Μια εβδομάδα πριν από το άνοιγμα της δεύτερης κάλπης το εκλογικό αποτέλεσμα της 25ης Ιουνίου φαντάζει εν πολλοίς προδιαγεγραμμένο και κατά πάσα βεβαιότητα απόλυτα επηρεασμένο από το εκκωφαντικό των πρώτων εκλογών της 21ης Μαΐου. Κατά τα φαινόμενα και κατά τις προγνώσεις όλων των δημοσκοπικών εταιρειών οι δεύτερες κάλπες θα αποδώσουν αυτοδύναμη κυβέρνηση, πολιτικά και κοινωνικά ισχυρή, με άνετη κοινοβουλευτική πλειοψηφία και ανοχή μακράς διαρκείας που θα της επιτρέψει να εφαρμόσει απερίσπαστη το σχέδιό της.
Υπό αυτή την έννοια το βασικό ερώτημα που απασχολεί τους περισσότερους δεν είναι το αποτέλεσμα αυτό καθεαυτό παρά η αποκρυπτογράφηση των πολιτικών που θα αναπτύξει η νέα κυβέρνηση του κ. Μητσοτάκη.
Το πλαίσιο
Θετική πολιτική και οικονομική συγκυρία
Βάσει των παραπάνω, όσοι κινούνται στον ευρύτερο χώρο της πολιτικής, της οικονομίας και των επιχειρήσεων αναγνωρίζουν ότι ο κ. Μητσοτάκης αποκτά σημαντικό πολιτικό κεφάλαιο, αντίστοιχο ή και ισχυρότερο εκείνου που είχε αποκτήσει ο Κώστας Καραμανλής μετά τις εκλογές του 2004. Και αυτό γιατί πέραν της πολιτικής είναι και η οικονομική συγκυρία που προσθέτει δυνατότητες στον επόμενο βέβαιο πρωθυπουργό.
Η νέα κυβέρνηση θα έχει στη διάθεσή της μια υγιέστερη και ελκυστικότερη οικονομία, προικοδοτημένη με δεκάδες δισεκατομμύρια χρηματοδοτικών πόρων και ικανή να αντιμετωπίσει ταυτόχρονα τις όποιες πληθωριστικές πιέσεις, να επιτύχει καλύτερες αναπτυξιακές επιδόσεις και να κερδίσει επιτέλους τη θέση που της αξίζει στην ευρωζώνη.
Ετσι περιγράφουν ως μοναδική και σπάνια τη διαμορφούμενη από τις διπλές εκλογές πολιτική και οικονομική συγκυρία. Οι περισσότεροι κάνουν λόγο για μεγάλη ευκαιρία αλλαγής και μεταρρύθμισης, ορισμένοι καθ’ υπερβολήν θέλουν τον κ. Μητσοτάκη να έχει εξασφαλίσει σχεδόν «λευκή επιταγή» και οι πιο επιφυλακτικοί τελούν εν αναμονή επισημαίνοντας ότι στη διάρκεια της διπλής προεκλογικής περιόδου δεν δόθηκαν πολλές ευκαιρίες να αναδειχθούν λεπτομέρειες του επερχόμενου νεοδημοκρατικού σχεδίου.
Η κυβέρνηση
«Αποτελεσματικότερη και πιο επαγγελματική»
Οπως και να έχει, το ενδιαφέρον είναι ότι ο φιλελεύθερος κ. Μητσοτάκης έχει προπαρασκευάσει τη δεύτερη θητεία του, έχει δημιουργήσει βάσεις προόδου τα προηγούμενα τέσσερα χρόνια, προσμένει βάσιμα την επανένταξη της χώρας στο διεθνές οικονομικό σύστημα και ο ίδιος προσωπικά αλλά και το βασικό του επιτελείο, έχουν συσσωρεύσει γνώση, εμπειρίες και τις απαιτούμενες διεθνείς παραστάσεις και συμμαχίες, μπορούν να διαβάσουν καλύτερα ίσως από το υπόλοιπο πολιτικό προσωπικό της χώρας τις παγκόσμιες τάσεις, τεχνολογικές, οικονομικές, κοινωνικές, γεωπολιτικές, και είναι σε θέση να επιλέξουν εκείνες τις προτεραιότητες που θα επιτρέψουν το διεκδικούμενο άλμα προόδου της χώρας σε τούτη την ιδιαίτερη, ευαίσθητη μεταβατική εποχή. Οσοι παρακολουθούν από κοντά τον κ. Μητσοτάκη και τον στενότερο κύκλο του γνωρίζουν ότι στο ενδιάμεσο των προεκλογικών του υποχρεώσεων ξεκλέβει χρόνο ακριβώς για να προετοιμάσει την επόμενη διακυβέρνηση. Κρίσιμο θέμα που τον απασχολεί δεόντως είναι «η δόμηση της κυβέρνησης», ώστε να συμπληρωθεί καταλλήλως το επιτελικό κράτος και να καλυφθούν τα ελλείμματα και οι όποιες αδυναμίες ανεδείχθησαν τα προηγούμενα τέσσερα χρόνια.
