Συμπτώματα βαθιάς κυβερνητικής αποσύνθεσης και ενδείξεις οριστικής κατάρρευσης των τελευταίων μυθευμάτων της κυβέρνησης Τσίπρα – Καμμένου φανερώνουν οι εξελίξεις των τελευταίων ημερών.

Η… αποβίβαση του Νίκου Κοτζιά από το κυβερνητικό τρένο σε συνδυασμό με τις αλληλοκατηγορίες και τις απειλές μεταξύ του πρώην υπουργού Εξωτερικών και του Πάνου Καμμένου για τη διαχείριση μυστικών κονδυλίων επιδρούν διαλυτικά και πολλαπλώς.

Η σκιά του Σκοπιανού πάνω από το Μαξίμου

Οι εξελίξεις στο Σκοπιανό μετά την καταρχήν έγκριση της συμφωνίας των Πρεσπών τον φέρνουν επίσης αντιμέτωπο με τις επιλογές του συνεταίρου του, κ. Καμμένου, ο οποίος μέχρι την τελευταία στιγμή επέμενε να συγκρούεται με την κυβερνητική γραμμή και να προκαλεί. Οι επόμενες ημέρες και οι επιλογές Καμμένου θα καθορίσουν σε σημαντικό βαθμό το μέλλον της κυβερνητικής πλειοψηφίας, ενώ παράλληλα πλανιέται στον ορίζοντα η απειλή Κοτζιά να δημοσιοποιηθεί η επιστολή παραίτησής του.

Από τη στιγμή δε κατά την οποία ο Αλέξης Τσίπρας από τις Βρυξέλλες αφενός αναφέρθηκε με επαινετικά σχόλια στον κ. Κοτζιά και αφετέρου απέκλεισε την εκ μέρους του δημοσιοποίηση της επιστολής, οι επόμενες κινήσεις του πρώην υπουργού αποκτούν ιδιαίτερη σημασία και ανησυχούν το Μέγαρο Μαξίμου. Η αναφορά του ότι «αυτός που ρίχνει λάσπη έχει βρώμικα χέρια» προδιαγράφει ότι θα υπάρξει συνέχεια, τουλάχιστον στη σύγκρουσή του με τον υπουργό Αμυνας. Αν και έχει διαμηνύσει ότι «είμαστε κομμάτι του λαϊκού κινήματος που σήμερα κυβερνά», η αυριανή ομιλία του στο Ηράκλειο αναμένεται να αποσαφηνίσει τις προθέσεις του. Ωστόσο η παρέμβασή του στην τελετή παράδοσης – παραλαβής του υπουργείου έδινε την εντύπωση ότι σε αυτή τουλάχιστον τη φάση ο κ. Κοτζιάς φαίνεται να έχει επιλέξει να μη συγκρουστεί ευθέως με τον κ. Τσίπρα.

Κατά τα όσα είχαν πιστέψει στην Ηρώδου Αττικού ο Πρωθυπουργός και οι συνομιλητές του, εντός των επόμενων εβδομάδων, με διαδικασίες συνοπτικές και απρόσκοπτες, η κυβέρνηση θα έκλεινε το Σκοπιανό, θα κέρδιζε την αναστολή της περικοπής των συντάξεων, θα άρχιζε να μοιράζει επιδόματα, βοηθήματα και αυξήσεις, ο κ. Τσίπρας θα ξεφορτωνόταν τον Πάνο Καμμένο και ο ΣΥΡΙΖΑ θα όδευε προς τις εκλογές με ηθικό αναπτερωμένο.

Τις τελευταίες εβδομάδες το σχέδιο αυτό φάνηκε ότι χαλάει, τουλάχιστον σε κάποια κρίσιμα σημεία του. Και όσο οι αγορές παραμένουν ερμητικά κλειστές, η αβεβαιότητα στη χώρα και στην Ευρώπη κυριαρχεί, η στάση Καμμένου παραμένει απρόβλεπτη και… η επιστολή Κοτζιά συνιστά απειλή, το φλερτ με το ατύχημα είναι και πάλι έντονο.

Κατά πληροφορίες και σύμφωνα με όσα διακινούν συνομιλητές του κ. Τσίπρα, οι δυσκολίες που είχαν παρουσιαστεί τις τελευταίες ημέρες στην κυβέρνηση Ζάεφ, μέχρι να ξεκαθαριστεί το σκηνικό της ψηφοφορίας, και οι αμφιβολίες ως προς τις πιθανότητες τελικής υλοποίησης της συμφωνίας των Πρεσπών επιχειρήθηκε να χρεωθούν στον κ. Κοτζιά. Υπό την έννοια ότι ο τέως υπουργός Εξωτερικών δεν είχε διαβλέψει αυτά τα ενδεχόμενα και ότι παραπλάνησε, τάχα, τον Πρωθυπουργό.

Επειτα όμως και από το ταξίδι του Π. Καμμένου στις ΗΠΑ, όπου ακούστηκαν τα περί σχεδίου Β’ για το Σκοπιανό, η χιονοστιβάδα των γεγονότων φάνηκε πως αιφνιδίασε τον κ. Τσίπρα. Σύμφωνα με ορισμένες πληροφορίες και εκτιμήσεις, η εξέλιξη αυτή δεν ήταν τόσο συμπτωματική όσο φαινόταν. Εξ ου και η δικαιολογημένη οργή τού πρώην υπουργού Εξωτερικών, ο οποίος είχε «δει» τι ερχόταν.

