Ξανά στην ατζέντα Τσίπρα οι γερμανικές αποζημιώσεις

Στη μεταμνημονιακή ατζέντα της εντάσσει η κυβέρνηση και το θέμα των γερμανικών αποζημιώσεων, ενεργοποιώντας τη διαδικασία συζήτησης στην Ολομέλεια της Βουλής πιθανότατα εντός του Νοεμβρίου – και σε κάθε περίπτωση ως το τέλος του χρόνου – επί της Εκθεσης της Διακομματικής Επιτροπής για τη Διεκδίκηση των Γερμανικών Οφειλών που συντάχθηκε το 2016. Με συντονισμένες κινήσεις τόσο ο πρωθυπουργός Αλ. Τσίπρας όσο και ο Πρόεδρος της Βουλής Ν. Βούτσης έκαναν γνωστή τη βούληση της κυβέρνησης να κινηθεί ένα βήμα πιο πέρα όσον αφορά τη διαμόρφωση του πλαισίου χειρισμών για τις διεκδικήσεις της Ελλάδας έναντι της Γερμανίας σε διπλωματικό και, εφόσον απαιτηθεί, νομικό επίπεδο.

Από τη μαρτυρική Κάνδανο Χανίων, όπου βρέθηκε προσφάτως ο κ. Τσίπρας, δήλωσε ότι «η διεκδίκηση των γερμανικών αποζημιώσεων είναι για εμάς ιστορικό χρέος», ανακοινώνοντας ότι η σχετική Εκθεση της Διακομματικής Επιτροπής θα έλθει προς συζήτηση στην Ολομέλεια της Βουλής ως το τέλος του έτους, προκειμένου αυτή να αποφασίσει για τις περαιτέρω ενέργειες. Ενώ ο κ. Βούτσης με δηλώσεις του τις τελευταίες ημέρες διευκρίνισε ότι η Ολομέλεια θα λάβει απόφαση επί της Εκθεσης για τις γερμανικές οφειλές (αφορούν τον Α’ και τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο) και «θα υπάρξει διεκδίκηση και σε διακρατικό και σε νομικό επίπεδο».

Το «πράσινο φως» είχε ήδη ανάψει από την πλευρά του και ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Πρ. Παυλόπουλος, ο οποίος πριν από λίγο καιρό με αφορμή την 74η επέτειο του Ολοκαυτώματος του Χορτιάτη αναφέρθηκε στις νόμιμες αξιώσεις της Ελλάδας έναντι της Γερμανίας για το κατοχικό δάνειο και τις εν γένει αποζημιώσεις της γερμανικής ναζιστικής κατοχής, υπογραμμίζοντας ότι οι αξιώσεις αυτές «είναι πάντα νομικώς ενεργές – πράγμα που σημαίνει ότι δεν τίθεται κανένα θέμα παραγραφής – και δικαστικώς επιδιώξιμες». Μάλιστα ο κ. Παυλόπουλος, ο οποίος φαίνεται να προκρίνει τις νομικές ενέργειες, τόνισε ότι «ο κοινός μας ευρωπαϊκός νομικός πολιτισμός επιβάλλει τη σχετική απόφαση να τη λάβει αρμόδιο δικαστικό Forum, με βάση το σύνολο του εφαρμοζόμενου εν προκειμένω Διεθνούς Δικαίου», θέση που χαρακτήρισε «κυριολεκτικώς εθνική και κατά συνέπεια αδιαπραγμάτευτη».

Η κυβέρνηση είχε αποφασίσει να μην εμπλέξει το θέμα των ελληνικών διεκδικήσεων έναντι της Γερμανίας με τα μνημόνια, αν και στα χρόνια της κρίσης το ζήτημα βρέθηκε πολλές φορές στην επικαιρότητα. «Δεν θέλαμε σε όλη τη διάρκεια που συζητούνταν τα ελληνικά μνημόνια να θεωρηθεί ότι συμψηφίζουμε αυτό το ιερό θέμα για την ιστορική μνήμη του ελληνικού λαού με ενδεχόμενες απαιτήσεις χρηματικές και υλικές εκείνων των προγραμμάτων» είπε σχετικά ο κ. Βούτσης. Το σκεπτικό που είχε επικρατήσει ήταν ότι κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων με την τρόικα για τις αξιολογήσεις «το ελληνικό πολιτικό σύστημα δεν ήθελε να γίνει εκ παραλλήλου αυτή η συζήτηση ανάμεσα στις δύο χώρες, έτσι ώστε κανείς στην Ευρώπη να μη διανοηθεί ότι υπήρχε διάθεση συμψηφισμού των εύλογων ελληνικών απαιτήσεων σε σχέση με τις εκκρεμότητες του οικονομικού προγράμματος».

