Αγωνίες και προσδοκίες για την επόμενη μέρα

Για πολιτικό αρχηγό που φλερτάρει με την πρωθυπουργία ο Κυριάκος Μητσοτάκης πατάει και με τα δυο του πόδια στη γη. Αυτό ίσως να οφείλεται στο γονίδιο του πραγματισμού που αποτελεί μέρος της οικογενειακής κληρονομιάς ή στον τεχνοκρατικό τρόπο με τον οποίο προσεγγίζει τις καταστάσεις λόγω των σπουδών του. Μπορεί και στην ίδια την πραγματικότητα, η οποία κάθε άλλο παρά εγγυάται ότι η χώρα θα επιβιώσει με ασφάλεια στο μέλλον. Ξέρει ότι αν κερδίσει τις εκλογές, η νίκη θα είναι γλυκόπικρη, ότι θα χρειαστεί να αντιμετωπίσει προβλήματα σύνθετα και διλήμματα υπαρξιακά, όχι για εκείνον και την παράταξή του, αλλά για την Ελλάδα. Στο γραφείο του βρίσκονται ήδη τα προσχέδια των πρώτων νόμων που θα καταθέσει στη Βουλή, φιλοδοξώντας να αλλάξει το κλίμα στην οικονομία, και ένα ολοκληρωμένο σχέδιο για την ανάταξη της ΔΕΗ, της μεγαλύτερης επιχείρησης της χώρας η οποία έχει φτάσει στα πρόθυρα της κατάρρευσης. Ενας μεθοδικός άνθρωπος δεν θα άφηνε τα πράγματα στην τύχη τους, ωστόσο στην εξίσωση του κ. Μητσοτάκη έχει υπεισέλθει από το προπερασμένο Σάββατο ο παράδοξος παράγοντας του Κώστα Αξελού.

Το κλείσιμο της ομιλίας του στη ΔΕΘ αιφνιδίασε και προκάλεσε συζητήσεις. Η περιγραφή ενός προγράμματος οικονομικού φιλελευθερισμού κατέληξε με μια φράση του Αξελού από το κείμενό του με τίτλο «Η μοίρα της σύγχρονης Ελλάδας». «Είναι μια χώρα εξαίσιας ωραιότητας… που συνθέτει ένα σύνολο με ανήκουστες δυνατότητες που δεν περιμένουν παρά την εκπλήρωσή τους». Σε τι μπορεί να ταυτίζεται ένας πολιτικός της συντηρητικής παράταξης με έναν φιλόσοφο ο οποίος, ξεκινώντας από τις γραμμές του ΚΚΕ, αρνήθηκε τα ιδεολογικά τείχη;

«Στην αγωνία» απαντά ο κ. Μητσοτάκης. «Η ταύτιση ήταν διανοητική και συναισθηματική». Οσοι γνωρίζουν τον πρόεδρο της ΝΔ ξέρουν ότι είναι συστηματικός αναγνώστης θεμάτων που τον ενδιαφέρουν. Από τα αναγνώσματα των τελευταίων μηνών βρήκε πνευματική συγγένεια για όσα ήθελε να πει σε ένα κείμενο που γράφτηκε στα γαλλικά το 1954 από τον 30χρονο τότε Αξελό και περιγράφει τη νεοελληνική κοινωνία να σπαράσσεται από εσωτερικούς διχασμούς αναζητώντας την ταυτότητά της. Μια Ελλάδα που είναι μια «σχεδόν πραγματικότητα», που «είναι και δεν είναι» κομμάτι της Δύσης, που δεν κατάφερε να μετασχηματίσει την ιστορική κληρονομιά της σε κάτι νέο και ιδιαίτερο, που προσπαθεί να καλύψει το κενό της σκέψης δημιουργώντας μύθους (ή υποκύπτοντας σε συνωμοσιολογίες, όπως συμβαίνει τελευταία). Πρόκειται για ένα κείμενο ενορατικά και διαχρονικά επίκαιρο.

«Είναι η αγωνία να ανακαλύψουμε τον κόσμο που έρχεται χωρίς να αγνοήσουμε την ιστορική παρακαταθήκη μας, δηλαδή η αγωνία όλων των μεταρρυθμιστών. Για τα υπαρξιακά ζητήματα της χώρας δεν υπάρχουν διαχωριστικές γραμμές. Τον ίδιο προβληματισμό δεν εξέφρασε και ο Γιώργος Θεοτοκάς;» επισημαίνει ο πρόεδρος της ΝΔ παραπέμποντας στον φιλελεύθερο, κορυφαίο διανοούμενο της Γενιάς του ’30, ο οποίος προέβαλε την αυτοσυνειδησία ως θεμελιώδη προϋπόθεση για την ισότιμη ένταξη του Ελληνισμού σε μια υπερεθνική Ευρώπη.

