Η δεινή κρίση στην οποία έχει περιέλθει ο ΣΥΡΙΖΑ μετά το σοκαριστικό αποτέλεσμα της περασμένης Κυριακής έχει εκ των πραγμάτων δημιουργήσει συνθήκες αποσταθεροποίησης του επικεφαλής του, Αλέξη Τσίπρα. Για πρώτη φορά από την ημέρα που ο Αλέκος Αλαβάνος αποφάσισε να του παραδώσει εκουσίως το δαχτυλίδι της διαδοχής, ο κ. Τσίπρας έπαψε πια να είναι στο απυρόβλητο.
Τα λάθη που διέπραξε, προσωπικά ο ίδιος, λειτούργησαν αθροιστικά στις αλλεπάλληλες γκάφες του στελεχιακού δυναμικού του κόμματος, με αποτέλεσμα να χρεώνεται επί πραγματικού τη βαριά ήττα, και όχι μόνο στα λόγια. Ητοι τη συνήθη ανάληψη ευθύνης από τον επικεφαλής ενός κόμματος όταν αυτό ηττάται στις εκλογές.
Εδώ έχουμε να κάνουμε με σοβαρά πολιτικά λάθη, τα οποία χρεώνεται κατ’ αποκλειστικότητα. Λάθη τα οποία πλέον δεν πριονίζουν απλώς τον θρόνο του, άλλα θέτουν σε σοβαρή αμφισβήτηση και το ταλέντο του στην πολιτική.
Ο μεσσίας της Αριστεράς
Εως την περασμένη Κυριακή, ο κ. Τσίπρας είχε εξ ορισμού το αλάθητο, που μόνο με εκείνο του Πάπα συγκρινόταν. Ο,τι έκανε αντιμετωπιζόταν με όρους σοφής και μεγαλοφυούς πρωτοβουλίας, κίνησης ή τακτικής. Και βεβαίως εκθειαζόταν ανάλογα από έναν αριθμό «πρόθυμων» έντυπων και ηλεκτρονικών «χειροκροτητών» που ήταν έτοιμοι ανά πάσα στιγμή να αποθεώσουν την πολιτική του ιδιοφυΐα. Ο Αλ. Τσίπρας είχε την τύχη αλλά και την εύνοια του θεού της πολιτικής να έχει μεταχείριση μεσσία. Ως ο θεόσταλτος ηγέτης που θα διασώσει την Ελλάδα, και αφού την αλλάξει, θα κάνει μετά το μεγάλο βήμα να αλλάξει και την Ευρώπη.
Ποτέ άλλοτε στην πολιτική ζωή της χώρας δεν υπήρξε άλλο παρόμοιο φαινόμενο υπερφίαλης και αλαζονικής συμπεριφοράς. Αν έχει ένα άλλοθι, αυτό δεν είναι άλλο από τη «γερουσία» που τον πλαισιώνει από τα πρώτα του βήματα στην πολιτική, παλιές κομμουνιστικές ή κάπου εκεί γύρω καραβάνες που διείδαν σε αυτόν την ευκαιρία για την στην πράξη κατάργηση της συμφωνίας της Βάρκιζας και μιας μεταχρονολογημένης ρεβάνς του Εμφυλίου. Οι άνθρωποι αυτοί αντί να λειτουργήσουν με σωφροσύνη και σοβαρότητα, του φούσκωσαν τα μυαλά ότι έχει ιστορικό ρόλο για την παλινόρθωση της Αριστεράς, έστω με αμφισβητούμενες δημοκρατικές διαδικασίες. Το αποτέλεσμα ήταν ο Αλ. Τσίπρας να δει τον εαυτό του κάτι σε ελληνική-ευρωπαϊκή μετενσάρκωση του Τσε Γκεβάρα.
«Ανώμαλη προσγείωση»
Το οδυνηρό αποτέλεσμα που γείωσε τον ΣΥΡΙΖΑ και ουσιαστικά δημιούργησε συνθήκες παντοδυναμίας της ΝΔ συνετέλεσε στο να καταρρεύσουν οι ανόητοι μύθοι. Να ακυρωθούν υμνολογίες, δεήσεις και αποθεωτικές αναφορές στον αρχηγό και να τεθεί πλέον υπό εξέταση το αλάθητο των επιλογών του.
Ακόμη και για τους πλέον φανατικούς αριστερούς υποστηρικτές του, η επιλογή του να απευθύνει ανοιχτό προσκλητήριο στους ψηφοφόρους της Χρυσής Αυγής ήταν μια αδιάντροπη, αριβιστική πρωτοβουλία που έκανε πολλούς από αυτούς να μετακινηθούν σε πραγματικά αριστερά κόμματα. Για τους υπόλοιπους οι συνεχείς παλινωδίες του σχετικά με την κυβερνητική πρόταση που άλλαξε τέσσερις φορές στη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου ήταν απλώς η επιβεβαίωση ότι το «αλάθητο» του αρχηγού δεν ήταν τίποτε περισσότερο από ένας ακόμη μύθος.
Και κάπως έτσι άρχισε να ξηλώνεται το πουλόβερ της πολιτικής του αυθεντίας, του μοναδικού ταλέντου, της μεταφυσικής επανεμφάνισης στο πολιτικό στερέωμα του Ανδρέα Παπανδρέου στο πρόσωπό του. Ο Αλ. Τσίπρας βρίσκεται πλέον στο κέντρο του ρινγκ.