Αυτό είχε πει ο ίδιος στην αντιπρόεδρο της Γερμανικής Ομοσπονδιακής Βουλής Claudia Roth, που τον επισκέφθηκε τον περασμένο Φεβρουάριο, γνωστοποιώντας της ότι «μέσα στο 2018 θα γίνουν όλες οι ενέργειες που απαιτούνται και στο κοινοβουλευτικό και στο διακρατικό επίπεδο, έτσι ώστε να συζητήσουμε για το θέμα των γερμανικών οφειλών». Σήμερα δε ο κ. Βούτσης βρίσκεται στη μαρτυρική Βιάννο της Κρήτης, όπου με την ευκαιρία της συμπλήρωσης 75 χρόνων από τη σφαγή εκατοντάδων αμάχων από τα γερμανικά στρατεύματα κατοχής πραγματοποιείται το 3ο Πανελλήνιο Συνέδριο για τα Ολοκαυτώματα και τις Γερμανικές Αποζημιώσεις παρουσία, μεταξύ όλων των άλλων, και γερμανών επιστημόνων και ακτιβιστών που συμμετέχουν στο κίνημα διεκδίκησης των γερμανικών οφειλών, όπως οι ομάδες «AK Distomo» (νομικοί με έδρα το Αμβούργο), «Angreifbare Traditionspflege» (ιστορικοί με έδρα το Βούπερταλ), «Initiative Germany must pay» (με έδρα το Βερολίνο).

Σύμφωνα με τη νομική τεκμηρίωση με τη συμβολή του ΝΣΚ και τον ποσοτικό προσδιορισμό με τη συμβολή του ΓΛΚ των αξιώσεων της Ελλάδας, που έγινε από τη Διακομματική Επιτροπή υπό την προεδρία του βουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ Τρ. Μηταφίδη, για τον μεν Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο υπολογίζεται ότι η απαίτηση της χώρας (με βάση το καθορισθέν επανορθωτικό ποσό των 485.975.000 χρυσών μάρκων από το Σχέδιο Young που κυρώθηκε με τη Συμφωνία της Χάγης στις 20.1.1930) ανέρχεται σε 9.189.270.000 ευρώ. Για τον δε Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο οι αξιώσεις αφορούν πολεμικές αποζημιώσεις για τις υλικές καταστροφές και διαρπαγές, πολεμικές επανορθώσεις των θυμάτων και των συγγενών τους, αποπληρωμή του κατοχικού δανείου και επιστροφή των κλεμμένων αρχαιολογικών θησαυρών και εκκλησιαστικών κειμηλίων και ανέρχονταν, βάσει της Συνδιάσκεψης των Παρισίων του 1945, σε 6.741.070.692 δολάρια ΗΠΑ του 1938, ενώ σύμφωνα με τους υπολογισμούς του ΓΛΚ φτάνουν σήμερα τα 309,4 δισ. ευρώ (309.498.827.179).

Βάσει του αρχειακού υλικού, το ΓΛΚ κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η συνολική απαίτηση ανέρχεται στις 31.12.2014 σε 269,5 δισ. ευρώ (269.547.005.854), χωρίς σε αυτά να περιλαμβάνονται απαιτήσεις για αποζημιώσεις από την απώλεια ανθρώπινων ζωών ή αναπηριών κ.λπ. Σχετικά με τον προσδιορισμό των πολεμικών αποζημιώσεων ιδιωτών, αυτές υπολογίστηκαν με δύο προσεγγίσεις: με έναν μέσο αριθμό θυμάτων μόνο από πολεμικές ενέργειες ή εγκλεισμούς σε στρατόπεδα και φυλακές (περίπου 120.000) στα 22 δισ. ευρώ, και με το σύνολο του αριθμού των θυμάτων και των αναπήρων από κάθε αιτία (1.438.000 άτομα ή 558.000 θανόντες και 880.000 ανάπηροι) στα 107 δισ. ευρώ.

Οσον αφορά τις προτεινόμενες ενέργειες, στην Εκθεση προκρίνεται η εκπόνηση και υλοποίηση σχεδίου εθνικής στρατηγικής στα θέματα των γερμανικών οφειλών και εθνικός διάλογος, καθώς και διακρατικές διαπραγματεύσεις. Σύμφωνα και με το σχετικό πόρισμα που συνέταξε το ΝΣΚ, τα δικαιοδοτικά όργανα για την έγερση/προβολή των κρατικών/δημοσίων αξιώσεων είναι: Το Διαιτητικό Δικαστήριο του άρθρου 28 της Συμφωνίας του Λονδίνου της 27.2.1953 «περί εξωτερικών γερμανικών χρεών», το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης, τα εθνικά δικαστήρια, στα οποία πάντως η προσφυγή κατά του γερμανικού Δημοσίου έχει να αντιμετωπίσει, στο παρόν στάδιο εξέλιξης του διεθνούς εθιμικού δικαίου, το ζήτημα της ετεροδικίας, σύμφωνα με την οποία τα ξένα κράτη δεν υπάγονται στη δικαιοδοσία των εγχωρίων, των εθνικών δηλαδή δικαστηρίων άλλων κρατών.

Στην Εκθεση προτείνεται ακόμα η σύσταση Επιτροπής Προώθησης της Διεκδίκησης αποτελούμενης από βουλευτές, δικαστικούς, διεθνολόγους, ιστορικούς και νομικούς, η προώθηση συνεργειών με τις ομάδες γερμανών νομικών, ιστορικών, συνταγματολόγων και οργανώσεων που τάσσονται υπέρ των γερμανικών οφειλών, η ανασύσταση του Ελληνικού Γραφείου Εγκληματιών Πολέμου που δημιουργήθηκε το 1945 και καταργήθηκε το 1959 κ.ά.