Ο πόλεμος στην Ουκρανία και η μεταμόρφωση του ευρωπαϊκού στρατηγικού περιβάλλοντος

Ηεξέλιξη της ουκρανικής κρίσης, με τη ρωσική στρατιωτική επίθεση εναντίον της Ουκρανίας, αποτέλεσε ένα στρατηγικό σοκ για την Ευρώπη, αλλά και μεγάλο τμήμα της διεθνούς κοινότητας. Ενδεχομένως λόγω γεωγραφικής εγγύτητας και αμεσότητας συνεπειών, οι εφιαλτικές εικόνες από την Ουκρανία συγκλόνισαν την Ευρώπη πολύ περισσότερο απ’ ό,τι αντίστοιχες εικόνες – που δυστυχώς δεν σπανίζουν ιδιαίτερα – σε άλλες περιοχές του πλανήτη. Οι μεσοπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες συνέπειες θα καθορισθούν σε μεγάλο βαθμό από τις βραχυπρόθεσμες εξελίξεις, αλλά αναμένεται σε κάθε περίπτωση να είναι βαθιές έως καταλυτικές. Οι σχέσεις της Ρωσίας με τη Δύση (αλλά και την Κίνα), η ευρωπαϊκή αρχιτεκτονική ασφαλείας, η παγκόσμια ενεργειακή σκηνή, ακόμη και η ίδια η δομή και οι ισορροπίες του διεθνούς συστήματος θα επηρεαστούν σε σημαντικό βαθμό.

Ισως η ξεκάθαρη και ενεργητική στάση της ελληνικής κυβέρνησης στη σοβούσα σύγκρουση να αιφνιδίασε τη ρωσική πλευρά, αλλά και κάποιους εντός συνόρων. Δεν θα έπρεπε, όμως. Η Ελλάδα, που διαχρονικά έχει δείξει κατανόηση για λογικές ρωσικές θέσεις σε ζητήματα ευρωπαϊκής ασφάλειας, δεν θα μπορούσε να δεχτεί παθητικά μια αδιαμφισβήτητη παραβίαση του Καταστατικού Χάρτη του ΟΗΕ. Ανεξάρτητα του τι έχει προηγηθεί, η ανάγκη τήρησης των κανόνων του διεθνούς δικαίου περί ειρηνικής επίλυσης διακρατικών διαφορών και απαραβίαστου των συνόρων αποτελεί πρόκληση υπαρξιακού χαρακτήρα και ζωτικό εθνικό συμφέρον για την Ελλάδα (ενώ ζήτημα υψηλής σημασίας αποτελεί και η ασφάλεια της ελληνικής ομογένειας). Η απουσία ισχυρής αντίδρασης είναι βέβαιο ότι θα ενίσχυε τάσεις αναθεωρητισμού και θα έβρισκε σε βάθος χρόνου μιμητές σε διάφορες περιοχές του πλανήτη. Ενα πρώτο θετικό αποτέλεσμα είναι ότι ο όρος «αποστρατιωτικοποίηση» απέκτησε πολύ κακή φήμη.