Υπό τις νέες συνθήκες, μετά την παραίτηση Κοτζιά στην Αθήνα και μετά την πρώτη νίκη Ζάεφ και την επικύρωση της συμφωνίας στα Σκόπια, μένει να ξεκαθαριστεί η στάση απέναντι στον κ. Καμμένο που επέμενε να προκαλεί ακόμη και την ώρα της ψηφοφορίας. Ο κ. Τσίπρας επαναλαμβάνει με κάθε ευκαιρία ότι δεν θα ανεχθεί τη διγλωσσία (την οποία έως τώρα ανεχόταν) και το ερώτημα είναι τι θα κάνει με τον συνέταιρό του όταν θα έλθει η συμφωνία για το Σκοπιανό στη Βουλή, όπου η επίδρασή του θα είναι ούτως ή άλλως καταλυτική.

Υπάρχει κι άλλος για… αποβίβαση;

Σε ένα διαφορετικό επίπεδο – και πέραν της ισχυροποίησης των δεσμών Τσίπρα – Καμμένου –, η αποπομπή του υπουργού Εξωτερικών έχει και άλλες εξηγήσεις.
Με την απομάκρυνση ενός προσώπου με τα χαρακτηριστικά του κ. Κοτζιά, ο κ. Τσίπρας στέλνει ένα μήνυμα στο κόμμα. Και αυτό συνοψίζεται στο ότι όλα θα γίνουν όπως, όποτε και με όποιον επιθυμεί ο ίδιος, στον δρόμο προς τις εκλογές και έπειτα από αυτές.
Επιπλέον, σύμφωνα με εκτιμήσεις στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ και παλαιότερων «συντρόφων» τους, το κλάδεμα του υπουργού Εσωτερικών είναι και ένα σήμα προς άλλα μέλη της κυβέρνησης. Μεταξύ των άλλων και προς τον Ευκλείδη Τσακαλώτο. Πρέπει δε όλα αυτά να συνδυαστούν και με το πρόσφατο ψαλίδισμα των αρμοδιοτήτων του Γιάννη Δραγασάκη και την ανάθεσή τους στον Αλέκο Φλαμπουράρη.

Με το Σκοπιανό ανοιχτό, ένα άλλο ζήτημα στο οποίο ο κ. Τσίπρας έχει επενδύσει όλο το πολιτικό του κεφάλαιο αποκτά και πάλι ιδιαίτερη βαρύτητα: η αναστολή της περικοπής των συντάξεων.
Σύμφωνα με την αντίληψη ότι μια ευνοϊκή αντιμετώπιση της κυβέρνησης από τους ευρωπαίους εταίρους και δανειστές στο θέμα των συντάξεων είναι ατύπως διασυνδεδεμένη, εν είδει ανταλλάγματος, με το Σκοπιανό, ο κ. Τσίπρας παρακολουθεί με αγωνία τις εξελίξεις και στα δύο μέτωπα. Και σε περίπτωση που τα ευρωπαϊκά όργανα και οι κυβερνήσεις δεν συναινέσουν στην αναβολή ή ακύρωση των περικοπών, η χρέωση θα βαρύνει τον κ. Τσακαλώτο και ο κ. Τσίπρας αναμένεται ότι θα χαράξει μια «ηρωική» γραμμή ρήξης. Κατά τα όσα μεταδίδονται, δεν θα προχωρήσει στην περικοπή προκειμένου να μην οδεύσει προς τις εκλογές ταπεινωμένος.

«Κλαδέματα» και «εκτοπίσεις» στο κόμμα

Οι διαθέσεις και οι σχεδιασμοί του κ. Τσίπρα και της ομάδας του κατέστησαν σαφείς στη συνεδρίαση της ΚΕ του προηγούμενου Σαββατοκύριακου. Εκεί διαμορφώθηκε ένα νέο εσωκομματικό τοπίο.

Σε αυτό εν πολλοίς λύνει και δένει πλέον η ομάδα των λεγόμενων προεδρικών, με το βλέμμα προφανώς στην εκλογική αναμέτρηση, στην κατάρτιση των ψηφοδελτίων και – κυρίως – στην επόμενη μέρα των εκλογών και στο ποιος θα κάνει κουμάντο στο κόμμα.

Κατά τα όσα έγιναν φανερά στην ψηφοφορία για την ανάδειξη της νέας Πολιτικής Γραμματείας, η επιρροή της ομάδας Παππά ήταν μεγάλη.

Αυτό αντικατοπτρίστηκε στο γεγονός ότι ο ίδιος ο κ. Παππάς βγήκε εντυπωσιακά ενισχυμένος από την εσωκομματική κάλπη. Την ίδια στιγμή, στελέχη τα οποία μέχρι πρότινος διέθεταν μεγάλη επιρροή στο κόμμα, έλαβαν ισχυρά μηνύματα από την ομάδα των «πραιτωριανών». Νίκος Βούτσης, Νίκος Φίλης, Ευκλείδης Τσακαλώτος, Γιάννης Δραγασάκης περιορίστηκαν στη μετριότητα σε ό,τι αφορά τις ψήφους που συγκέντρωσαν, και έτσι φανερώθηκε ότι ο έλεγχος του Μεγάρου Μαξίμου στο κόμμα είναι πλέον ασφυκτικός, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για το επόμενο διάστημα.

Οπως γίνεται πλέον σαφές, στον δρόμο προς τις εκλογές ο κ. Τσίπρας δεν σχεδιάζει με βάση ιδεολογικές στροφές και μεταλλάξεις του ΣΥΡΙΖΑ. Μοναδικό του μέλημα είναι ο έλεγχος του κόμματος και η «εκκαθάριση» προσώπων και ομάδων τα οποία θεωρεί ότι θα του δημιουργήσουν πρόβλημα.