Η πασαρέλα της ΔΕΘ ολοκληρώθηκε με ανάμεικτες επιδόσεις των διαγωνιζομένων και η πολιτική μπήκε για τα καλά στη νέα σεζόν.
Πώς; Οπως είχε ολοκληρώσει την προηγούμενη.
Το κατέγραψαν έξι διαφορετικές εταιρείες (GPO, Interview, Opinion Poll, Alco, MRB, Pulse) σε οκτώ διαφορετικές έρευνες το διάστημα από τις 30 Αυγούστου έως τις 22 Σεπτεμβρίου.
Ακόμη κι αν δεν το λένε όλες με τον ίδιο τρόπο, όλες καταγράφουν το ίδιο συμπέρασμα: τη διάψευση του θερινού αφηγήματος της αντιπολίτευσης.
Τι έλεγε αυτό; Οτι η χώρα καταστρέφεται, ότι η κοινωνία βράζει από οργή, ότι ο Μητσοτάκης υβρίζεται κι αποδοκιμάζεται σε κάθε του βήμα κι ότι η κυβέρνηση είναι σε αποδρομή επειδή καταρρέει.
Τι κατέγραψε μια ολόκληρη φουρνιά δημοσκοπήσεων; Οτι τίποτα από αυτά δεν ισχύει.
Ακόμη κι αν το καλοκαίρι ήταν δύσκολο, ακόμη κι αν υπήρξε έντονη κριτική για τις πυρκαγιές ή τον ανασχηματισμό, το πολιτικό κεφάλαιο του Πρωθυπουργού παραμένει ισχυρό, η σύγκριση με τον αρχηγό της αντιπολίτευσης συντριπτική και το εκλογικό προβάδισμα της ΝΔ πεντακάθαρο.
Κατά μέσο όρο πάνω από 11 μονάδες στην πρόθεση ψήφου και συνεπώς κάτι περισσότερο σε εκλογική προβολή.
Η γενική εικόνα είναι σίγουρα ασυνήθιστη κι ενδεχομένως πρωτοφανής για τα ελληνικά πράγματα. Το έχουμε ξαναπεί: σαν μια παγωμένη εικόνα κυριαρχίας της κυβέρνησης και του Πρωθυπουργού.
Η κυριαρχία αυτή έχει ερμηνευτεί με πολλούς τρόπους, ενδεχομένως να έχει και πολλές ερμηνείες. Το ουσιαστικό ερώτημα όμως είναι για ποιον λόγο αποδεικνύεται τόσο συχνά εκτός πραγματικότητας το αφήγημα της αντιπολίτευσης.
Νομίζω ότι πάσχει σε δύο επίπεδα.
Πρώτον, στο επίπεδο της ερμηνείας των γεγονότων. Κανένας λογικός άνθρωπος δεν περίμενε ότι μια ισχυρή πολιτική πλειοψηφία θα κλονιστεί από πυρκαγιές ή επειδή δεν υπουργοποιήθηκε ο ναύαρχος Αποστολάκης.
Και κανένας κανονικός συνάνθρωπός του δεν θα μετέφραζε τα υβρεολόγια πέντε-δέκα αληταράδων ως κοινωνική αποδοκιμασία του Πρωθυπουργού.
Δεύτερον, στο επίπεδο της ερμηνείας της κυβέρνησης. Είναι καταφανές ότι είκοσι επτά μήνες μετά τις εκλογές η αντιπολίτευση αδυνατεί ακόμη να ερμηνεύσει την κυριαρχία του Μητσοτάκη και κυρίως την αντοχή της.
Της είναι ενδεχομένως τόσο ξένος και τόσο απεχθής σαν πρότυπο που δεν μπορεί να καταλάβει πώς και γιατί η πλειονότητα τον αξιολογεί διαφορετικά.
Ετσι είτε έχει εφεύρει τον ανόητο μύθο των «εξαγορασμένων ΜΜΕ» που «τον προστατεύουν».
Είτε βυθίζεται σε έναν νοσηρό φανατισμό που δεν της επιτρέπει να κατανοήσει ψύχραιμα την πραγματικότητα.
Με άλλα λόγια, ακόμη κι αν η αντιπολίτευση παρεξήγησε τα πράγματα, εξήγηση δεν δόθηκε.
Αλλά αν δεν διαγνώσεις σωστά μια διαμορφωμένη κατάσταση (διαμορφωμένη μάλιστα εδώ και καιρό…) πολύ δύσκολα θα την αλλάξεις.
Τόσο τους κόβει, θα μου πείτε. Δεν είναι έτσι.
Διότι μπορεί η εύρυθμη λειτουργία της δημοκρατίας να εξαρτάται πρωτίστως από την εκάστοτε κυβέρνηση, αλλά και ο αντίλογος στην κυβέρνηση είναι συστατικό της ίδιας εύρυθμης λειτουργίας.
Διαφορετικά, η αδυναμία της αντιπολίτευσης καταντάει αδυναμία της δημοκρατίας.
Δεν είναι τυχαίο ότι εκείνο που έμεινε από τη ΔΕΘ είναι «το θεώρημα της γαλοπούλας» που διατύπωσε ο Μητσοτάκης.
