Οι ΗΠΑ κάνουν ό,τι μπορούν να πείσουν τον Ερντογάν να συνεργαστεί περισσότερο με τους νατοϊκούς συμμάχους, αλλά βλέπουμε ότι έχει ξεκάθαρα αποφασίσει να πάρει ένα διαφορετικό μονοπάτι, δηλώνει ο Δημοκρατικός γερουσιαστής Κρις βαν Χόλεν, μέλος της Επιτροπής Εξωτερικών Σχέσεων, στη συνέντευξή του στο «Βήμα».
Ο γερουσιαστής του Μέριλαντ τονίζει επίσης ότι για τη λήψη απόφασης για τα F-16 προς την Τουρκία θα πρέπει να υπάρχουν διαβεβαιώσεις από την Αγκυρα ότι δεν θα χρησιμοποιηθούν για παραβίαση του εναέριου χώρου της Ελλάδας ή για επίθεση κατά των συρο-κούρδων συμμάχων των ΗΠΑ στη Συρία, αλλά και να επικυρώσει η Τουρκία την ένταξη Φινλανδίας και Σουηδίας στο ΝΑΤΟ. Αναπόφευκτα η τηλεφωνική μας συζήτηση ξεκίνησε από το θρίλερ για την εκλογή του νέου προέδρου στη Βουλή των Αντιπροσώπων.
Ποιες είναι οι συνέπειες της δυστοκίας για την εκλογή προέδρου στη Βουλή των Αντιπροσώπων;
«Οι συνέπειες είναι καταστροφικές για τη χώρα. Ο Κέβιν Μακάρθι μπήκε στη διαδικασία να δώσει ακόμη μεγαλύτερη δύναμη στους πιο ακραίους ακροδεξιούς του κόμματός του. Ενέδωσε στις απαιτήσεις των είκοσι που αρνήθηκαν να τον στηρίξουν. Είναι επιβλαβής ένδειξη για την ικανότητα του Κογκρέσου να κυβερνήσει τις επόμενες δύο χρονιές, διότι δίνει τόση δύναμη σε ομάδα ακροδεξιών».
Θα δυσκολέψει το νομοθετικό έργο;
«Θα γίνουν τα πράγματα πιο δύσκολα για να υπάρχει συμφωνία μεταξύ Γερουσίας, Βουλής και Λευκού Οίκου. Διότι δεν θα υπάρχει μόνο ένα διχασμένο Κογκρέσο με τους Δημοκρατικούς να έχουν την πλειοψηφία στη Γερουσία και τους Ρεπουμπλικανούς στη Βουλή, αλλά υπάρχει τώρα και το ρήγμα μεταξύ των Ρεπουμπλικανών, όπου ο Μακάρθι δίνει δύναμη στα πιο ακροδεξιά στοιχεία. Θα έχει συνέπειες πρωταρχικά στις διαδικασίες για τον προϋπολογισμό, την αντιμετώπιση του ανώτατου ορίου στο χρέος».
Θα υπάρξουν αντίστοιχες δυσκολίες στην εξωτερική πολιτική;
«Υπάρχει ανησυχία ότι μπορεί να επηρεάσει τη βοήθειά μας προς την Ουκρανία. Το καλό νέο είναι ότι τον Δεκέμβριο εγκρίναμε ένα σημαντικό επιπρόσθετο πακέτο στρατιωτικής και οικονομικής βοήθειας για την Ουκρανία, κάπου 400 δισ. δολάρια. Θα παράσχει βοήθεια για πολύ καιρό και η κυβέρνηση Μπάιντεν έχει δεσμευτεί ότι θα παράσχει επιπρόσθετη στρατιωτική βοήθεια όπως το αμυντικό σύστημα Πάτριοτ. Δεν θα είναι πρόβλημα βραχυπρόθεσμα αλλά καθώς προχωρεί ο καιρός μπορεί να γίνει διότι θα υπάρχει η μικρή ομάδα ακροδεξιών Ρεπουμπλικανών οι οποίοι είναι αντίθετοι στις προσπάθειες για την Ουκρανία. Είναι μικρή μειονότητα αλλά δίνοντάς τους ο Μακάρθι περισσότερη δύναμη θα δημιουργήσουν προβλήματα. Πιστεύω πάντως ότι θα συνεχίσουμε να έχουμε δικομματική συμφωνία για στήριξη των Ουκρανών και της προσπάθειάς τους να υπερασπιστούν την χώρα τους και τη δημοκρατία, αλλά μπορεί τα πράγματα να περιπλακούν».
