Θα είναι ο Αύγουστος ένας «θερμός» μήνας στα ελληνοτουρκικά; Το ερώτημα του «ενός εκατομμυρίου» που απασχολεί το τρίγωνο Μέγαρο Μαξίμου – υπουργείο Εξωτερικών – υπουργείο Αμυνας δεν είναι εύκολο να απαντηθεί. Προς τούτο, οι αρμόδιοι σημειώνουν και αντιδρούν με τον δέοντα τρόπο στα συμβαίνοντα. Και αυτό που καταγράφεται τις τελευταίες ημέρες είναι η επίμονη προσπάθεια στην οποία έχει επιδοθεί η Αγκυρα προκειμένου να δημιουργήσει αρνητικό κλίμα εις βάρος της Αθήνας.
Ορισμένοι αξιωματούχοι θεωρούν ότι η τουρκική πλευρά «απαντά με διεθνοποίηση στην ελληνική διεθνοποίηση». Υπό το πρίσμα της δημόσιας διπλωματίας, άλλωστε, οι ελληνοτουρκικές σχέσεις ομοιάζουν με μια διαρκή διελκυστίνδα πλαισίωσης και αναπλαισίωσης (framing – reframing). Η κάθε πλευρά επιδιώκει να καταστήσει το αφήγημά της κυρίαρχο και να τεκμαίρει βάσει αυτού τις πράξεις της επί του πεδίου. Για άλλους, η δημιουργία κλίματος είναι προμήνυμα αρνητικών εξελίξεων.
Διαβάστε επίσης: Διπλωματικό θρίλερ με τη σύλληψη του έλληνα πολίτη από τις τουρκικές Αρχές
Στην ανακοίνωση που εκδόθηκε την περασμένη Πέμπτη, μετά τη συνεδρίαση του τουρκικού Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας (MGK), υποστηρίζεται ότι «η Ελλάδα θα πρέπει να αποφύγει τις προκλητικές ενέργειες στο Αιγαίο και να σταματήσει να παραβιάζει τον τουρκικό εναέριο χώρο και τα χωρικά ύδατα». Σε αυτό εστίασε και ο τούρκος υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου σε συνέντευξη που παραχώρησε την ίδια ημέρα. Πού αποσκοπούν;
Το αφήγημα που χτίζει η Αγκυρα
Ανώτεροι διπλωματικοί αξιωματούχοι έκαναν λόγο για ανακρίβειες και ψεύδη από πλευράς Αγκυρας. «Αντιστρέφουν πλήρως την πραγματικότητα και με βάση τις δικές μας αιτιάσεις, που έχουν στοιχεία και είναι ακριβείς, προσπαθούν να δημιουργήσουν εντυπώσεις ότι οι πράξεις τους είναι απάντηση στις δικές μας. Ολα αυτά είναι φληναφήματα» σημείωναν. Ποιος δεν θυμάται, άλλωστε, ότι τον Νοέμβριο του 2015 η Τουρκία είχε καταρρίψει ένα ρωσικό πολεμικό αεροσκάφος τύπου SU-24 το οποίο για μερικά δευτερόλεπτα παραβίασε τον εθνικό εναέριο χώρο της.
Εμπειροι πρέσβεις που έχουν χειριστεί τον ελληνοτουρκικό φάκελο σε κρίσιμες στιγμές υπογράμμιζαν ότι με τη συντήρηση αυτής της επιχειρηματολογίας η Αγκυρα επιδιώκει να ενισχύσει το αφήγημά της για τη δήθεν ανάγκη αποστρατιωτικοποίησης των ελληνικών νησιών. «Προσπαθούν να πουν ότι η Ελλάδα επιβαρύνει την κατάσταση ασφαλείας και σταθερότητας στην περιοχή και ότι εμείς είμαστε μια κατ’ εξοχήν επιθετική χώρα. Στη βάση αυτής της υποτιθέμενης απειλής που δέχονται θα προσπαθήσουν να χτίσουν το αφήγημα και ενδεχόμενες πράξεις τους» τόνιζαν με νόημα οι ίδιες πηγές.
Ανάγκη για ανοιχτούς διαύλους
«Οι Τούρκοι γενικώς λένε ασυναρτησίες και προσπαθούν να δημιουργούν εντυπώσεις» σχολίαζαν αξιωματούχοι του υπουργείου Αμυνας. Πάντως, στο πρόσφατο ταξίδι του στις ΗΠΑ ο αρχηγός ΓΕΕΘΑ, στρατηγός Κωνσταντίνος Φλώρος, ενημέρωσε πλήρως τους συνομιλητές «να είναι υποψιασμένοι και για αυτή τη νέα τουρκική μεθόδευση», ανέφεραν αρμόδιες πηγές. Σημειώνεται ότι την Πέμπτη τουρκικά μαχητικά πραγματοποίησαν συνολικά 75 παραβιάσεις του ελληνικού εθνικού εναέριου χώρου.
