Μέσα στο πρώτο εξάμηνο του 2023 θα διεξαχθούν στην Τουρκία εκλογές για την ανάδειξη νέου Προέδρου της χώρας. Ο κ. Ερντογάν δήλωσε ήδη ότι θα είναι για τελευταία φορά υποψήφιος για το αξίωμα. Εχει πιθανότητα επανεκλογής και συμφέρει την Ελλάδα ένα τέτοιο ενδεχόμενο;
Η επανεκλογή του κ. Ερντογάν είναι ένα δύσκολο ερώτημα, καθώς εξαρτάται από κρίσιμες παραμέτρους, που δεν είναι όλες σήμερα γνωστές. Πρώτον και κεντρικό ερώτημα είναι η οικονομική κατάσταση της Τουρκίας τη στιγμή της κάλπης.
Διαβάστε επίσης: Ιμάμογλου σε Ερντογάν: «Έλα να παλέψεις γενναία» – Τι απαντά ο σουλτάνος
Με τα σημερινά δεδομένα, οι συνθήκες είναι τραγικές. Με έναν πληθωρισμό που αγγίζει τα 100 στα εκατό, και με μια οικονομία η οποία έχει φθάσει στα όρια της χρεοκοπίας, ο κύριος υπεύθυνος στα μάτια του τούρκου ψηφοφόρου είναι ο νυν Πρόεδρος. Αυτό είναι το πρώτο αρνητικό στοιχείο για την επανεκλογή του. Δεύτερον, και ίσως εξίσου σημαντικό, ποιοι θα είναι οι κύριοι αντίπαλοι στον εκλογικό αγώνα.
Είναι γνωστό σήμερα ότι ο κύριος διεκδικητής είναι το Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα και ο πρόεδρός του κ. Κιριτσντάρογλου. Ο παραδοσιακός Κεμαλικός αντίπαλος θα είναι, λοιπόν, ο βασικός διεκδικητής για την ανάδειξη στην Προεδρία. Εκτός εάν ένας από τους τρεις θεμελιακούς δημάρχους, της Κων/πολης, της Σμύρνης και της Αγκυρας κατέλθει στον στίβο, και ανατρέψει τους συσχετισμούς.
Τρίτον, το κύρος του Προέδρου, σε ένα σχετικά συντηρητικό εκλογικό σώμα, που δεν πρέπει να υποτιμάται, δεδομένης της βαθιάς προσήλωσης των λαϊκών στρωμάτων της Ανατολίας στο πρόσωπό του, και όσων από αυτούς έχουν μετοικήσει στις μεγάλες πόλεις. Ο παράγοντας αυτός, άυλος και απροσδιόριστος, μπορεί να παίξει έναν σημαντικό ρόλο στην επανεκλογή, υπερτερώντας του απτού υλικού παράγοντα της οικονομίας.
Σχετικά με τα συμφέροντα της Ελλάδας η επανεκλογή του κ. Ερντογάν φαντάζει ως εφιάλτης. Μια νέα θητεία θα μπορούσε να σημαίνει μια συνέχιση της αναθεωρητικής πολιτικής του και μια επίτευξη της απειλής ότι θα έρθει αιφνίδια ένα βράδυ, ή ότι θα μας βομβαρδίσει με τους πρόσφατα λειτουργικούς πυραύλους του. Πάντως αυτές οι σημερινές κραυγές δεν σημαίνει ότι θα σηματοδοτούν απαραίτητα τη μετεκλογική πορεία του Προέδρου στα Ελληνοτουρκικά.
Διαβάστε επίσης: Ερντογάν: Νέα προεκλογική αύξηση 55% του κατώτατου μισθού για το 2023
Μπορεί ο ρεαλισμός να επικρατήσει και να καθησυχάσει τον Πρόεδρο, υποδεικνύοντας μάλιστα τον σωστό δρόμο της επικοινωνίας και του διαλόγου. Αν και θεωρώ απίθανο να προχωρήσει σε μια πλήρη άρση των απειλών, μπορεί θαυμάσια να εξομαλύνει τη στάση του απέναντι στην Ελλάδα με τον διάλογο, και την παραπομπή, όπου ο διάλογος δεν αρκεί, των ζητημάτων στο Διεθνές Δικαστήριο.
Σε περίπτωση μη επανεκλογής του, που σημαίνει ότι το προσωπικό του κύρος δεν κατόρθωσε να επιβληθεί στα άσχημα οικονομικά, και οι αντίπαλοί του συσπειρώθηκαν επιτυχώς γύρω από το Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα, η στάση του νέου Προέδρου δεν θα είναι ριζικά καλύτερη απέναντι στην Ελλάδα, τουλάχιστον κρίνοντας από προηγούμενες διακυβερνήσεις των Δημοκρατικών/Κεμαλιστών στην Τουρκία.
Η πολιτική Ερντογάν δυσχερώς ανατρέπεται και ο επόμενος Πρόεδρος μπορεί να είναι περισσότερο εφεκτικός στον διάλογο με την Ελλάδα, αλλά τα πράγματα δεν θα είναι ριζικά καλύτερα. Εχουμε μπει στον αστερισμό της αντιπαλότητας, από την οποία δύσκολα θα απαλλαγούμε.
Μόνο απόμακρο ενδεχόμενο είναι η εκλογή του κ. Ιμάμογλου, που θα μπορούσε βαθμιαία να ανατρέψει τον αναθεωρητισμό και να οδηγήσει τις δύο χώρες στον δρόμο της ευημερίας και της κοινής προκοπής. Αλλά αυτό το ενδεχόμενο παραμένει σήμερα εξαιρετικά απόμακρο και προβληματικό.
Ο κ. Χρήστος Ροζάκης είναι ομότιμος καθηγητής του Δημοσίου Διεθνούς Δικαίου του Πανεπιστημίου Αθηνών.
