Οι συντάξεις, οι παροχές και οι σχεδιασμοί Τσίπρα

Το κλίμα, η ατμόσφαιρα στην ελληνική κοινωνία είναι εμφανώς αντικυβερνητικά, για την ακρίβεια αντι-ΣΥΡΙΖΑ. Καταγράφεται στις έρευνες, αποτυπώνεται στις κοινωνικές και οικογενειακές συναντήσεις των πολιτών, φανερώνεται με ποικίλους τρόπους στις δημόσιες εκδηλώσεις.

Το γνωρίζουν άλλωστε και οι κυβερνώντες ότι οι υποστηρικτές τους έχουν αποσυρθεί από τον δημόσιο χώρο, σπάνια πια συναντά κανείς υπερασπιστές της κυβέρνησης στους ανά την επικράτεια καφενέδες. Συνδυασμός γεγονότων και συνθηκών τείνουν να διαμορφώσουν ενοχικές στάσεις και συμπεριφορές για τους άλλοτε ένθερμους υποστηρικτές του κ. Τσίπρα. Γεγονός που, αν διατηρηθεί στον χρόνο, προδιαγράφει το εκλογικό αποτέλεσμα όποτε κι αν στηθούν οι κάλπες.

Στη βάση αυτών των διαμορφούμενων πολιτικών συνθηκών κινείται η κυβέρνηση και προσπαθεί εναγωνίως, αν όχι την ανατροπή τους, τουλάχιστον την εξομάλυνσή τους.

Το σοκ από τη φονική πυρκαγιά της Ανατολικής Αττικής ήταν μεγάλο και χρειάστηκε αρκετός χρόνος και απόλυτος ανασχεδιασμός της επικοινωνιακής στρατηγικής προκειμένου να αμβλυνθούν οι δυσμενέστατες εντυπώσεις για το κυβερνητικό σχήμα και το κύμα αμφισβήτησης που σηκώθηκε ακόμη και για τον μέχρι πρότινος αλώβητο Πρωθυπουργό.

Αυτή την ώρα η κυβέρνηση επιχειρεί διά της οικονομίας κυρίως να ξεπεράσει την καταγραφόμενη φθορά και αμφισβήτηση και ιδιαιτέρως να αναιρέσει την ψηφισμένη από την ίδια νέα περικοπή των συντάξεων από την αρχή του εκλογικού 2019. Επιπλέον, επιδιώκει να καλλιεργήσει ατμόσφαιρα προσδοκιών και πλήθους συνδυασμένων παροχών, ικανών, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των επιτελών του κ. Τσίπρα, να μεταβάλουν τις πολιτικές συνθήκες.

Η αλήθεια είναι ότι το υπουργείο Οικονομικών από το φθινόπωρο του 2015, μετά δηλαδή το ατυχές δημοψήφισμα, το εσωτερικό ξεκαθάρισμα στον ΣΥΡΙΖΑ, την ακολουθήσασα ετεροβαρή συμφωνία με εταίρους και δανειστές και τις δεύτερες εκλογές εκείνης της χρονιάς, είχε χαράξει στρατηγική τριετίας.

Οι παροικούντες την Ιερουσαλήμ γνωρίζουν ότι η επιβληθείσα μετά το 2015 υπερφορολόγηση έγινε επί σκοπώ, ώστε να ασφαλισθεί η επίτευξη των προβλεπόμενων από τη συμφωνία υψηλών πρωτογενών πλεονασμάτων και ταυτόχρονα να συγκροτηθεί υπερβάλλων δημοσιονομικός χώρος, ικανός να χρηματοδοτήσει προεκλογικές κινήσεις και στοχευμένες εισοδηματικές ενισχύσεις λίγο πριν από το τέλος της τετραετίας.

Οι επιτελείς του υπουργείου Οικονομικών επαίρονται σήμερα ότι με τις επιλογές τους επέτυχαν την ανάκτηση της δημοσιονομικής σταθερότητας, χωρίς την οποία ούτε η χώρα ούτε οι ίδιοι θα μπορούσαν να κάνουν βήμα. Είναι ακριβές ότι τα πρωτογενή πλεονάσματα ξεπερνούν κατά πολύ, επί τρία συνεχή έτη, τον υψηλό στόχο του 3,5% του ΑΕΠ, επιτρέποντας και τη χρηματοδότηση κάποιων ανακατανομών στο κοινωνικό σώμα.

