Στις παραμέτρους οι οποίες θα διαμορφώσουν την πολιτική ατμόσφαιρα και τα δεδομένα της επόμενης περιόδου στρέφει την προσοχή του ο Κυριάκος Μητσοτάκης.

Με την ολοκλήρωση του εκλογικού κύκλου και με ορίζοντα την τριετία έως την επόμενη αναμέτρηση, η οποία εκτός απροόπτου θα γίνει το 2027, βασική προτεραιότητα του Πρωθυπουργού είναι η εξεύρεση ενός τρόπου ανασύνταξης και ανάκτησης της δυναμικής της κυβέρνησης ώστε να αναστραφεί η αίσθηση φθοράς, όπως καταγράφηκε στο εκλογικό αποτέλεσμα του Ιουνίου.

Υπάρχει παρά ταύτα η συναίσθηση στο επιτελείο του Μεγάρου Μαξίμου ότι μια εντυπωσιακή δημοσκοπική ανάκαμψη δεν θα είναι εύκολη. Η προσπάθεια βελτίωσης της αποτελεσματικότητας της κυβέρνησης θα είναι μια προφανής προτεραιότητα, όμως τα προβλήματα τα οποία βαραίνουν στις διαθέσεις των πολιτών παραμένουν, με κυριότερο την ακρίβεια.

Τα εκλογικά όρια της ΝΔ

Κατά τις εκτιμήσεις πολιτικών στελεχών και αναλυτών, ο πολιτικός συσχετισμός, όπως καταγράφηκε στην κάλπη των ευρωεκλογών, ενδέχεται να κρύβει παγίδες για την κυβέρνηση, οι οποίες πιθανώς και να είναι δύσκολο να αποφευχθούν.

Οπως σημειώνουν οι ίδιες πηγές, η ΝΔ είναι εξαιρετικά πιθανό να έχει φτάσει σε ένα όριο, καθώς εκτιμάται ότι το 28% είναι μάλλον ο σκληρός εκλογικός της πυρήνας. Πιθανολογείται ότι είναι μάλλον απίθανο, υπό τις παρούσες, ευρύτερες πολιτικές συνθήκες, να πέσει σε χαμηλότερα επίπεδα, απαιτείται όμως την ίδια στιγμή και κάτι πολύ πιο δυναμικό και εντυπωσιακό ώστε να ανακάμψει αισθητά και να αποκτήσει και πάλι μια ορμή που θα της επιτρέψει να προσδοκά ποσοστά αυτοδυναμίας.

Η ανησυχία μιας μερίδας κυβερνητικών στελεχών εντείνεται, με δεδομένο ότι το 2024 είναι η τελευταία χρονιά οικονομικής και δημοσιονομικής ευελιξίας, αφού από τις αρχές του επόμενου έτους επανέρχονται σε ισχύ οι περιορισμοί του αναθεωρημένου Συμφώνου Σταθερότητας. Υπό αυτή την έννοια, ο προϋπολογισμός του 2025, ο οποίος αναμένεται να καταρτιστεί στα μέσα του φθινοπώρου, θα έχει εξ ανάγκης πολύ διαφορετικά χαρακτηριστικά και θα περιορίζει σε σημαντικό βαθμό τα περιθώρια της κυβέρνησης για παροχές και επιδόματα, με ό,τι πολιτικό επακόλουθο μπορεί να επιφέρει κάτι τέτοιο.

Η παράμετρος «ΠαΣοΚ»

Υπό αυτές τις συνθήκες, στο επιτελείο του Κυριάκου Μητσοτάκη παρακολουθείται με ιδιαίτερη προσοχή η αναταραχή στα κόμματα της αντιπολίτευσης και διερευνάται κατά πόσο αυτή θα μπορούσε να τροποποιήσει τους πολιτικούς συσχετισμούς.

Το ενδιαφέρον είναι κατά κύριο λόγο στραμμένο στο ΠαΣοΚ και στο αν μια ενδεχόμενη αλλαγή ηγεσίας θα μπορούσε να διαμορφώσει νέες τάσεις και κάποια δυναμική.