Ή, επιστρέφοντας στον Αξελό, η Ελλάδα θα μπορέσει «αφήνοντας κατά μέρος την αυταρέσκειά της» να περάσει «στο στάδιο της προσπάθειας και της συνέπειας; Θα εκτιναχθεί – σαν μεταλλικό ελατήριο πιεσμένο από καιρό – προς την κατάκτηση της δικής της κίνησης;» – φράση που την τελευταία στιγμή έμεινε εκτός της ομιλίας στη ΔΕΘ. Μιας ομιλίας που την έγραψε μόνος του απομονωμένος στο σπίτι του, περίπου σε ένα δεκαήμερο, και όπως ομολογεί «η ομιλία στη ΔΕΘ είμαι εγώ. Είναι όλα όσα πιστεύω».

Ο κ. Μητσοτάκης είναι πολιτικός, δεν είναι στοχαστής, και αυτά που λέει θεωρεί ότι έχει την ηθική υποχρέωση να τα υλοποιήσει, γι’ αυτό εμφανίζεται φειδωλός σε υποσχέσεις. «Δεν παρουσίασα ποτέ τον εαυτό μου σαν πολιτικό μεσσία. Απεχθάνομαι αυτόν τον ρόλο. Προτιμώ την ικανοποίηση να είμαι ένας πολιτικός που έκανε πράξη αυτά που έλεγε» λέει στους συνομιλητές του. Δεν είναι μικρή φιλοδοξία αν ληφθεί υπ’ όψιν ότι το ελατήριο – της οικονομίας τουλάχιστον – είναι πράγματι πιεσμένο από καιρό, αλλά οι αβεβαιότητες του παρόντος είναι τόσο πολλές ώστε τα πάντα στη χώρα βρίσκονται σε διαρκή εκκρεμότητα.

Η πρόσφατη επικαιρότητα το αποδεικνύει. Την Τετάρτη ο πρόεδρος της ΝΔ συμμετείχε στη Σύνοδο Κορυφής του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος. Κύριο θέμα συζήτησης, τι θα κάνει το ΕΛΚ με τον πρωθυπουργό της Ουγγαρίας Βίκτορ Ορμπαν. Το ερώτημα ήταν αν θα τον αποβάλουν από το ΕΛΚ ή αν θα αναστείλουν τη συμμετοχή του σε αυτό, αναμένοντας να σταματήσει τις αντιδημοκρατικές παρεμβάσεις του στο κράτος δικαίου, στη Δικαιοσύνη, στα μέσα ενημέρωσης. Ο κ. Μητσοτάκης τάχθηκε με τη σκληρή γραμμή, της αποβολής του, ώστε η θέση του ΕΛΚ να είναι καθαρή. «Βλέπετε, δεν μοιάζω εγώ με τον Ορμπαν, ο Τσίπρας μοιάζει» είπε στους συνομιλητές του αναφερόμενος στις ανακοινώσεις του Μεγάρου Μαξίμου που επιχειρούν να τον ταυτίσουν με ακροδεξιούς ευρωπαίους πολιτικούς.

Την Πέμπτη συνταντήθηκε με τον υπουργό Εξωτερικών της Γερμανίας Χάικο Μάας, ο οποίος πριν έρθει στην Ελλάδα επισκέφθηκε την πΓΔΜ προκειμένου να στηρίξει την κυβέρνηση για το δημοφήφισμα. «Του επανέλαβα τις θέσεις της Νέας Δημοκρατίας για το ζήτημα των Σκοπίων,  δίνοντας έμφαση στο τρίπτυχο όνομα – γλώσσα – εθνότητα και υπογραμμίζοντας ότι δεν πρόκειται να ψηφίσουμε τη συμφωνία των Πρεσπών οποτεδήποτε κι αν έρθει στη Βουλή» έγραψε στο Τwitter.

Η στήριξη του διεθνούς παράγοντα στη συμφωνία Τσίπρα – Ζάεφ είναι πρωτοφανής. Θα αντέξει ο κ. Μητσοτάκης να έχει απέναντί του τους συμμάχους της χώρας από τους οποίους θα ζητεί στήριξη για την ανάκαμψη της οικονομίας; «Με ακούν αλλά είναι από την αρχή προφανές πως δεν συμφωνούμε» παραδέχεται. Ωστόσο, το μήνυμά του είναι ξεκάθαρο: «Με τον Τσίπρα κάνατε τη συμφωνία, με τον Τσίπρα να την περάσετε από την ελληνική Βουλή. Η ΝΔ είναι απέναντι σε αυτή τη συμφωνία αν κληθεί να την κυρώσει, διότι εγώ δεν θα την είχα δεχθεί ποτέ». Το ρίσκο, βεβαίως, παραμένει.