Το όλο σχέδιο χάλασε εν μέρει με την επιβληθείσα από τον καχύποπτο και σχεδόν εμμονικό Πόουλ Τόμσεν, ο οποίος τον περασμένη άνοιξη, εν όψει της τρίτης αξιολόγησης, επέμεινε στην επιβολή του μέτρου της περικοπής των συντάξεων επειδή θεωρούσε ότι η ελληνική διοίκηση δεν θα καταφέρει να επιτύχει τον στόχο των υψηλών πλεονασμάτων.

Εκείνη την περίοδο πιεζόμενο το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης δέχτηκε με κρύα καρδιά την ψήφιση της περικοπής των συντάξεων, αλλά επειδή θεωρούσε δεδομένη την επίτευξη των στόχων, μπήκε στον πειρασμό να διευρύνει μέσω των «αντιμέτρων» τον περιβόητο δημοσιονομικό χώρο.

Εγιναν δεύτερες σκέψεις τότε στον κύκλο Τσακαλώτου και Χουλιαράκη και εκτιμήθηκε πως αν τελικώς επιβαλλόταν το σκληρό μέτρο θα είχαν τουλάχιστον την ευκαιρία μιας ευρύτερης αναδιανομής, η οποία θα μπορούσε να αντισταθμίσει έστω μερικώς το κόστος της περικοπής συντάξεων. Ετσι, διεκδικήθηκαν και κερδήθηκαν τα περιβόητα «αντίμετρα», που μέχρι πρότινος υπερασπίζονταν με πάθος τα κυβερνητικά στελέχη.

Η φονική πυρκαγιά ωστόσο ανέτρεψε τους όποιους υπολογισμούς. Με την επιτάχυνση της κυβερνητικής φθοράς εκρίθη ότι ο κ. Τσίπρας δεν μπορεί να κατέλθει στις προσεχείς εκλογές με τις συντάξεις κομμένες. Και έτσι επελέγη η πάση θυσία κατάργηση του μέτρου. Το σχετικό αίτημα είχε τεθεί υπ’ όψιν της Κομισιόν από τα τέλη του περασμένου Αυγούστου και διεξάγονταν παρασκηνιακές διαβουλεύσεις σε τεχνικό επίπεδο. Με την έλευση των εποπτών στην Αθήνα επισημοποιήθηκε. Και έτσι φθάσαμε στις τρέχουσες διαβουλεύσεις με την αντιπροσωπεία των θεσμών, που παρ’ ολίγον να καταλήξουν σε φιάσκο εξαιτίας της διαρροής που έσπευσαν να κάνουν κυβερνητικά στελέχη στο Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων, προκειμένου να στριμώξουν τον κ. Μητσοτάκη εν όψει της ανόδου του στη Θεσσαλονίκη.

Οι έχοντες αίσθηση των συνθηκών που επικρατούν στις διαπραγματεύσεις δεν συμμερίζονται τη σπουδή του Μεγάρου Μαξίμου. Στο οικονομικό επιτελείο εκτιμούν ότι η Κομισιόν αναγνωρίζει ως ισχυρά τα επιχειρήματα της κυβέρνησης για μη εφαρμογή της περικοπής των συντάξεων, αλλά δεν προεξοφλούν το παραμικρό. Θεωρούν κρίσιμη τη στάση του ΔΝΤ και βεβαίως του γερμανικού υπουργείου Οικονομικών, το οποίο συνεχίζει να αντιμετωπίζει ως τοξικό το ελληνικό πρόβλημα. Υπό αυτές τις συνθήκες, το θέμα των συντάξεων θα παραμείνει εκκρεμές, τουλάχιστον μέχρι τις παραμονές κατάθεσης του προσχεδίου για τον προϋπολογισμό του 2019.

Η κυβέρνηση πάντως εργάζεται με την υπόθεση ότι οι συντάξεις εντέλει δεν θα περικοπούν. Με βάση αυτή την υπόθεση και με δεδομένη τη διεκδίκηση του ευρύτερου χώρου της Κεντροαριστεράς οικοδομείται το σχήμα παροχών που τελικώς θα επικρατήσει για το 2018 και το 2019. Πηγές προσκείμενες στην κυβερνητική παράταξη διευκρινίζουν ότι πριν από τις πρωθυπουργικές εξαγγελίες υπήρξε έντονη διαπάλη εντός του ΣΥΡΙΖΑ για τη σύνθεση, τον χαρακτήρα και την κοινωνική στόχευσή τους.