Δίχως να σχολιάζονται επισήμως οι υποψηφιότητες από κυβερνητικά στελέχη και όσο εκκρεμεί η οριστικοποίηση του καταλόγου των επίδοξων προέδρων του κόμματος, είναι σαφές ότι το πρόσωπο του/της επόμενου/-ης προέδρου του ΠαΣοΚ απασχολεί τον Κυριάκο Μητσοτάκη για πολλούς λόγους.

Ενας από αυτούς είναι το αν θα διαμορφωθεί κάποια δυναμική για το κόμμα και μια συνθήκη η οποία θα ευνοεί την εκλογική μετακίνηση μιας μερίδας του κεντρώου εκλογικού ακροατηρίου. Ενας άλλος είναι ότι καθεμία από τις υποψηφιότητες θα διαμορφώσει με βεβαιότητα διαφορετικές συνθήκες και προϋποθέσεις πολιτικής επικοινωνίας και διαλόγου. Πολύ διαφορετικό θα είναι, για παράδειγμα, το πλαίσιο αντιπαράθεσης και επικοινωνίας σε περίπτωση επικράτησης του Παύλου Γερουλάνου ή της Αννας Διαμαντοπούλου (εφόσον τελικώς θέσει υποψηφιότητα) και άλλο θα είναι το πολιτικό περιβάλλον αν τον Οκτώβριο αναδειχθεί στην ηγεσία του ΠαΣοΚ ο Χάρης Δούκας ή αν επανεκλεγεί ο Νίκος Ανδρουλάκης.

Η συγκεκριμένη παράμετρος έχει ιδιαίτερη σημασία τόσο για το κλίμα που θα επικρατήσει στη δημόσια και στην κοινοβουλευτική αντιπαράθεση όσο και για τις πιθανότητες επίτευξης συναινέσεων, όπου υπάρχουν προϋποθέσεις για κάτι τέτοιο.

Η εκλογή Προέδρου της Δημοκρατίας

Τα βασικά πεδία στα οποία θα δοκιμαστούν οι δυνατότητες συγκλίσεων με την αντιπολίτευση και πρωτίστως με το ΠαΣοΚ, όσο ο ΣΥΡΙΖΑ συνεχίζει την περιδίνησή του, θα είναι η εκλογή Προέδρου της Δημοκρατίας και η συνταγματική αναθεώρηση, την οποία έχει προαναγγείλει ο Κυριάκος Μητσοτάκης και αναμένεται να δρομολογηθεί για το 2025.

Ειδικώς η διαδικασία για το ύπατο πολιτειακό αξίωμα προεξοφλείται ως μια πολύ πιο σύνθετη πρόκληση απ’ ό,τι διαφαινόταν έως και πριν από μερικούς μήνες. Η κρίση ηγεσίας στα κόμματα της αντιπολίτευσης αλλά και οι εσωτερικές αναταράξεις στη ΝΔ, όπου μία αριθμητικά κρίσιμη ομάδα βουλευτών έχει ήδη προαναγγείλει τη διαφωνία της με την επανεκλογή της Κατερίνας Σακελλαροπούλου, διαμορφώνουν έναν γρίφο για τον Κυριάκο Μητσοτάκη και μια πολιτική εξίσωση με πολλές μεταβλητές και παραμέτρους.

Υπό αυτό το πρίσμα, ο επόμενος επικεφαλής του ΠαΣοΚ θεωρείται καθοριστικής σημασίας στοιχείο τόσο για την τελική απόφαση του Πρωθυπουργού όσο και για τις δυνατότητες επίτευξης μιας κατά το δυνατόν ευρύτερης κοινοβουλευτικής συναίνεσης για το πρόσωπο του/της Προέδρου της Δημοκρατίας. Αυτός είναι και ένας από τους λόγους για τους οποίους το χρονοδιάγραμμα της εσωκομματικής διαδικασίας στο ΠαΣοΚ και ο τερματισμός της εκκρεμότητας στα μέσα του Οκτωβρίου θέτουν και τον ορίζοντα εκκίνησης των σχετικών συζητήσεων, αλλά και το πλαίσιο για το περιεχόμενό τους, ως προς τον επόμενο ή την επόμενη ένοικο του Προεδρικού Μεγάρου.

