«Πραγματικά είναι μεγάλη ευκαιρία για μας να διαβούμε ξεπερασμένους ιδεολογικούς ρουβίκωνες και να διαμορφώσουμε ένα πλαίσιο λειτουργίας της ανώτατης εκπαίδευσης που θα είναι συμβατό με τα καλώς εννοούμενα συμφέροντακαι του ελληνικού λαού και της Ελληνικής Δημοκρατίας». Με αυτά τα λόγια και με τη συμφωνία του κόμματος στην αναθεώρηση του άρθρου 16 του Συντάγματος περί ίδρυσης μη κρατικών μη κερδοσκοπικών πανεπιστημίων είχα κλείσει την ομιλία μου, ως τότε εισηγητής του ΠαΣοΚ το 2019 στην προτείνουσα την αναθεώρηση Βουλή. Ανάλογη ήταν και η τοποθέτησή μου στην αναθεωρητική Βουλή λίγους μήνες αργότερα, πάλι ως εισηγητής του ΠαΣοΚ.
Θυμίζω, για την απόδειξη της αξιοπιστίας των όσων υποστηρίζω σήμερα, ότι στην απόπειρα αναθεώρησης του Συντάγματος του 2008 υποστήριξα τη δημιουργία ενός sui generis νομικού προσώπου: του νομικού προσώπου πανεπιστημιακού δικαίου. Δυστυχώς τότε ήμουν ο μόνος που υποστήριξε στη Βουλή την πρόταση αυτή.
Με το άρθρο 144 του σχεδίου νόμου που ψηφίστηκε καθιερώνεται αυτή η νέα μορφή νομικού προσώπου πανεπιστημιακού δικαίου. Δήλωσα εξαρχής ότι επί της αρχής το νομοσχέδιο αυτό πρέπει να ψηφιστεί. Επίσης τον περασμένο Ιούλιο ως πρώην Υπουργός Παιδείας υποστήριξα ότι δεν πρέπει να καθυστερήσει άλλο αυτή η τομή στο εκπαιδευτικό μας σύστημα.
Ως προς το πολιτικό και κοινωνικό αποτύπωμα: παρατηρώ με μεγάλη πολιτική περιέργεια εκείνους που για ένα τόσο σημαντικό ζήτημα άλλαξαν θέση. Κι ακόμη αναρωτιέμαι, ποιοι δεν θέλουν εισαγόμενους φοιτητές στα πανεπιστήμιά μας; Φοιτητές που θα αυξήσουν τα έσοδα των ιδρυμάτων. Και αντιστρόφως: ποιοι δεν έχουν πρόβλημα με τους εξαγόμενους φοιτητές; Ποιοι δεν ενοχλούνται με εξαναγκασμό σε μετανάστευση; Γιατί ένα ελληνόπουλο να μην έχει τη δυνατότητα να σπουδάσει στη χώρα του και να μεταναστεύσει υποχρεωτικά;
Ως προς το συνταγματικό αποτύπωμα: αυτή η υπόθεση έχει για πολλές δεκαετίες απασχολήσει. Κανείς όμως δεν πρέπει να ξεχνά, πως ο τελικός κριτής της συνταγματικότητας θα είναι το ΣτΕ. Ωστόσο, έχει επαρκώς αναλυθεί, πως τόσο η Ευρωπαϊκή Χάρτα των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων του 2018 όσο και η πρόσφατη νομολογία του Δικαστηρίου της ΕΕ επιβάλλουν η ερμηνεία του άρθρου να γίνεται υπό το πρίσμα τους.
Αυτή η μέθοδος ερμηνείας του Συντάγματος έχει ήδη προηγούμενο στην ελληνική έννομη τάξη, με την ερμηνεία της συνταγματικής διάταξης που αφορά τον βασικό μέτοχο εταιρείας ΜΜΕ. Τέλος, σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να παραγνωρίζεται το άρθρο 28 παρ. 1 του Συντάγματος, σύμφωνα με το οποίο επιτρέπεται να ιδρύονται πανεπιστήμια μέσω διακρατικών συμφωνιών.
Ως γνωστόν σύγκρουση συνταγματικών διατάξεων δεν μπορεί να υπάρξει, γιατί αυτή αίρεται από την ερμηνεία του Συντάγματος. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι το ψηφισθέν σχέδιο νόμου έχει και προβληματικές διατάξεις. Εκεί έπρεπε να επικεντρωθεί ο κριτικός λόγος και όχι στην άρνηση της μεταρρύθμισης. Γιατί κανένας άνθρωπος με κοινή λογική δεν δέχεται ότι είναι θεμιτό οι έωλες μικροπολιτικές σκοπιμότητες να στρέφονται εναντίον της κοινωνίας.
Ο κ. Ανδρέας Λοβέρδος είναι πρώην υπουργός Παιδείας, πρόεδρος του κόμματος Δημοκράτες.
