Παιχνίδια εξουσίας στην πλάτη των τραπεζών

Ενα πολιτικό παιχνίδι με ενδεχόμενα και κινδύνους περιπλοκών εκτυλίσσεται με φόντο την κρίση του τραπεζικού τομέα και το κραχ των μετοχών της προηγούμενης εβδομάδας. Με δεδομένα και γνωστά τα προβλήματα, η κυβέρνηση και ειδικότερα η κλειστή ομάδα του Μεγάρου Μαξίμου για μία ακόμη φορά εμφανίστηκε αδρανής και ανέτοιμη, με αποτέλεσμα να βρεθεί και πάλι στη θέση του παρατηρητή των εξελίξεων και να αντιδρά με τρόπο άκομψο, εν πολλοίς αναποτελεσματικό, σε λάθος χρόνο και με λάθος τρόπο.

Είχε προηγηθεί μια απόφαση του Αλέξη Τσίπρα, η οποία μπορεί να μην ήταν καθοριστική για την εξέλιξη, αλλά πάντως θεωρήθηκε ως παράμετρος επιβαρυντική για το κλίμα: η μεταφορά των αρμοδιοτήτων για την εποπτεία του χρηματοπιστωτικού συστήματος από τον αντιπρόεδρο της κυβέρνησης Γιάννη Δραγασάκη στον υπουργό Επικρατείας Αλέκο Φλαμπουράρη.

Η πρωτοβουλία αυτή είχε προφανώς αρνητικό αντίκτυπο στην αγορά, ερμηνεύτηκε ως απόπειρα του Μεγάρου Μαξίμου να χειραγωγήσει και τις εξελίξεις στον τραπεζικό τομέα, ενώ από παντού αμφισβητήθηκε η επάρκεια του υπουργού Επικρατείας ως προς τη διαχείριση ενός τόσο ευαίσθητου ζητήματος.

Πίσω από όλες αυτές τις σπασμωδικές ενέργειες του πρωθυπουργικού επιτελείου παράγοντες της αγοράς διακρίνουν την πρόθεση του κ. Τσίπρα και της στενής ομάδας των εκλεκτών του να παίξουν μια τελευταία ενδεχομένως, αλλά πάντως πολύ ριψοκίνδυνη, ζαριά: πρόκειται για τη μεθόδευση μιας συνολικής απόπειρας ελέγχου του τραπεζικού τομέα, συμπεριλαμβανομένης και της Τράπεζας της Ελλάδος.

Είναι χαρακτηριστικά σε αυτό το πλαίσιο τα όσα συνέβησαν όσο κατέρρεαν οι τιμές των τραπεζικών μετοχών την προηγούμενη Τετάρτη. Στο Μέγαρο Μαξίμου έκριναν για κάποιον λόγο ότι θα ήταν καλή ιδέα να γίνει μια σύσκεψη, η οποία μάλιστα αργότερα θα δημοσιοποιούνταν.

Από τη σύσκεψη αυτή απουσίαζαν όλοι οι κρίσιμοι παράγοντες: ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος Γιάννης Στουρνάρας και οι διοικήσεις των τεσσάρων τραπεζών. Παρέστησαν, κατά τα λοιπά, ο Πρωθυπουργός και οι κ.κ. Τσακαλώτος, Φλαμπουράρης, Δραγασάκης, Λιάκος, οι οποίοι λίγο-πολύ συζητούσαν μεταξύ τους, ερήμην των καθ’ ύλην αρμοδίων και ενδιαφερομένων.

Σύμφωνα με πληροφορίες, πριν από τη σύσκεψη είχε κάνει «πρεμιέρα» ο Αλέκος Φλαμπουράρης. Ως αρμόδιος πλέον για τις τράπεζες είχε τηλεφωνήσει στον κ. Στουρνάρα εν όψει της σύσκεψης. Οχι για να τον καλέσει σε αυτήν, αλλά για να ζητήσει ενημέρωση. Κατά τις ίδιες πηγές, ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος ήταν αρνητικός με την πραγματοποίηση της συνάντησης και της δικής του συμμετοχής, με το σκεπτικό ότι λάθος σήματα θα έδιναν όλα αυτά σε κάθε περίπτωση, πολλώ δε μάλλον αν γίνονταν και δηλώσεις ή ανακοινώσεις.

Για μία ακόμη φορά δεν εισακούστηκε. Η σύσκεψη στο Μαξίμου έγινε και το πόρισμά της ήταν πως όλα είναι καλά στον τραπεζικό τομέα και ότι το κραχ στις μετοχές οφειλόταν σε κερδοσκοπικό παιχνίδι…

Κατά άλλες πληροφορίες, μεγάλο μέρος της συζήτησης το απόγευμα της Τετάρτης αναλώθηκε σε επιθέσεις από το πρωθυπουργικό περιβάλλον κατά του διοικητή της ΤτΕ. Αυτό αποτυπώθηκε και στα όσα διακινήθηκαν τις ώρες που ακολούθησαν, από επίσημους και ανεπίσημους διαύλους κυβερνητικής προπαγάνδας σε βάρος του κ. Στουρνάρα. Η «γραμμή» ήταν ότι ο διοικητής «είναι άφαντος», «κρύβεται», ότι η ευθύνη για τα όσα συνέβησαν είναι δική του, κ.λπ.