Στη ΔΕΘ εξήγγειλε ένα πλέγμα μέτρων που περιλαμβάνει γενναίες μειώσεις φόρων και ασφαλιστικών εισφορών, ύψους 6 δισ. ευρώ, για τη στήριξη της μεσαίας τάξης και της μικρομεσαίας επιχειρηματικότητας όχι μόνο οικονομικά, αλλά για να λειτουργήσει ξανά ο «»κοινωνικός ανελκυστήρας» που ανέβασε στο παρελθόν πολλούς από τη φτώχεια στην ευημερία και που σήμερα έχει βραχυκυκλώσει». Η υλοποίηση του σχεδίου της ΝΔ εκ των πραγμάτων στηρίζεται στις προβλέψεις του μεσοπρόθεσμου προγράμματος, παρατηρούν επιτελικά στελέχη της Πειραιώς. «Δεν μπορούσαμε να μη σχεδιάσουμε τίποτα, περιμένοντας τη διαπραγμάτευση της κυβέρνησης με τους θεσμούς» προσθέτουν και εξηγούν ότι το πρώτο σκέλος του προγράμματος, δηλαδή η μείωση των φόρων και των εισφορών, είναι αδιαπραγμάτευτο και άμεσα εφαρμόσιμο.

Σε ό,τι αφορά τη μείωση των συντάξεων υπενθυμίζουν ότι η ΝΔ τις καταψήφισε όπως και τη μείωση του αφορολογήτου και εύχεται η κυβέρνηση να «κατορθώσει να ανατρέψει αυτά που μόνη της ψήφισε».

Ο κ. Μητσοτάκης έχει συστηματικές επαφές με επενδυτές και funds, προτρέποντάς τους να επενδύσουν άμεσα στη χώρα. «Δεν έπαιξα τα παιχνίδια του Τσίπρα γιατί θα τα βρω μπροστά μου» έχει πει πολλές φορές. Στη ΝΔ έχουν χαρτογραφήσει όλο το επενδυτικό τοπίο, όχι μόνο για τις ξένες αλλά και για τις ελληνικές επενδύσεις, γιατί όπως παρατηρούν «όλοι έρχονται και μας μιλάνε και είναι πολλοί οι έλληνες επιχειρηματίες που θέλουν να επενδύσουν στις εταιρείες τους αν νιώσουν ασφάλεια. Εχουμε επεξεργαστεί προχωρημένα αναπτυξιακά μοντέλα, ξέρουμε τι θα κάνουμε και πώς θα το κάνουμε». Υπάρχει, όμως, μια διόλου αμελητέα μερίδα επιχειρηματιών οι οποίοι, ενώ βρίσκονται πιο κοντά στο πρόγραμμα της ΝΔ, φοβούνται ότι η κοινωνική ειρήνη θα διαταραχθεί με τον ΣΥΡΙΖΑ στην αντιπολίτευση. Ο πρόεδρος της ΝΔ δεν ανησυχεί για αυτό, επειδή ο κοινωνικός διάλογος είναι βασικό στοιχείο του προγράμματός του, ο ίδιος βρίσκεται σε συνεχή επαφή με εκπροσώπους των συνδικάτων και των κοινωνικών εταίρων και «οι σχέσεις μας είναι πολύ καλές» σημειώνουν από το επιτελείο του. «Αν κάποιοι φοβούνται τους μπαχαλάκηδες και τους Ρουβίκωνες ας μην επενδύσουν» παρατηρούν και διευκρινίζουν ότι αυτά τα φαινόμενα θα αντιμετωπιστούν επιχειρησιακά και ότι ο δημόσιος χώρος, ξεκινώντας από τα πανεπιστήμια, θα προστατευτεί αποτελεσματικά.

Με την προεκλογική περίοδο να διεξάγεται σε συνθήκες μεγάλης πόλωσης, η ομαλότητα μοιάζει άπιαστη. Στη ΝΔ τονίζουν ότι δεν προτίθενται να παίξουν το παιχνίδι του διχασμού, αλλά θα απαντούν όταν δέχονται επιθέσεις που ξεπερνούν τα όρια. «Στην ΕΡΤ στείλαμε ένα μήνυμα: Οτι αυτή δεν είναι δημόσια τηλεόραση, αλλά έχει μετετραπεί σε ένα χυδαίο προπαγανδιστικό κανάλι του Μαξίμου. Δέσμευσή μας είναι να γίνει η ΕΡΤ μια σύγχρονη και ακομμάτιστη δημόσια τηλεόραση» σημειώνουν. Στην Πειραιώς όλοι, συμπεριλαμβανομένου του προέδρου, πιστεύουν ότι το δηλητηριώδες κλίμα που συντηρείται με τη σκανδαλολογία, τη στάση της ΕΡΤ και κάποιες «στημένες, διαδικτυακές δημοσκοπήσεις» ενορχηστρώνεται απευθείας από το Μέγαρο Μαξίμου. «Εμείς δεν θα αφήσουμε τίποτα αναπάντητο για το παρελθόν αλλά θα εξακολουθήσουμε να μιλάμε για το μέλλον γιατί αυτό ενδιαφέρει τους πολίτες» σχολιάζουν.