Οπως λένε οι κοντινότεροι των συνεργατών του, κύριο μέλημά του είναι να καταστεί «αποτελεσματικότερη και πιο επαγγελματική» η διακυβέρνηση της χώρας, αξιοποιώντας πέραν των άλλων και το ψηφιακό άλμα που επιτεύχθηκε στη διάρκεια της πανδημικής και μεταπανδημικής περιόδου.
Δικαιοσύνη
Νέος δικαστικός χάρτης, ταχύτερη απονομή δικαίου
Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση της Δικαιοσύνης, η διεκδικούμενη μεταρρύθμιση της οποίας, που στοχεύει στην επιτάχυνση του χρόνου απονομής της, θα στηριχθεί σε μεγάλο βαθμό στην ψηφιοποίηση των δικαστηρίων και στη δημιουργία νέου δικαστικού χάρτη, που θα έλθουν να υποστηρίξουν την επανεκπαίδευση του προσωπικού μέσω της νέας σχολής δικαστών και άλλων μηχανισμών απλοποίησης του τεράστιου διοικητικού έργου το οποίο συνήθως συνοδεύει και βαραίνει τα δικαστήρια της χώρας. Η νέα κυβέρνηση θα επιδιώξει εξ αρχής να προσεγγίσει τους ευρωπαϊκούς χρόνους απονομής του δικαίου και να επιτύχει την έκδοση των πρωτόδικων αποφάσεων σε 400 μέρες από 700 που είναι σήμερα.
Υγεία
Ευρύτερη εμπλοκή του ιδιωτικού τομέα
Η ψηφιοποίηση θα αποτελέσει αντιστοίχως βασικό εργαλείο της επιδιωκόμενης αλλαγής στον κρίσιμο τομέα της υγείας, που εντόνως απασχολεί την κοινή γνώμη και στην τρέχουσα προεκλογική περίοδο. Εκεί, πέραν της επαγγελθείσης αναβάθμισης των υποδομών και της επαύξησης του ανθρώπινου δυναμικού, θα επιδιωχθεί μέσω της επιταχυνόμενης ψηφιοποίησης η ταχύτερη διεκπεραίωση των ιατρικών πράξεων και ο περιορισμός του χρόνου αναμονής στα νοσοκομεία. Απασχολεί ιδιαιτέρως η έλλειψη τυποποίησης, συντονισμού και αποτελεσματικής διαχείρισης των άπειρων περιστατικών. Η νέα κυβέρνηση θα δώσει ξεχωριστή σημασία στην αποτελεσματική και επαγγελματική διοίκηση και διακυβέρνηση των υπηρεσιών υγείας. Για τον σκοπό αυτόν θα επιλεγούν με αμιγώς επαγγελματικά κριτήρια οι διοικήσεις των νοσοκομείων ώστε να επιταχυνθεί η ψηφιοποίηση και να επαυξηθεί ο κύκλος των παρεχόμενων υπηρεσιών, διαγνωστικών και επεμβατικών. Οπως διευκρινίζεται από τον κύκλο του κ. Μητσοτάκη, ο κύκλος των υπηρεσιών δημόσιας υγείας θα διευρυνθεί ανεξαρτήτως ποιος τις παρέχει, δημόσια ή ιδιωτικά νοσοκομεία. Σημειώνουν χαρακτηριστικά ότι «οι υπηρεσίες υγείας θα είναι δημόσιες και θα είναι αδιάφορο ποιος τις παρέχει». Κατά βάση προαναγγέλλεται η ευρύτερη εμπλοκή του ιδιωτικού τομέα στις υπηρεσίες δημόσιας υγείας.