Υπήρξαν αρκετοί που επέμειναν σε εισοδηματικές παροχές μόνο, ορμώμενοι από την παλαιά αρχή ότι η Αριστερά οφείλει αναδιανομή στους μη έχοντες. Απαιτούσαν δηλαδή δαπάνες μόνο και καμία φορολογική ελάφρυνση, θεωρώντας ότι αυτή είναι επιλογή της φιλελεύθερης Δεξιάς, την οποία ο ΣΥΡΙΖΑ οφείλει να αντιμάχεται και να αντιστρατεύεται. Ο Πρωθυπουργός ωστόσο, παρά την πίεση, επέλεξε να διαμορφώσει ένα μείγμα εξαγγελιών που περιελάμβανε πέραν των εισοδηματικών ενισχύσεων στις ασθενέστερες τάξεις και εξαγγελίες για μείωση ασφαλιστικών εισφορών, περιορισμό της φορολογίας των επιχειρηματικών κερδών και μείωση του ΕΝΦΙΑ. Ουσιαστικά επιχείρησε να διευρύνει τον κύκλο των ευεργετούμενων, με σκοπό να συγκινήσει ευρύτερα μεσοαστικά στρώματα, πέραν του κύκλου των φτωχών και των απειλούμενων με φτωχοποίηση.

Πράγμα που ταιριάζει με τις πολιτικές του στοχεύσεις. Ο κ. Τσίπρας ενδιαφέρεται κυρίως για την επόμενη μέρα. Θα επιδιώξει κατά βάση να περιορίσει κατά το δυνατόν την επερχόμενη και πανθομολογούμενη νίκη του κ. Μητσοτάκη. Θα κάνει τα πάντα δηλαδή προκειμένου να αποκλείσει καταρχήν την αυτοδυναμία του και βεβαίως να διατηρήσει υψηλά ποσοστά, πάνω από 25%, για τον ίδιο και το κόμμα του ώστε να μπορεί να χτίσει ισχυρή αντιπολίτευση και να διεκδικήσει την επάνοδό του αργότερα. Γνωρίζει επίσης ότι για να επιτύχει κάτι τέτοιο θα πρέπει να επιχειρήσει σοσιαλδημοκρατικό άνοιγμα με σκοπό να γίνει αυτός κυρίαρχη έκφραση της Κεντροαριστεράς.

Στη βάση αυτών των επιδιώξεων επέλεξε το συγκεκριμένο μείγμα εισοδηματικών ενισχύσεων και φορολογικών ελαφρύνσεων απευθυνόμενος και στη μεσαία τάξη. Για τους ίδιους λόγους επιδιώκει επίσης να συστηματοποιήσει τους δεσμούς του με την ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία και να αναδειχθεί σε διακριτή έκφραση μιας αναγεννημένης ριζοσπαστικής σοσιαλδημοκρατίας.

Ορίζεται ο κ. Τσίπρας από τους παραπάνω στόχους και σκοπούς. Θα τα δώσει όλα για την επίτευξή τους. Δεν θα διστάσει μάλιστα να συγκρουστεί για ακόμη μία φορά εντός του κόμματός του προκειμένου να απομονώσει όσους πιθανώς αμφισβητήσουν την προδιαγραφόμενη στροφή. Ας μην έχουν αυταπάτες όσοι διεκδικούν την ηγεσία της χώρας και την ανάκτηση της ηγεμονίας που σήμερα ακόμη διατηρεί ο κ. Τσίπρας. Θα δώσει μάχη σκληρή χωρίς μέτρο και χωρίς επιφυλάξεις. Και βεβαίως θα μοιράσει όσα περισσότερα μπορεί.

Ηδη μέχρι το τέλος του έτους, πέραν των αναδρομικών που θα επιστρέψει σε ενστόλους, δικαστικούς και πανεπιστημιακούς, σκοπεύει να προσφέρει πριν από τα Χριστούγεννα και έκτακτο βοήθημα αλληλεγγύης με βάση εισοδηματικά και οικογενειακά κριτήρια σχεδόν στο ένα τρίτο του πληθυσμού της χώρας. Ας μην επαναπαύονται λοιπόν όσοι αναμένουν ότι ο κ. Μητσοτάκης θα κάνει υγιεινό περίπατο προς την εξουσία…