Μία ημέρα πριν από την παρουσίαση των προγραμματικών δηλώσεων της κυβέρνησης, ο Κυριάκος Μητσοτάκης άνοιξε ένα θέμα, το οποίο μέχρι προσφάτως θεωρούνταν ταμπού για οποιονδήποτε πρωθυπουργό.
Σε συνέντευξή του στο τηλεοπτικό δίκτυο του πρακτορείου Bloomberg ανέφερε: «Οι γάμοι μεταξύ ομόφυλων ζευγαριών θα γίνουν πραγματικότητα κάποια στιγμή, και αυτό είναι μέρος της στρατηγικής μας. Η ελληνική κοινωνία είναι πολύ πιο έτοιμη και ώριμη».
Κυβερνητικές πηγές σημειώνουν ότι προς το παρόν δεν υπάρχει συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα για την ανάληψη της σχετικής νομοθετικής πρωτοβουλίας και τη θεσμοθέτηση της «ισότητας στον γάμο». Η χρήση του συγκεκριμένου όρου προτάσσεται, με την επισήμανση ότι το ζήτημα δεν τίθεται βάσει σεξουαλικού προσανατολισμού, αλλά με γνώμονα την ισότητα των δικαιωμάτων των πολιτών. Οι ίδιες πηγές πάντως τονίζουν ότι το μέτρο δεν πρόκειται να αργήσει ιδιαιτέρως, έστω και αν κατά προφανή τρόπο δεν περιλαμβάνεται στις άμεσες νομοθετικές προτεραιότητες.
Ελληνική εκκρεμότητα
Οπως σημειώνεται από στελέχη της κυβέρνησης, το ζήτημα της ισότητας στον γάμο αντιμετωπίζεται κατά μείζονα λόγο ως μία εκκρεμότητα της Ελλάδας, η οποία αυτή τη στιγμή και παρά την ψήφιση του συμφώνου συμβίωσης, παραμένει μεταξύ των χωρών της Ευρώπης στις οποίες δεν επιτρέπεται ο γάμος ομόφυλων ζευγαριών. Η πρώτη χώρα στην οποία επιτράπηκε και νομοθετήθηκε ήταν η Ολλανδία το 2000 και η τελευταία η Εσθονία το 2023, ενώ δεν έχει υπάρξει σχετική νομοθέτηση στις χώρες του πρώην ανατολικού μπλοκ και στην Ιταλία.
Πέραν του δικαιωματικού χαρακτήρα της, η επικείμενη κυβερνητική πρωτοβουλία έχει και σαφώς πολιτική διάσταση. Κατά τα όσα αναφέρουν συνεργάτες του Πρωθυπουργού, εντάσσεται στο πλαίσιο του «πολυδιάστατου εκσυγχρονισμού», για τον οποίο μίλησε ο Κυριάκος Μητσοτάκης την Πέμπτη στη Βουλή και εκτιμάται ότι δεν συνιστά ένα πεδίο στο οποίο θα μπορούσαν να πυροδοτηθούν υπολογίσιμες κοινωνικές αντιδράσεις. Προεξοφλείται πάντως με μεγάλο βαθμό βεβαιότητας η αντίδραση της Εκκλησίας.
Υπό αυτό το πρίσμα, η νομοθέτηση της ισότητας στον γάμο παρομοιάζεται με την αλλαγή στο οικογενειακό δίκαιο, η οποία νομοθετήθηκε από το ΠαΣοΚ στις αρχές της δεκαετίας του 1980 και που όσο και αν προκάλεσε έντονη πολιτική αντιπαράθεση εκείνη την εποχή, σήμερα αναγνωρίζεται ευρέως ως μία από τις μεγάλες και σημαντικές μεταρρυθμίσεις του Ανδρέα Παπανδρέου.
Η αναμενόμενη κυβερνητική πρόταση για τον γάμο των ομόφυλων ζευγαριών προεξοφλείται ότι θα αξιοποιηθεί και ως αφορμή για την περαιτέρω κατοχύρωση της προοδευτικής ή ακόμη και κεντροαριστερής πολιτικής ατζέντας από τον Κυριάκο Μητσοτάκη. Υπό αυτήν την έννοια, θα έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον ο τρόπος με τον οποίο θα εξελιχθεί η διαβούλευση για το ζήτημα και η στάση που θα τηρήσουν ο ΣΥΡΙΖΑ και το ΠαΣοΚ, εν πρώτοις, αλλά και μικρότερα κόμματα της αντιπολίτευσης, όπως η Πλεύση Ελευθερίας, δευτερευόντως.
Κατά τα όσα πάντως εκτιμούν συνεργάτες του Πρωθυπουργού, το ζήτημα δεν θεωρείται πλέον από εκείνα που προκαλούν πολιτικό κόστος. Και υπό αυτό το πρίσμα, η σύνθεση της Βουλής θεωρείται ότι έχει και μία θετική διάσταση. Οπως λένε οι ίδιες πηγές, πολιτικές δυνάμεις οι οποίες τίθενται σαφώς εναντίον τέτοιων αποφάσεων και νομοθετικών πρωτοβουλιών είναι πλέον παρούσες στο κοινοβούλιο (Σπαρτιάτες, Νίκη, Ελληνική Λύση και ΚΚΕ) και η δύναμή τους είναι μετρημένη, σε έναν περιχαρακωμένο πολιτικοκοινωνικό χώρο. Σε μία τέτοια συνθήκη, οι όποιες διαθέσεις άλλων προσώπων ή κομμάτων να υποδαυλίσουν πολιτικά πάθη με αφορμή ένα ζήτημα όπως η ισότητα στον γάμο θα ταυτιζόταν με την κάθε έκφανση της άκρας Δεξιάς.
Το ζήτημα της τεκνοθεσίας
Οσο πάντως και αν το θέμα θεωρείται ότι δεν εξάπτει πια πολιτικά ή άλλα πάθη και δεν πυροδοτεί αντιδράσεις, μία άλλη διάστασή του δεν φαίνεται προς το παρόν ότι θα απασχολήσει την κυβέρνηση. Αυτή αφορά την τεκνοθεσία των ομόφυλων ζευγαριών και την αναγνώριση της γονεϊκής ιδιότητας και στους δύο μη βιολογικούς γονείς ή σε εκείνον από τους δύο που δεν είναι βιολογικός γονέας.
Σύμφωνα με απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου από τον Νοέμβριο του 2022 επιβάλλεται, με βάση το ανθρώπινο δικαίωμα για σεβασμό της ιδιωτικής ζωής του παιδιού, το κράτος να εξασφαλίσει την αναγνώριση και του δεύτερου, μη βιολογικού γονέα.
Οι σχετικές αποφάσεις θα είναι η επόμενη εκκρεμότητα, για την οποία πάντως μέχρι στιγμής δεν γίνεται λόγος από την κυβέρνηση.