Παρ’ όλα αυτά και παρά το κακό κλίμα στα διμερή, διπλωματικές πηγές επέμεναν ότι η ανάγκη διατήρησης (θεσμικών και πολιτικών) διαύλων είναι αδήριτη. Και αυτό διότι, κατά το παρελθόν, αυτοί οι δίαυλοι αποδείχθηκαν κομβικοί αποτρέποντας πολύ άσχημα γεγονότα.
Προαναγγελία γεωτρήσεων
Ανήμερα της μαύρης επετείου της τουρκικής εισβολής στην Κύπρο, ο αντιπρόεδρος της Τουρκικής Δημοκρατίας Φουάτ Οκτάι προανήγγειλε από τα Κατεχόμενα ότι εντός Αυγούστου το γεωτρύπανο «Abdülhamid Han» «σχεδιάζει να ξεκινήσει τις δραστηριότητές του στη Μεσόγειο».
Τα σενάρια που μελετώνται για το πού θα κινηθεί το γεωτρύπανο (ή ένα σεισμογραφικό σκάφος) και ποια θα είναι η «απάντηση» της Αθήνας αναλόγως των τουρκικών ενεργειών ποικίλλουν. Η πολιτική και στρατιωτική ηγεσία του υπουργείου Αμυνας παρακολουθεί με απόλυτη ψυχραιμία και εκτιμά ότι δεν συντρέχουν λόγοι ανησυχίας.
Δυσαρέσκεια για το μπλόκο της Ουάσιγκτον στα F-16
Η τροπολογία που ψηφίστηκε στην αμερικανική Βουλή των Αντιπροσώπων και η οποία μπλοκάρει την αγορά νέων F-16 ή τον εκσυγχρονισμό των υπαρχόντων από την Τουρκία έχει προκαλέσει μεγάλη ενόχληση στη γειτονική χώρα.
«Κάναμε μια προσπάθεια να αγοράσουμε τα F-16 από την Αμερική. Αλλά δεν είναι δυνατόν να πούμε “ναι” σε μια μέθοδο που θα μας δέσει τα χέρια. Δηλαδή, τελικά, τι λέει εκεί; Τι εννοείς με τον “εναέριο χώρο της Ελλάδας”; Αυτό που άδικα αποκαλεί η Ελλάδα “ανήκει σε μένα” και εμείς λέμε ότι “υπάρχουν νησιά και βραχονησίδες άγνωστης προέλευσης”. Οι ΗΠΑ παρεξέκλιναν από την ισορροπημένη πολιτική που ακολουθούσαν μέχρι χθες, τόσο στην Κύπρο όσο και μεταξύ Τουρκίας και Ελλάδας. Πρέπει να επιστρέψουν σε αυτή την πολιτική ισορροπίας» δήλωσε ο Τσαβούσογλου.
Ο Αλί Μπαμπατζάν, πρόεδρος του κόμματος DEVA και άλλοτε κορυφαίος υπουργός των κυβερνήσεων Ερντογάν, επιτέθηκε στην κυβέρνηση για την αδυναμία απόκτησης μαχητικών αεροσκαφών (F-35 και F-16). «Το αμερικανικό Κογκρέσο λέει “θα σας δώσω F-16, αλλά δεν θα τα πετάξετε στο Αιγαίο, δεν θα τα πετάξετε σε περιοχές που είναι σε αμφισβήτηση με τους Ελληνες”. Είναι αυτό κυριαρχία; Είναι αυτό να είσαι ανεξάρτητη χώρα;» διερωτήθηκε.
Πέραν της κριτικής του Μπαμπατζάν, η οποία περιέχει και ένα σαφές προεκλογικό άρωμα, το θέμα της απόκτησης των αεροσκαφών μοιάζει να εμπεριέχει και ένα ζήτημα γοήτρου. «Το γεγονός ότι η Αγκυρα χρειάζεται να καταβάλει έντονη προσπάθεια στο διπλωματικό πεδίο για την αγορά του F-16V, ενός προϊόντος εκσυγχρονισμού τέταρτης γενιάς, που μπορούν εύκολα να προμηθευτούν η Σλοβακία και η Βουλγαρία, δημιουργεί από μόνο του αρνητική εικόνα» υπογραμμίζεται στο κείμενο πολιτικής «Αμυντική Διπλωματία στη Γραμμή Ουάσιγκτον – Αγκυρα – Αθήνα» που δημοσίευσε η τουρκική δεξαμενή σκέψης Edam. Στην ίδια ανάλυση χαρακτηρίζεται ως κύριο πρόβλημα ότι μετά το Παρίσι «και η Ουάσιγκτον φαίνεται να έχει υιοθετήσει μια στάση υπέρ της Αθήνας».
Την ίδια στιγμή, οι δημοσκοπήσεις βαίνουν από το κακό στο χειρότερο για τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Σύμφωνα με την τελευταία δημοσκόπηση της Metropoll, η δημοτικότητα του τούρκου προέδρου είναι σταθερά πια κάτω από το 50%, ενώ σύμφωνα με την εταιρεία Yoneylem έξι στους 10 ερωτηθέντες απαντούν ότι σίγουρα δεν θα τον ψηφίσουν.