Στον απόηχο όλων αυτών, κάποια πρόσωπα στις παρυφές της κυβέρνησης και του ΣΥΡΙΖΑ διακρίνουν μια νέα προσπάθεια της κυβέρνησης να αναζωπυρώσει τον πόλεμο με τον διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος.

Κατά τα όσα μεταδίδουν, είναι εξαιρετικά πιθανό τις αμέσως επόμενες ημέρες να κλιμακωθούν και πάλι επιθέσεις κατά του κ. Στουρνάρα, είτε διά του φιλοκυβερνητικού Τύπου είτε μέσω άλλων παρασκηνιακών παρεμβάσεων. Και, όπως επισημαίνεται, δεν θα πρέπει να αποκλειστεί μια εκστρατεία με στόχο αυτό που η κυβέρνηση επιθυμεί και επιδιώκει εξ αρχής: την απομάκρυνση του κ. Στουρνάρα από τη θέση, προκειμένου το Μέγαρο Μαξίμου να διορίσει έναν διοικητή της αρεσκείας του στη θέση του κεντρικού τραπεζίτη.

Κάτι τέτοιο πάντως, δεδομένων και των συνθηκών, συναντά πολλές δυσκολίες, καθώς αφενός προσκρούει στις διαθέσεις της ΕΚΤ και αφετέρου θα δημιουργήσει μια εικόνα απόλυτου χάους και διαρκούς αναστάτωσης στον τραπεζικό τομέα. Πηγές του κλάδου πάντως εκτιμούν ότι όσο και αν η κυβέρνηση επιχειρήσει κάτι τέτοιο, οι πιθανότητες επιτυχίας του εγχειρήματος είναι εξαιρετικά περιορισμένες και το μόνο αποτέλεσμα θα περιοριζόταν σε μια άσκοπη προσπάθεια ικανοποίησης εσωκομματικών ή και προσωπικών εμμονών.

Οι εξελίξεις στο πρόβλημα των τραπεζών ανέδειξαν πάντως και άλλες πτυχές της προβληματικής αντίληψης με την οποία η κυβέρνηση αντιμετωπίζει το θέμα. Ηταν, για παράδειγμα, χαρακτηριστικό ότι η μεταφορά των εποπτικών αρμοδιοτήτων από τον κ. Δραγασάκη στον κ. Φλαμπουράρη έγινε περίπου εν κρυπτώ, χωρίς ανακοινώσεις, παρά μόνο με τη δημοσίευση της σχετικής απόφασης στο ΦΕΚ. Ακολούθησε η κρίση της προηγούμενης Τετάρτης και εν συνεχεία αντί του κ. Φλαμπουράρη, δηλώσεις για τις τράπεζες έκανε ως μη ώφελε ο… υπουργός Οικονομικών Ευκλείδης Τσακαλώτος («Μη λέτε ότι οι τράπεζες καταρρέουν, δεν είναι σωστό και δεν είναι αλήθεια»). Παράλληλα, από τις επόμενες ώρες άρχισε η διαρροή από το υπουργείο Οικονομικών πληροφοριών για διάφορα σχέδια της κυβέρνησης προκειμένου να αντιμετωπιστεί η τραπεζική κρίση.

Η κρίση στις τράπεζες ήλθε να προστεθεί στις ανατροπές των σχεδιασμών και των μεθοδεύσεων της κυβέρνησης στο θέμα των Σκοπίων. Επειτα από το άσφαιρο δημοψήφισμα στη γειτονική χώρα την προηγούμενη Κυριακή, ο κ. Τσίπρας βρέθηκε να κάνει ένα βήμα στο κενό.

Τα χρονοδιαγράμματά του και οι προσπάθειές του να επηρεάσει εξελίξεις στο πολιτικό σκηνικό μέσω της συμφωνίας των Πρεσπών ακυρώθηκαν, και σήμερα είναι αναγκασμένος να παρακολουθεί τις εξελίξεις ως παρατηρητής.

Εν αναμονή των όσων θα συμβούν στην πΓΔΜ, του αν θα προκηρυχθούν εκλογές και αν ο Ζόραν Ζάεφ θα εξακολουθήσει να είναι συνομιλητής ή αν η μεταξύ τους συμφωνία θα καταρρεύσει, ο Πρωθυπουργός αναγκάζεται πλέον να ανακρούσει πρύμναν σε όλα τα πεδία. Οι πρόσφατες αλαζονικές διακηρύξεις περί τέλους του ειδυλλίου με τον Πάνο Καμμένο και τους ΑΝΕΛ έχουν ακυρωθεί, ενώ η περιβόητη εργαλειοποίηση του εθνικού θέματος για εσωτερικούς μικροκομματικούς λόγους αποδείχθηκε λάθος επιλογή. Υπό την πίεση όλων αυτών των ανατροπών, ο κ. Τσίπρας βλέπει πλέον τα χαρτιά του να καίγονται και ο προβληματισμός για τον χρόνο των εκλογών εντείνεται.