ΕΣΥ
Μεταθέσεις υπαλλήλων και οδηγών
Επιπλέον για την κάλυψη των κενών θέσεων στο ΕΣΥ θα προβλεφθούν διαδικασίες μεταθέσεων υπαλλήλων σε ζώνες υψηλών αναγκών, αφού προηγηθούν οι κατάλληλες εκπαιδεύσεις. Ως χαρακτηριστικό παράδειγμα αναφέρεται η αντιμετώπιση της τρέχουσας έλλειψης οδηγών και προσωπικού του ΕΚΑΒ. «Εμείς αντιμετωπίζουμε ως ενιαίο το κράτος, θα αναζητήσουμε πλεονάζοντες οδηγούς σε άλλους τομείς του κράτους και θα φροντίσουμε να μετατεθούν στις υπηρεσίες του ΕΚΑΒ» εξηγούσε στέλεχος που βρίσκεται πολύ κοντά στον κ. Μητσοτάκη. «Αλλωστε – όπως έσπευσε να διευκρινίσει – η εμπειρία και διαχείριση της περυσινής αντιπυρικής περιόδου μάς έδειξε ότι μόνο η στενή συνεργασία μεταξύ Πυροσβεστικής, Αστυνομίας και Στρατού και η αλληλοκάλυψη αναγκών και κενών επέτρεψε τα καλά αποτελέσματα που επιτύχαμε το 2022 στον τομέα της πρόληψης και έγκαιρης κατάσβεσης πυρκαγιών».
Δημόσιες συμβάσεις
«Συμφωνίες-πλαίσιο» για μείωση κόστους
Στην αυτή λογική του ενιαίου κράτους οι στενοί συνεργάτες του κ. Μητσοτάκη προαναγγέλλουν «γενναία μεταρρύθμιση των δημόσιων συμβάσεων». Μιλούν χαρακτηριστικά για «συμφωνίες-πλαίσιο» μεταξύ του Ελληνικού Δημοσίου και προμηθευτών με σκοπό οργανωμένες και μεγαλύτερης αξίας, με ανταγωνιστικότερες τιμές, προμήθειες μεγάλων μονάδων του κράτους. Ως χαρακτηριστικότερο παράδειγμα αναφέρεται η προμήθεια υγειονομικού υλικού από τα δημόσια νοσοκομεία. Ο κατακερματισμός κοστίζει και επιτρέπει τη διατήρηση του απαράδεκτου και αδιαφανούς καθεστώτος των απευθείας αναθέσεων, επισημαίνουν οι συνεργάτες του κ. Μητσοτάκη.
Μέσα μεταφοράς
Εκσυγχρονισμός και αναβάθμιση
Επίσης προαναγγέλλουν ότι θα δοθεί μεγάλη έμφαση στον εκσυγχρονισμό και την αναβάθμιση των μαζικών μέσων μεταφοράς, με σκοπό την παροχή αξιόπιστων και ασφαλέστερων υπηρεσιών. Μιλούν για προμήθειες νέων σύγχρονων μέσων, την ανάπτυξη των δικτύων και τον διορισμό και εδώ πιο επαγγελματικών διοικήσεων, ικανών να προσεγγίσουν σωστά το μεταφορικό έργο.
Παιδεία
«Απελευθέρωση» των ΑΕΙ, διεθνής διασύνδεση
Στον τομέα της Παιδείας οι στενοί συνεργάτες του κ. Μητσοτάκη εκτιμούν ότι η Νίκη Κεραμέως έχει προετοιμάσει σε μεγάλο βαθμό την επιδιωκόμενη μεταρρύθμιση για καλύτερα, αποδοτικότερα και πιο σύγχρονα σχολεία και πανεπιστήμια. Και εδώ προαναγγέλλεται μεγάλη προσπάθεια αλλαγής και μεταρρύθμισης, με αιχμή την ελευθέρωση των ΑΕΙ από ανεπίκαιρους και αναχρονιστικούς περιορισμούς που εμποδίζουν τη διεθνή διασύνδεσή τους και αποτρέπουν τη συνεργασία τους με μεγάλες επιχειρήσεις αγαθών και υπηρεσιών.
Πολεοδομία
Τέλος στο χάος με κανόνες
Η ηγεσία της Νέας Δημοκρατίας προαναγγέλλει επίσης ευρείας έκτασης πολεοδομική μεταρρύθμιση. Οι συνεργάτες του κ. Μητσοτάκη μιλούν για νέο πολεοδομικό υπόδειγμα που δεν θα οδηγεί σε αποδιάρθρωση του δημόσιου χώρου, παρά αντιθέτως θα κατατείνει σε νέα οργάνωσή του θέτοντας τέλος στο σημερινό πολεοδομικό χάος. Ως χαρακτηριστική παρέμβαση αναφέρεται η πρόσφατη της Μυκόνου, όπου τα εκεί συμφέροντα είχαν επιβάλει καθεστώς πρωτοφανούς αυθαιρεσίας που αλλοίωνε το περιβάλλον και επέβαλλε τους δικούς τους όρους στη διαχείριση του δημόσιου χώρου.