Προεξοφλείται πάντως ότι ο Κυριάκος Μητσοτάκης θα εξετάσει όλες τις δυνατότητες για την επίτευξη μιας ευρείας συναίνεσης, έχοντας να αντιμετωπίσει εσωτερικές και εξωτερικές δυσκολίες. Η επιμονή στελεχών της ΝΔ για την επιλογή κεντροδεξιού Προέδρου της Δημοκρατίας είναι μια παράμετρος την οποία ο Πρωθυπουργός θα συνεκτιμήσει. Το δίλημμα στο οποίο εκτιμάται ότι θα κληθεί να απαντήσει είναι αν θα προτιμήσει την επιδίωξη και επίτευξη μιας διακομματικής συναίνεσης, έστω και με τον κίνδυνο να αποστασιοποιηθεί ένα τμήμα της ΚΟ της ΝΔ, ή αν θα προτάξει τη συνοχή του κόμματος, με κίνδυνο να εκλεγεί Πρόεδρος με περιορισμένη κοινοβουλευτική αποδοχή.

Ορισμένοι πολιτικοί και οικονομικοί παράγοντες πάντως ήδη εφιστούν την προσοχή στην προεδρική εκλογή και εκτιμούν ότι αναλόγως και της πολιτικής ατμόσφαιρας της προσεχούς περιόδου θα μπορούσε να αποδειχθεί κρίσιμη ακόμη και για τη συνέχιση της κυβερνητικής θητείας. Οπως επισημαίνουν οι ίδιες πηγές, το ενδεχόμενο να διαρραγεί η συνοχή της ΚΟ της ΝΔ με μια τέτοια αφορμή θα πυροδοτήσει με μεγάλο βαθμό βεβαιότητας σενάρια πρόωρων εκλογών, παρά τη συνταγματική αποσύνδεση της προεδρικής εκλογής από τη διάλυση της Βουλής.

Η αυτοδυναμία και οι συνεργασίες

Αντίστοιχη βαρύτητα προσλαμβάνει λόγω της εκλογής ηγεσίας στο ΠαΣοΚ και η διαδικασία της συνταγματικής αναθεώρησης. Γίνεται εύκολα αντιληπτό ότι με πολύ διαφορετικό τρόπο θα προσεγγίσουν, για παράδειγμα, την αλλαγή του άρθρου 16 οι υποψήφιες και υποψήφιοι πρόεδροι του κόμματος και με διαφορετικές διαθέσεις θα αντιμετωπιστεί από τον καθένα η διευκόλυνση ή παρακώλυση της διαδικασίας αναθεώρησης.

Στο βάθος ωστόσο του πολιτικού ορίζοντα προβάλλει μια νέα παράμετρος, με δεδομένη τη γενικότερη συνθήκη κατακερματισμού του πολιτικού σκηνικού.

Είναι οι μαθηματικές πιθανότητες επίτευξης αυτοδυναμίας στις επόμενες εκλογές, με δεδομένη την καταγεγραμμένη υποχώρηση των ποσοστών της ΝΔ σε συνδυασμό με την ενδεχόμενη αλλαγή ηγεσίας στο ΠαΣοΚ. Εκτιμάται ότι με τη λήξη της εσωκομματικής εκκρεμότητας το φθινόπωρο, το κόμμα θα επιδιώξει να προβάλει ένα πλαίσιο προτάσεων διακυβέρνησης, ενώ ορισμένες πηγές διαβλέπουν την εκκίνηση μιας συζήτησης περί κυβερνητικών συνεργασιών εν όψει των επόμενων εθνικών εκλογών.