Τα «αν» της Ιστορίας
Πολλοί αναρωτιούνται τώρα ποια θα ήταν η εξέλιξη του ΣΥΡΙΖΑ χωρίς τη δική του παρουσία. Με και χωρίς τον «ηγέτη». Αν επιστρέψουμε δώδεκα χρόνια πίσω, στο «μακρινό» 2011, πιστεύω ότι χωρίς τον Αλ. Τσίπρα ο ΣΥΡΙΖΑ θα εισέπραττε μεν κάτι από την φθορά του ΠαΣοΚ, λόγω του μνημονίου, αλλά θα ήταν μάλλον άπιαστο όνειρο γι’ αυτόν να αυξήσει θεαματικά τις δυνάμεις του. Πολύ περισσότερο να αναγορευθεί σε αξιωματική αντιπολίτευση. Θα είχε συμμετοχή, όπως και είχε, στην «κάτω» πλατεία Συντάγματος, κατά την περίοδο της άνθισης του κινήματος των Αγανακτισμένων, αλλά δύσκολα θα μπορούσε να καβαλήσει το κύμα που θα τον οδηγούσε στην εξουσία.
Το γηραλέο κομματικό κατεστημένο (μερικοί από τους οποίους εξακολουθούν να υπάρχουν και να έχουν λόγο, ακόμη και σήμερα) θα ήταν λογικά και πρακτικά αδύνατον να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις μιας σοκαρισμένης από τις επιπτώσεις του μνημονίου κοινωνίας η οποία αναζητούσε στις πλατείες το νέο που θα ανέτρεπε την παλιά πολιτική τάξη, στην οποία χρέωνε αποκλειστικά τη χρεοκοπία.
Αν λοιπόν υπήρξε κάτι θετικό από την παρουσία του Αλ. Τσίπρα εκείνη την περίοδο, δεν είναι μόνο ότι καταφέρνοντας να κινηθεί με δεινότητα σέρφερ της Χαβάης στην κορυφή του κύματος της αγανάκτησης διεύρυνε την εκλογική βάση του ΣΥΡΙΖΑ, είναι και ότι απέτρεψε την ανάπτυξη και ενδυνάμωση ακραίων εθνικιστικών αλλά και λαϊκιστικών μορφωμάτων που θα εκμεταλλεύονταν το κλίμα διαμαρτυρίας που διαμορφωνόταν στις πλατείες.
Τα κατάφερε επειδή καλλιέργησε με μαεστρία την ψευδαίσθηση ότι θα μπορούσε να επαναφέρει τη ζωή των ανθρώπων στα προ του μνημονίου επίπεδα. Τόσο απλά. Θα μπορούσε να τα καταφέρει ο Αλ. Αλαβάνος ας πούμε; ΄Η ο Παναγιώτης Λαφαζάνης; Νομίζω πως όχι. Διότι και αυτούς οι πολίτες τους είχαν ενταγμένους στο παλιό πολιτικό κατεστημένο. Οπως ας πούμε δεν μπόρεσε, για τον ίδιο λόγο, και το ΚΚΕ να το κάνει.
Τι φέρνει η επόμενη μέρα
Και τώρα το δεύτερο ερώτημα. Τι θα είναι ο ΣΥΡΙΖΑ χωρίς τον Αλ. Τσίπρα; Ποιο είναι το μέλλον του ΣΥΡΙΖΑ αν όπως όλα δείχνουν εξαναγκαστεί να αποχωρήσει από την ηγεσία του (αλλά όχι την πολιτική…) μετά την αναμενόμενη ήττα του Ιουνίου; Η γνώμη μου είναι ότι φυσικά θα εξακολουθήσει να υπάρχει. Θα παραμείνει ένα επαμφοτερίζον αριστερόστροφο κόμμα και θα κινείται σε ποσοστά αρκετά πάνω από την αφετηρία 5%-6% του 2010. Οσο για τη νέα ηγεσία του, μάλλον θα την αναζητήσει ανάμεσα σε μια σειρά στελεχών με διαφορετικά από εκείνου χαρακτηριστικά. Που ίσως να υστερούν στο επικοινωνιακό χάρισμα του Αλ. Τσίπρα, αλλά θα είναι ασφαλώς πιο μορφωμένα, πιο συνειδητοποιημένα, και οπωσδήποτε πιο συγκροτημένα.
Αν και εκείνος συνειδητά απέτρεψε ή περιόρισε πολλά «λουλούδια να ανθίσουν», δεν θα μου προξενούσε έκπληξη να αναζητηθεί η νέα ηγεσία μεταξύ στελεχών όπως η Εφη Αχτσιόγλου, ο Αλέξης Χαρίτσης, ο Γιώργος Χουλιαράκης ή η Ρένα Δούρου. Στελέχη με στέρεη άποψη για τον ευρωπαϊκό προσανατολισμό της χώρας, χωρίς αμφιταλαντεύσεις και χωρίς ιδεοληψίες.
Ομως αυτή είναι μια εντελώς πρόωρη συζήτηση, που δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί ολοκληρωμένα αν δεν μεσολαβήσει η δεύτερη εκλογική αναμέτρηση της 25ης Ιουνίου, οπότε και θα πιστοποιηθεί η θέση του ΣΥΡΙΖΑ στο πολιτικό στερέωμα. Αν δηλαδή θα παραμείνει αξιωματική αντιπολίτευση ή θα εκτοπιστεί από το ΠαΣοΚ του Ν. Ανδρουλάκη που έρχεται με φόρα…
