Οι Κροάτες αφίχθησαν στη Βαλκανική Χερσόνησο κατά τον πρώιμο Μεσαίωνα. Αρκετούς αιώνες αργότερα σχημάτισαν τα πρώτα πριγκιπάτα, τα οποία στη συνέχεια ενοποιήθηκαν και το 925 συγκρότησαν το πρώτο κροατικό βασίλειο υπό τον βασιλέα Τόμισλαβ. Το βασίλειο δεν κατόρθωσε να επιβιώσει και το 1102 περιήλθε στους κόλπους της Ουγγαρίας.
Αρκετούς αιώνες αργότερα, το 1527, το κροατικό στέμμα περιήλθε στους Αψβούργους. Στο πλαίσιο της Αυτοκρατορίας των Αψβούργων οι περιοχές που συγκροτούν σήμερα την Κροατία δεν ήταν ενοποιημένες: Η κεντρική περιοχή, η Banska Hrvatska, είχε σχετική αυτονομία και διοικούνταν από τον κυβερνήτη (Ban). Το λεγόμενο «Στρατιωτικό Σύνορο» (Vojna Krajna), λόγω της σημασίας που είχε για την άμυνα έναντι των Οθωμανών, βρισκόταν υπό την άμεση εξουσία της Βιέννης, ενώ η Δαλματία ανήκε στις προσωπικές κτήσεις του αυτοκράτορα. Στις περιοχές αυτές διαβιούσαν, εκτός των άλλων, και σημαντικοί σερβικοί πληθυσμοί οι οποίοι βρέθηκαν εκεί μετά τη Μεγάλη Μετανάστευση του 1690 από το Κόσοβο.
Η δημιουργία των «Ιλλυρικών επαρχιών» από τον Ναπολέοντα στις αρχές του 19ου αιώνα συνέβαλε στην εθνική αφύπνιση των Κροατών. Οπως και στην περίπτωση άλλων εθνών, έτσι και στην Κροατία η γλώσσα διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο. Το Ιλλυρικό κίνημα επιχείρησε αρχικά να υπερκεράσει τον γλωσσικό κατακερματισμό. Μετά την επανάσταση του 1848 το κίνημα έλαβε τη μορφή του «Γιουγκοσλαβισμού», που στόχευε στην πολιτική ενοποίηση των Νοτίων Σλάβων της Αυστροουγγαρίας σε ένα ομοσπονδιακό κράτος. Το 1868 διευθετήθηκε το ζήτημα της πολιτικής θέσης της Κροατίας στο πλαίσιο της Δυαδικής Μοναρχίας με τη χορήγηση διευρυμένης αυτονομίας.
Μετά το τέλος του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, η Κροατία διέρρηξε τους δεσμούς της με την Αυστροουγγαρία και εντάχθηκε στο γιουγκοσλαβικό κράτος. Στην περίοδο της Κατοχής σχηματίστηκε το δωσιλογικό Ανεξάρτητο Κράτος των Κροατών. Το στρατόπεδο συγκέντρωσης Γιασένοβατς, «τοΑουσβιτς των Βαλκανίων», είναι το σύμβολο της βίας που ασκήθηκε κατά την εποχή εκείνη.
Μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο η Κροατία παρέμεινε στους κόλπους της σοσιαλιστικής Γιουγκοσλαβίας. Αποσχίστηκε από τη Γιουγκοσλαβία και το 1991 κήρυξε την ανεξαρτησία της. Σήμερα είναι μέλος της ΕΕ και του ΝΑΤΟ.
Τη μακραίωνη κροατική ιστορία σημάδεψε η δράση σημαντικών προσωπικοτήτων. Ενας από τους μεγαλύτερους εκπροσώπους του ουμανισμού στη Δαλματία ήταν ο Μάρκο Μάρουλιτς (Marko Marulić). Στο σημαντικότερο έμμετρο έργο του, «Ιουδήθ», που γράφτηκε το 1501 στην τότε καθομιλουμένη, ο Μάρουλιτς συνέδεσε μοτίβα της Βίβλου με τοπικούς θρύλους και παραδόσεις. Ο ουμανιστής λογοτέχνης Ιβαν Γκούντουλιτς (Ivan Gundulić), το μνημείο του οποίου κοσμεί σήμερα την κεντρική πλατεία του Ντουμπρόβνικ, ήταν γόνος αριστοκρατικής οικογένειας. Αφησε έντονο το στίγμα του στην κροατική λογοτεχνία με τα έργα του «Τα δάκρυα του Ασώτου» και «Dubravka», έναν ύμνο στην ελευθερία των κατοίκων του Ντουμπρόβνικ. Από την άλλη πλευρά, ο ζωγράφος Οτον Ιβέκοβιτς (Oton Iveković) ήταν εκείνος που, στα τέλη του 19ου και τις αρχές του 20ού αιώνα, παρουσίασε εικονογραφικά την ιστορία των Κροατών και εξιδανίκευσε τους αγώνες τους στο πλαίσιο της λεγόμενης «ιστορικής ηθογραφίας».
Παράλληλα, υπήρξαν και άνθρωποι του πνεύματος που εργάστηκαν για τη γιουγκοσλαβική ιδέα. Ο Ιβαν Μέστροβιτς (Ivan Meštrović), ο «κροάτης Ροντέν», δημιουργός της «Γιουγκοσλαβικής Καρυάτιδας» που βλέπουμε σήμερα σε διάφορες χώρες της πρώην Γιουγκοσλαβίας, αποτύπωσε στα γλυπτά του την ιδέα της δημιουργίας ενός ενιαίου νοτιοσλαβικού πολιτισμού.
Η κυρία Σταυρούλα Μαυρογένη είναι καθηγήτρια στο Τμήμα Βαλκανικών, Σλαβικών και Ανατολικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Μακεδονία.