Εντατική περιγράφεται επίσης η ψηφιοποίηση του κοινωνικού κράτους, με ψηφιακή πια καταγραφή των δικαιούχων κάθε μορφής κοινωνικών επιδομάτων, που θα επιτρέπει τον έλεγχο και την οργανωμένη δίκαιη απόδοσή τους.
Στέγαση
Υπουργείο στέγης, μοντέλο «κοινωνικής αντιπαροχής»
Το περιβάλλον του κ. Μητσοτάκη έχει βάσιμους λόγους να ελπίζει ότι οι πληθωριστικές πιέσεις θα ελεγχθούν ταχύτερα στην Ελλάδα από ό,τι στην υπόλοιπη Ευρώπη. Ηδη οι τιμές των αγαθών ενέργειας τείνουν να προσεγγίσουν τα προ του πολέμου της Ουκρανίας επίπεδα και να αρνητικοποιηθούν, όπως λένε χαρακτηριστικά. Στη χώρα μας ο πληθωρισμός υποχωρεί ταχύτερα και στην περίπτωσή μας επίσης δεν επιβεβαιώθηκε η σπειροειδής εξέλιξη τιμών – αμοιβών που ενοχοποιείται για τα φαινόμενο του στασιμοπληθωρισμού. Ωστόσο οι επιτελείς του κ. Μητσοτάκη αναγνωρίζουν ότι στη χώρα μας υπάρχει σοβαρό θέμα στις δαπάνες στέγασης, οι οποίες καλύπτουν από 35% έως 40% του διαθέσιμου εισοδήματος. Κατά την άποψή τους υπάρχει έλλειμμα προσφοράς νέων κατοικιών και υπερβάλλουσας εξωτερικής ζήτησης. Θεωρούν λοιπόν ότι η νέα κυβέρνηση οφείλει να επέμβει κυρίως στο σκέλος της προσφοράς, να δημιουργήσει περιβάλλον νέων κατασκευών προς κάλυψη κυρίως των στεγαστικών αναγκών νέων ζευγαριών. Εδώ οι συνεργάτες του κ. Μητσοτάκη κάνουν λόγο για το μοντέλο της «κοινωνικής αντιπαροχής» με την αξιοποίηση ακινήτων που κατέχει το Δημόσιο με την ευρεία του όρου έννοια. Η ιδέα είναι να προσφέρονται προς κατασκευή ή ανακατασκευή σε ιδιώτες οικόπεδα και κτίρια του Δημοσίου, να διακρατούν αριθμό διαμερισμάτων αυτοί, αλλά να διαθέτουν το μεγαλύτερο μέρος σε νέα ζευγάρια. Πρόκειται για ένα φιλόδοξο σχέδιο, στην εκτέλεση του οποίου θα αφιερωθεί το νέο υπουργείο στέγης που έχει προαναγγείλει ο κ. Μητσοτάκης.
Τράπεζες
Ιδιωτικοποίηση και νέες δυνατότητες
Στον τομέα αυτόν αναμένει επίσης περαιτέρω δραστηριοποίηση των τραπεζών, καθώς το ιδιωτικό χρέος τείνει ελεγχόμενο και εκείνες κερδοφορούν. Η άμεση ιδιωτικοποίησή τους εκτιμάται ότι θα δώσει νέες δυνατότητες, θα ενισχύσει τον ανταγωνισμό των επιτοκίων και θα επιτρέψει την καλύτερη χρηματοδότηση της οικονομίας. Ιδιαίτερη προσπάθεια θα διεκδικήσει η νέα κυβέρνηση από τους διαχειριστές των κόκκινων δανείων, καθώς επιμένουν στην είσπραξη με κάθε μέσο και ουδόλως ευνοούν την εξυγίανση και ανάπτυξη των επιχειρήσεων. Η υιοθέτηση κώδικα δεοντολογίας και συμπεριφοράς θεωρείται επιβεβλημένη.
Από εκεί και πέρα ο κ. Μητσοτάκης, παρακολουθώντας τους γεωπολιτικούς ανταγωνισμούς παγκοσμίως, θεωρεί αμήχανη την Ευρώπη απέναντι στις προσπάθειες βιομηχανικής ανασύνταξης τόσο των ΗΠΑ όσο και της Κίνας. Πιστεύει ότι η Ευρώπη φθίνει βιομηχανικά και παραγωγικά και οφείλει να λάβει σχετικές πρωτοβουλίες υιοθετώντας τολμηρές πολιτικές βιομηχανικής ανασύνταξης. Και προς αυτή την κατεύθυνση θα διεκδικήσει πανευρωπαϊκή κινητοποίηση αντίστοιχη εκείνης του Ταμείου Ανάκαμψης, που έφερε στη χώρα μας δεκάδες δισεκατομμύρια αναπτυξιακών και χρηματοδοτικών πόρων.