Η κυβέρνηση της ΝΔ θα βρεθεί από την πρώτη στιγμή μπροστά σε μεγάλες δυσκολίες. Οσο η χώρα δεν δανείζεται από τις αγορές, η θέση της παραμένει εξαιρετικά επισφαλής και ο κ. Μητσοτάκης έχει ανακηρύξει σε «εθνικό στόχο» τη μείωση των εξοντωτικών πρωτογενών πλεονασμάτων ύψους 3,5%. Επιρρίπτει μάλιστα ευθύνες στους εταίρους για την αντιαναπτυξιακή πολιτική που επιβλήθηκε στη χώρα. Δεν σκοπεύει όμως να ακολουθήσει τη συγκρουσιακή λογική του Αλέξη Τσίπρα κατά την πρώτη περίοδο της διακυβέρνησής του, αλλά μια τακτική ανάκτησης της εμπιστοσύνης των αγορών, επειδή πιστεύει ότι η δυσπιστία των αγορών αποτυπώνει την πολιτική και όχι την οικονομική κατάσταση της χώρας. Την αξιοπιστία θεωρεί ότι θα την κερδίσει με κινήσεις πολιτικού συμβολισμού· αν δουν οι αγορές και οι εταίροι δείγματα γραφής μέσα στους πρώτους έξι μήνες – αυτή είναι η περίοδος χάριτος που εκτιμά ότι θα έχει η κυβέρνησή του – θα πειστούν ότι εννοεί αυτά που λέει και δεν είναι όμηρος του εσωκομματικού παζαριού. «Δεν είμαστε άγνωστοι. Οι αγορές θα δείξουν εμπιστοσύνη στην κυβέρνηση αν κινηθεί γρήγορα και βάλει τη χώρα σε μακρά πορεία υγιούς ανάπτυξης που θα διασφαλίζει τη βιωσιμότητα του χρέους και θα αντιμετωπίζει το πρόβλημα του συστήματος ασφάλισης».

Ο πρόεδρος της ΝΔ πιστεύει ότι σε ένα περιβάλλον μεγάλης καχυποψίας οι προσδοκίες είναι μειωμένες και αυτό θα του εξασφαλίσει περιθώριο χειρισμών. «Δεν θα πάω από την πρώτη μέρα στη Μέρκελ για να διαπραγματευθώ τα πλεονάσματα» σημειώνει. Το πιθανότερο είναι ότι αυτό δεν θα συμβεί γιατί κανένας δεν μπορεί να προβλέψει ποια θα είναι η Ευρώπη μετά τις ευρωεκλογές. Ο κ. Μητσοτάκης, όμως, ποντάρει στη στήριξη της δικής του πολιτικής οικογένειας, του ΕΛΚ, γιατί η ΝΔ αντιμετωπίζεται ως μοναδικό φαινόμενο για τα δεδομένα του ευρωπαϊκού λαϊκού συστήματος, καθώς κατάφερε να μην έχει καμία λαϊκιστική απειλή στα δεξιά της και να απευθύνεται στον κεντρώο χώρο χάριν του μετριοπαθούς προφίλ του αρχηγού της.

Ο κ. Μητσοτάκης προανήγγειλε ότι πρόσωπα από την Κεντροαριστερά ή ακόμα και από την Αριστερά θα βρίσκονται στα ψηφοδέλτια και στο Υπουργικό του Συμβούλιο. Αυτό δεν ήταν άνοιγμα προς την Κεντροαριστερά αλλά επιδίωξη να εκφράσει εκείνος το σύνολο του κεντρώου χώρου. Το κυβερνητικό του σχήμα θα είναι «εμφανώς μικρότερο» από το σημερινό, δεν θα έχει αναπληρωτές υπουργούς και ορισμένα υπουργεία θα συγχωνευτούν. Οι αποδεδειγμένα από προηγούμενες θητείες καλοί υπουργοί της ΝΔ, οι νέοι βουλευτές που έδειξαν την αξία τους, αλλά και πρόσωπα που δεν βρίσκονται στην πολιτική επικαιρότητα θα βρουν τη θέση τους σε ένα κυβερνητικό σχήμα «που θα βγάζει νόημα» και θα συνδυάζει την εμπειρία με την ανανέωση. «Οι σωστοί άνθρωποι θα μπουν στη σωστή θέση».