά που ο Αλέξης Τσίπρας «τα βάζει» με τους δημοσκόπους. Εχει συμβεί και στο παρελθόν, όπως θύμιζε στην εξεταστική επιτροπή της Βουλής που διερεύνησε την υπόθεση της «λίστας Πέτσα» και των εταιρειών δημοσκοπήσεων ο τότε πρόεδρος του ΣΕΔΕΑ Δημήτρης Μαύρος (MRB), αποκαλύπτοντας ότι μετά τις ευρωεκλογές του 2019 έλαβε ένα sms με τη συγγνώμη του κ. Τσίπρα για όσα τους είχε προσάψει προεκλογικά. Είχε πέσει ο ίδιος θύμα συμβούλων του, οι οποίοι του έδιναν εντελώς διαφορετική εικόνα από αυτή που κατέγραφαν οι δημοσκοπήσεις.
Υπήρξαν ωστόσο και φορές που οι ερευνητές έπεσαν έξω. Οπως στο δημοψήφισμα του 2015, όταν δεν μπόρεσαν να αποτυπώσουν τη μεγάλη δυναμική του «Οχι», αλλά και το 2019 (εθνικές εκλογές), όταν έδιναν προεκλογικά στον ΣΥΡΙΖΑ από 22,3% έως 29,5%, ενώ κατέγραψε το απρόσμενο ακόμα και για την ηγεσία του κόμματος 31,5%.
Αλλά και για τις δημοσκοπήσεις της περιόδου των εκλογών του Σεπτεμβρίου 2015 αντιδρούσαν στην Κουμουνδούρου καθώς κάποιες έβλεπαν περίπου «ντέρμπι» ή έστω ισχνό προβάδισμα του ΣΥΡΙΖΑ έναντι της ΝΔ, ενώ καταγράφηκε στην κάλπη διαφορά 7,3% μεταξύ τους.
Οι πρόσφατες μετρήσεις που εμφανίζουν να ανοίγει ξανά η «ψαλίδα» υπέρ της ΝΔ (η Metron Analysis για «Το Βήμα της Κυριακής» στην εκτίμηση ψήφου την προσδιόρισε σε 6,9%) μετά την τραγωδία των Τεμπών όπου καταγράφηκε ανατροπή συσχετισμών, προκαλούν τις αντιδράσεις του ΣΥΡΙΖΑ, ο οποίος ουσιαστικά εγείρει ζήτημα αξιοπιστίας, προτρέποντας τις εταιρείες δημοσκοπήσεων «να υπηρετήσουν με διαφάνεια το έργο τους αναρτώντας από εδώ και στο εξής τα πρωτογενή και αστάθμητα δεδομένα των ερευνών τους», όπως ζήτησε η εκπρόσωπος Τύπου του ΣΥΡΙΖΑ Πόπη Τσαπανίδου, κάτι που δεν έχει τεθεί στο παρελθόν.
Δημοσιοποίηση
«Δεν αμφισβητούμε τίποτα. Θέλουμε απλώς να ανεβάζουν στα sites τους κατά την προεκλογική περίοδο το αστάθμητο πρωτογενές αποτέλεσμα» σημειώνει αρμόδιος παράγοντας του κόμματος. Από εκεί και πέρα «ελεύθερη είναι η κάθε εταιρεία να ακολουθήσει όποιο μεθοδολογικό εργαλείο επιθυμεί» συμπληρώνει.
«Δημοσίευση δημοσκοπήσεων με αστάθμητα δεδομένα, είναι σαν να κάνεις μπάνιο με τα ρούχα» ήταν το καυστικό σχόλιο του κυβερνητικού εκπροσώπου Ακη Σκέρτσου, ο οποίος σχολιάζοντας το αίτημα του ΣΥΡΙΖΑ συνέστηνε «να προσέχουν τι ζητούν, διότι είναι πολύ πιθανό τα αστάθμητα δεδομένα να επιφυλάσσουν ακόμη χειρότερες επιδόσεις για τον ΣΥΡΙΖΑ».
Στη διαμάχη πήρε θέση ο ΣΕΔΕΑ κάνοντας γνωστούς τους λόγους που δεν συναινεί στο αίτημα της Κουμουνδούρου, καθώς «η δημοσιοποίηση αστάθμιστων δεδομένων αφενός μεν δεν προβλέπεται στον Ν. 3603/2007, αφετέρου η μη δημοσιοποίησή τους αποτελεί την κρατούσα πρακτική σε ολόκληρο τον κόσμο».
Υπάρχει δικλίδα ασφαλείας; Κατά τους δημοσκόπους αυτή είναι η Ελεγκτική Δημοσκοπήσεων που μπορεί να έχει πρόσβαση στα πρωτογενή αστάθμιστα δεδομένα στο πλαίσιο ελέγχου οποιασδήποτε έρευνας. «Ως εκ τούτου, εάν κάποιος επιθυμεί πρόσθετο έλεγχο σε μια δημοσκόπηση, μπορεί να προσφύγει στην Ελεγκτική Δημοσκοπήσεων» διαμήνυσαν στον ΣΥΡΙΖΑ.
Το βέβαιο είναι ότι η κόντρα θα έχει και συνέχεια…