Και το οποίο έρχεται λίγες μέρες αργότερα να επιβεβαιωθεί δημοσκοπικά: το 52,9% θεωρεί πως όποτε γίνουν εκλογές θα τις κερδίσει η ΝΔ και μόνο το 13,8% ότι θα τις κερδίσει ο ΣΥΡΙΖΑ (MRB, 22/9).
Σαράντα μονάδες διαφορά!
Παραξενιές
Παράξενα πράγματα. Το ΚΙΝΑΛ ούτε απάντησε ούτε καν σχολίασε τη διαρκείας τρεισήμισι ωρών συνέντευξη του Αλ. Τσίπρα στη ΔΕΘ την περασμένη Κυριακή.
Την προηγουμένη μόνο έστειλε ένα tweet για να επισημάνει ότι ο ΣΥΡΙΖΑ «κλέβει» συνθήματα του ΠαΣοΚ.
Αντιθέτως τη μεθεπομένη, ο εκπρόσωπος του ΚΙΝΑΛ απάντησε σε δηλώσεις του… Ανδρέα Λοβέρδου.
Εξ όσων γνωρίζουμε ο Τσίπρας δεν είναι ΚΙΝΑΛ αλλά ΣΥΡΙΖΑ. Σε αντίθεση με τον Λοβέρδο που δεν είναι ΣΥΡΙΖΑ αλλά ΚΙΝΑΛ.
Τώρα για ποιον λόγο το ΚΙΝΑΛ αποφάσισε να απαντήσει στο ΚΙΝΑΛ και όχι στον ΣΥΡΙΖΑ παραμένει ανεξιχνίαστο.
Μπερδεύτηκαν ή προσπαθούν να μας μπερδέψουν;
Μετά τη Μέρκελ
Υπάρχουν κάλπες που κρύβουν περισσότερα από όσα δείχνουν. Χαρακτηριστικό παράδειγμα οι σημερινές εκλογές στη Γερμανία.
Η αποχώρηση της Ανγκελα Μέρκελ από την Καγκελαρία είναι ασφαλώς το πιο εντυπωσιακό παρεπόμενο ανεξαρτήτως αποτελέσματος.
Αλλά δεν είναι το μόνο.
Τι μπορεί λοιπόν να κρύβουν οι εκλογές στη σταθερότερη ίσως (πολιτικά και οικονομικά) χώρα στην Ευρώπη;
Κατ’ αρχάς τη σταδιακή αποδυνάμωση του δικομματισμού. Είναι πιθανό σήμερα βράδυ το άθροισμα της Χριστιανικής Ενωσης και των Σοσιαλδημοκρατών να μην ξεπερνάει ή να ξεπεράσει οριακά το 50%. Πρωτοφανές στη μεταπολεμική Γερμανία.
Υστερα, την επιβεβαίωση ενός πολυκομματικού συστήματος με τελευταία προσθήκη το ακροδεξιό AFD που δείχνει να σταθεροποιείται γύρω στο 10%. Κι αυτό πρωτοφανές στη μεταπολεμική Γερμανία, όπου ίσχυε ο αφορισμός «κανείς δεξιότερα από τους Χριστιανοδημοκράτες».
Ο συνδυασμός των δύο πρώτων παρατηρήσεων οδηγεί σε μια τρίτη. Οποιος κι αν είναι πρώτος ή δεύτερος, μόνο η συνεργασία των δύο πρώτων κομμάτων διασφαλίζει αυτόματα κυβερνητική πλειοψηφία. Διαφορετικά θα χρειαστούν τρία κόμματα – με ό,τι αυτό συνεπάγεται…
Και μια τέταρτη. Σε αυτό το πολυκομματικό σύστημα οι κυβερνητικοί συνδυασμοί έχουν πολλαπλασιαστεί, ακόμη κι αν το AFD ή το Linke (που αποτελεί τη μετεξέλιξη των κομμουνιστών της Ανατολικής Γερμανίας) δεν έχουν πολλούς μνηστήρες.
Το πιθανότερο είναι ότι χωρίς ιδεολογικές παρωπίδες και πολιτικά δόγματα (που έχουν εγκαταλειφθεί προ πολλού…) Χριστιανοδημοκράτες, Σοσιαλδημοκράτες, Πράσινοι και Φιλελεύθεροι θα μπορέσουν να βρουν κάποια εξίσωση εργασίας. Εχω εμπιστοσύνη στην αίσθηση ευθύνης και αποτελεσματικότητας των Γερμανών.
Αν όχι έναν καινούργιο «Μεγάλο Συνασπισμό» των δύο πρώτων, τουλάχιστον έναν συνδυασμό «Σηματοδότη» (κόκκινο για το SPD, κίτρινο για τους Φιλελεύθερους και πράσινο για τους Πράσινους) ή έναν συνδυασμό «Τζαμάικα» (μαύρο για τη Χριστιανική Ενωση, κίτρινο για τους Φιλελεύθερους και πράσινο για τους Πράσινους, χρωματικός συνδυασμός που παραπέμπει στη σημαία της Τζαμάικας).
Αλλά όπως έγραψε και ο Economist, «άντε να ξεχωρίσεις τον συνδυασμό Τζαμάικα μετά από έξι λίτρα μπίρα».