Κωδικός «άσπρη οικονομία»
Νέο οικονομικό υπόδειγμα και «ψηφιοποίηση παντού»
Οπως προαναγγέλλουν οι συνεργάτες του κ. Μητσοτάκη, βασική προτεραιότητα της νέας κυβέρνησης θα αποτελέσει η διεύρυνση της φορολογικής βάσης, η οποία, κατά τις επαγγελίες, θα αποτελέσει βάση υποστήριξης του νέου οικονομικού υποδείγματος της χώρας. «Ψηφιοποίηση παντού» είναι το μήνυμά τους, με ηλεκτρονικά δελτία αποστολής και τιμολόγια, απευθείας διασύνδεση των ταμειακών μηχανών με το Τaxis και χρήση της τεχνητής νοημοσύνης για τις διασταυρώσεις φορολογικών στοιχείων και την αποκάλυψη αδήλωτων συναλλαγών και δραστηριοτήτων. Στόχος του κ. Μητσοτάκη είναι να διευρυνθεί στον μέγιστο βαθμό η «άσπρη οικονομία» και αντιστοίχως να περιοριστεί στο ελάχιστο η παραοικονομία, η ανεξέλεγκτη δράση της οποίας αφαιρεί κρίσιμους φόρους και πόρους από τα δημόσια ταμεία, νοθεύοντας επιπρόσθετα τον ανταγωνισμό στην οικονομία. Οι συνεργάτες του κ. Μητσοτάκη αποδίδουν εξαιρετική σημασία στην ψηφιοποίηση των συναλλαγών και πιστεύουν ότι ήδη φέρει σημαντικά αποτελέσματα. Υπολογίζουν ότι ο μη αποδιδόμενος ΦΠΑ περιορίστηκε από 25% το 2019 στο 15% το 2022. Απέχει ωστόσο πολύ από τον μέσο ευρωπαϊκό όρο που υπολογίζεται σε επίπεδα μεταξύ 6%-7%. Αν ο μη αποδιδόμενος ΦΠΑ περιοριστεί στα επίπεδα του μέσου ευρωπαϊκού όρου, επιπρόσθετα έσοδα ύψους 8-10 δισ. ευρώ θα εισρέουν ετησίως στα δημόσια ταμεία. Ποσό μεγάλο και ικανό να καλύψει πλήθος κοινωνικών και επενδυτικών αναγκών.
Υπό αυτή την έννοια ο στόχος της «άσπρης οικονομίας» θεωρείται κομβικός για το επιτελείο του κ. Μητσοτάκη γιατί συνδέεται με τη συνολικότερη προσπάθεια ανάδειξης του νέου ανταγωνιστικού οικονομικού υποδείγματος. Κατά τον κ. Μητσοτάκη, «η “άσπρη οικονομία” θα καθαρίσει το παιχνίδι, θα καταστήσει το φορολογικό περιβάλλον πιο φιλικό και πιο ανταγωνιστικό για τις διαφανείς υγιείς επιχειρήσεις, επιτρέποντας την προσέλκυση ολοένα και περισσότερων επενδύσεων, εγχώριων και ξένων».
Οι συνεργάτες του προέδρου της Νέας Δημοκρατίας επιμένουν ότι «το νέο οικονομικό υπόδειγμα οφείλει να στηρίζεται σε λογικούς και ανταγωνιστικούς διεθνώς φόρους στην παραγωγή και στην εργασία». Πράγμα που σημαίνει ότι και την επόμενη τετραετία θα επιμείνει στην πολιτική μείωσης των φόρων στο εισόδημα και στα κέρδη, με σκοπό την ενίσχυση της θετικής αλυσίδας των νέων επενδύσεων, του ανοίγματος των αγορών, των ανταγωνιστικότερων τιμών και της επαύξησης των αμοιβών. Κατ’ αυτούς, η αλυσίδα αυτή είναι απαραίτητο να διατηρηθεί ισχυρή και αποτελεσματική στο προσεχές διάστημα. Προέχει επί του παρόντος αυτός ο στόχος και όχι η μείωση των φόρων στις συναλλαγές. Κάτι τέτοιο, επιμένουν οι συνεργάτες του κ. Μητσοτάκη, θα αφαιρούσε κρίσιμους δημοσιονομικούς πόρους, η κάλυψη των οποίων θα απαιτούσε είτε επιβολή άλλων φόρων είτε την περικοπή σημαντικών κοινωνικών δαπανών.