Σχετικά με τα ελληνοτουρκικά υποστηρίζεται ότι μπορεί ο Ερντογάν να γίνει πιο επιθετικός έναντι της Ελλάδας καθώς πλησιάζουν οι τουρκικές εκλογές. Πώς μπορεί να χειριστούν οι ΗΠΑ την Τουρκία;
«Υπάρχει πραγματική ανησυχία ότι ο Ερντογάν προσπαθεί να εκτρέψει την προσοχή από τη δεινή θέση της τουρκικής οικονομίας με σταθεροποίηση κατά των γειτόνων του, συμπεριλαμβανόμενης της Ελλάδας. Ο Ερντογάν καταπολεμά μέλη της αντιπολίτευσης εν όψει των εκλογών, αποκλείοντας αντιπάλους από το να είναι υποψήφιοι, έχει φυλακίσει δημοσιογράφους, έχει περιορίσει την ελευθερία λόγου και Τύπου. Υπάρχει πραγματική ανησυχία ότι θα συνεχίσει τις προκλητικές ενέργειες κατά της Ελλάδας. Προχωρεί επίσης σε στρατιωτικές ενέργειες ενάντια στους συρο-κουρδικούς μας συμμάχους, που είναι σημαντικοί στην πάλη μας κατά του ISIS, και συνεχίζει να μπλοκάρει την ένταξη Φινλανδίας και Σουηδίας στο ΝΑΤΟ. Βλέπουμε ένα συνεχιζόμενο μοτίβο του Ερντογάν ως ενός μη έμπιστου νατοϊκού συμμάχου. Η πρόκληση που αντιμετωπίζουμε είτε λόγω των εκλογών είτε για άλλους λόγους είναι ότι ο Ερντογάν φαίνεται ότι θεωρεί προς το συμφέρον του να μη συνεργάζεται με τους νατοϊκούς του συμμάχους. Οι ΗΠΑ κάνουν ό,τι μπορούν για να πείσουν τον Ερντογάν να συνεργάζεται περισσότερο με τους νατοϊκούς του συμμάχους, αλλά βλέπουμε ότι έχει ξεκάθαρα αποφασίσει να πάρει ένα διαφορετικό μονοπάτι. Χρειάζεται να είμαστε ενωμένοι στη Συμμαχία ώστε να ασκούμε πίεση στον Ερντογάν να συνεργαστεί και να λογοδοτεί όταν υπονομεύει την ενότητα του ΝΑΤΟ και τις συλλογικές μας προσπάθειες σε σχέση με τον Πούτιν και τον πόλεμο στην Ουκρανία και άλλες προτεραιότητες στην περιοχή».
Ο γερουσιαστής Μενέντεζ έθεσε αυστηρούς όρους για τα F-16. Ποια θα είναι τελικά η απάντηση των ΗΠΑ στο τουρκικό αίτημα;
«Θα μιλήσω μόνο για την άποψή μου, που είναι παρόμοια με του κ. Μενέντεζ. Θέλουμε διαβεβαιώσεις από τον Ερντογάν ότι τα αναβαθμισμένα F-16 δεν θα χρησιμοποιηθούν για παραβιάσεις του ελληνικού εναέριου χώρου, ούτε άλλων νατοϊκών εταίρων. Θέλω επίσης διαβεβαιώσεις ότι τα F-16 δεν θα χρησιμοποιηθούν για επιθέσεις κατά των συρο-κουρδικών μας συμμάχων και είναι επίσης σημαντικό να επικυρώσει η Τουρκία την ένταξη Φινλανδίας και Σουηδίας στο ΝΑΤΟ. Οι τρεις αυτοί λόγοι είναι πολύ σημαντικοί στη λήψη απόφασης για τα F-16».
Σχετικά με τις ελληνοαμερικανικές σχέσεις εκτιμάτε ότι θα υπάρξει περαιτέρω ενδυνάμωση;
«Οι ελληνοαμερικανικές σχέσεις είναι εξαιρετικά ισχυρές τώρα, κάτι που αντικατοπτρίστηκε στην πρόσκληση προς τον Μητσοτάκη να μιλήσει στη κοινή συνεδρίαση του Κογκρέσου και υπάρχει ισχυρή δικομματική στήριξη για την ελληνοαμερικανική συνεργασία. Υπάρχει πραγματική εκτίμηση για τον σημαντικό ρόλο που παίζει η Ελλάδα στη στήριξη της Ουκρανίας, συμπεριλαμβανομένης της βοήθειας στη μεταφορά εξοπλισμού, στους ουκρανούς πρόσφυγες, της σημαντικής πρόσβασης από την Αλεξανδρούπολη. Η σχέση είναι ισχυρή. Δούλεψα για να αυξηθεί ο προϋπολογισμός για το μικρό, αλλά σημαντικό στρατιωτικό εκπαιδευτικό πρόγραμμα στα 1,8 εκατ., αρκετά υψηλότερο από το αίτημα της κυβέρνησης Μπάιντεν για τη στρατιωτική εκπαίδευση. Εχουμε επίσης ισχυρές οικονομικές σχέσεις, θέλουμε να τις ενισχύσουμε και να τις εμβαθύνουμε περαιτέρω».
Γιος διπλωμάτη, γεννήθηκε στο Πακιστάν, ενώ σε νεαρή ηλικία έζησε επίσης σε Τουρκία και Ινδία.Το 2016 εξελέγη Δημοκρατικός γερουσιαστής, ενώ από το 2003 μέχρι το 2016 ήταν μέλος της Βουλής των Αντιπροσώπων. Ως μέλος του Κογκρέσου έχει συνδέσει το όνομά του με σημαντικές μεταρρυθμίσεις. Ως μέλος της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων της Γερουσίας ασχολείται ενεργά και με θέματα ελληνικού ενδιαφέροντος.
